1. Dünya Savaşı

100 yıl sonra aynı köprüde

Avusturya Arşidük'ü Franz Ferdinand bombalı saldırıdan kurtuldu. Ancak daha sonra aynı noktaya geri dönünce, kendisini suikastçının önünde buldu. Fırıncıdan çıkan Gavrilo Princip, Avusturya Arşidükü'nü öldürdü. Al Jazeera'dan İrfan Bozan yüz yıl sonra, aynı yerde Princip'in, Ferdinand'ı vurduğu yerden aktarıyor.

Konular: Avrupa, Balkanlar

 

tarih kitapları, 1. dünya savaşı’nın çıkış nedeni olarak sırp milliyetçisi bir gencin avusturya-macaristan veliahtı franz ferdinad’ı saraybosna’da öldürmesini gösteriyor. kitaplar bu bilginin devamında da zaten savaşa hazırlanan devletlerin bu suikast nedeniyle beklenen bahaneyi bulduklarını yazıyor. saraybosna’da ferdinand’a sırp milliyetçisi gavrilo princip tarafından sıkılan kurşunlar 1. dünya svaşı’nın ilk kurşunları olarak kabul edilir. ilk kurşunun sıkıldığı yerde şimdi bir müze var. saraybosna’ya gelip de bu müzeyi görmeyen, gezmeyen yok. saraybosna’da artık turistik bir figüre dönüşen suikast 28 haziran 1914’de işlendi.

önce bomba atıldı

avusturya-macaristan veliahtı franz ferdinand, 26 şubat 1909’da osmanlı devleti ile yapılan anlaşma sonucu kendi egemenliklerine geçen saraybosna’ya bir ziyaret gerçekleştirmeye karar verdi. 28 haziran günü ferdinand yanında eşi sofia ile saraybosna’ya milatçka nehrinin yanındaki appel quay caddesinden giriş yaptı. ilk durakları aynı caddenin sonundaki yönetim binasına gitmek ve orada kenti yönetenlerle buluşmaktı. caddeye girmelerinin hemen sonrasında çumurja köprüsüne geldikleri sırada köprü üzerinde bulunan ve ferdinand’a suikast planlayan ekibin içinde yer alan nedeljko çabrinoviç, ferdinand’ın konvoyuna bir el bombası attı. bomba ferdinand’ın önündeki araca isabet etti. o araçta bulunan güvenlik şefi ve 10 kişi yaralandı. ferdinand’ın aracı hızla hareket etti. doğrudan caddenin sonundaki yönetim binasına gitti. bombayı atan çabrinoviç yanında taşıdığı siyanürü içererek, kendisini hemen yakınındaki nehre attı. içtiği siyanür bozulduğundan etkili olmadı. suyun yüksekliği de yaklaşık 10 cm. olduğundan çabrinoviç baygın bir halde askerler tarafından yakalandı.

suikasta götüren olaylar zinciri

yönetim binasında yetkililerle görüşen ferdinand’ın bombalı saldırıya rağmen saraybosna ziyaretinin programını değiştirmeye niyeti yoktu. bundan sonraki durak olan avrupa oteli’ne gidip kentin ileri gelenleri ile buluşmak istiyordu. ancak karısı sofia gerilmişti ve kendisini yorgun hissediyordu, hamileydi. konaklarına gidip dinlenmek istediğini söyledi. ferdinand eşini dinledi ve aynı caddeyi kullanarak konaklarına gitmeye karar verdi. tekrar appel quay caddesine çıkan ferdinand’ın konvoyunun nehir üzerindeki latin köprüsünden geçerek konağa gitmesi gerekiyordu ama tam bu dönüş yerinde ferdinand ve eşini taşıyan aracın şoförü sola köprüye dönmesi gerekirken sağa franz josef sokağına döndü. şoför çek’ti ve almanca bilmiyordu. şoför ile çekçe konuşan güvenlik şefi yaralandığı için kimse onu bilgilendirmemiş ve programın değiştiğinden haberi yoktu. kendince haklıydı zira avrupa oteli’ne gitmek için franz josef sokağına dönülmesi gerekiyordu. sokağa dönünce ferdinand tepki gösterdi ve şoför durdu. araç geriye gidemedi zira arkası konvoyca tıkanmıştı. işte tam o sırada ferdinand’a suikast düzenlemek isteyen ekibin üyesi gavrilo princip de bugün müze olan o dönemde fırın olan dükkandan çörek almış çıkıyordu.

ferdinand'ı karşısında buldu

ilk bombalı saldırıda princip fırının hemen karşısında yer alan latin köprüsü’ndeydi. fırına o köprüyü geçerek gelmişti. princip fırından çıkar çıkmaz öldürmek istedikleri kişinin bir buçuk metre yakınında üstü açık bir arabada karşısında durduğunu fark etti. bu planlamadıkları bir şeydi ama bu fırsatı kaçırmadı. yanında taşıdığı silaha davrandı ve 5 el ateş etti. tabancadan çıkan kurşunlar ferdinand ve eşine isabet etti. suikast planlandığı gibi bombayla değil tabanca ile gerçekleşti. princip hemen yakalandı. onunla birlikte suikasti planlayan kişiler de daha sonra yapılan sorguların ardından tek tek yakalandı.

avusturya polisi, suikastın arkasında avusturyalıları bosna hersek’ten çıkarma amacını taşıyan ve sırbistan’a bağlamak isteyen mlada bosna (genç bosna) adlı örgütün olduğunu ortaya çıkardı. avusturyalılara göre bu örgütü sırbistan destekliyordu. princip ve 40’a yakın örgüt üyesi yargılandı. 20 yaşından küçük olan princip, yasaların 20 yaşından küçüklere idamı yasaklaması nedeniyle ölüm cezasından kurtuldu. 4 yıl sonra zaten suikasttan önce yakalandığı tüberküloz hastalığından bugün çek cumhuriyeti sınırlarında yer alan bir cezaevinde öldü. suikasttan sırbistan’ı sorumlu tutan avusturya bir ay sonra 28 temmuz 1914’de belgrad’ı bombalayarak 1. dünya savaşı’nı resmen başlattı.

 

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;