15 temmuz darbe girişimini araştırma komisyonu eski içişleri bakanı efkan âlâ'yı dinledi. asker içinden bir grubun darbe yapabileceği kanaatinin önceden oluştuğunu belirten âlâ, ancak hangi tarihte, ne şekilde olacağının önceden bilinmediğini söyledi. âlâ, fethullah gülen örgütünün, türkiye dışına ülkeyi kaosa götürecek tekliflerle gittiğini ve bunun devlet kayıtlarında olduğunu söyledi.

darbe girişiminden kısa süre sonra görevini bırakan eski içişleri bakanı efkan âlâ, görevden ayrılmasından sonra en ayrıntılı değerlendirmeyi meclis araştırma komisyonu'nda yaptı.

1980'lerden itibaren gülen örgütünün devletin önem verdiği kademelerine sorular çalarak, çeşitli yöntemler kullanarak girmeye başladığını, 90'larda da aynı yöntemi devam ettirdiğini söyleyen âlâ, "28 şubat'ta olanlar bunların önünü daha açmış" dedi.

zaman zaman muhalefet milletvekilleri tarafından yöneltilen sorulara sinirlenen ve sesini yükselten âlâ, özetle şunları söyledi:

"one minute ile başladı"

"insanlar birbirini tanımak, meseleleri değerlendirmek için cemaatlerde biraraya gelirler. birbirlerinden haberdar olmadıkları böyle bir cemaat yapısı olmaz. bu, kod adlarının kullanıldığı bir terör örgütü. 'one minute'den birkaç ay sonra bu örgüt hükümet aleyhine belge bilgi toplamaya, dinlemeler yapmaya başlamış. daha sonra dinlemeleri başka partilere de yaymış. farklı birimleri de dinleyen devasa bir yapıya dönüşmüş. yılda ortalama 250 bin kişiyi dinlemişler."

"emniyet'in yüzde 90'nına hakimlerdi"

"17-25 aralık'tan sonra baktık ki, emniyet'in operasyonel birimlerinde yüzde 90 oranlarındalar. 2-3 ay içinde onlara ait emniyet müdürlerinin tamamını değiştirdik. istihbarât teşkilâtı zaman alıyor. etkili müdürlerini emekli ettik. 1000 civarında komiser ve başkomiser, 1900 birinci sınıf emniyet müdürünün olduğu bir yapı. müdürleri tebligatı yapmadığı için bir yıl görevinin başında kalanlar var."

"silahla karşı koyulacaktır'dedim"

"o gün erzurum'daydım. sağlık bakanımızın âbisi vefat etmişti. 21:20 uçağıyla ankara'ya hareket ettim. 23:00 sularında indik. iner inmez koruma müdürüm, 'darbe oluyormuş' dedi. tam o bana gösterirken, mit müsteşarı hakan fidan aradı. 'darbe oluyor' dedi. hemen havaalanında değerlendirme yapmaya başladık. emniyet genel müdürümüzü aradım, 'türkiye sathında silahla karşı koyulacaktır' dedim. jandarma kısmında, harekât başkanı, asayiş başkanı olan arif çetin paşa ile görüştüm, ona da aynı talimatları verdim. havaalanında bir bölük var. benim yanımda da albay rütbesinde yaver vardı. onu yanımdan gönderdim. albay bölüğe gitti, oraya el koydu. 'bundan sonra burada komuta bana ait' dedi."

"doğu - güneydoğu'dan özel harekât getirdik"

"o gece doğudan, güneydoğudan özel harekât ekipleri getirdik. ankara'ya inemediler. nevşehir'e indirip, oradan araçlarla getirdik. özel harekâtçıların sayısı öğleden sonraya kadar bin 500'ü buldu. emniyet genel müdürümüz, tbmm ve külliye'nin de bombalandığını söyledi. türksat'a da gitmişler. bir yöntem bulabilirmiyiz diye, mit müsteşarımızı aradım. uçakları tedirgin edecek bazı yeni alınan sistemler vardı ellerinde. onları, meclis'e ve külliye'ye sevk ettik. türksat'a da ejder diye bir şey var, onu fabrikasından oraya gönderdik."

"darbe kanaati önceden oluşmuştu"

"şu saatte, şu günde, şu şu olacak diye bana bir istihbarat gelmiş değildi. o gün, mit bir bilgi alıp, genelkurmay ile değerlendiriyor. ama öncesinde, 'bunlar her adım atıp kaybedince bir adım daha gelir' diye değerlendirmeler olmuştu. yaklaşan yüksek askeri şura öncesinde bazı girişimlerde bulunabilecekleri yönünde kanaat oluşmuştu. bir sistemde darbe yapma imkânı varsa, ihtimâli de olur. yaş'ta büyük bir tasfiye olacağını bildiklerinden, darbe girişimini yaş öncesine almış olabilirler. kuvvetli kanaatim odur."

görevden ayrılma nedeni

"bu bir değişimdir, dönüşümdür. dünya âlem biliyor, siz de biliyorsunuz. bugün bir görevdeyiz, yarın başka görevde oluruz. belki de bugün ben çok daha önemli şeyler yapıyorumdur. ak parti bir davadır, bir şey olmak yoktur, bir şey yapmak vardır."

"jandarma genel komutanına özel kalem müdürünü değiştirmesini söyledim"

"jandarma genel komutanına özel kalem müdürünü genel sekreterini değiştirmesini ben söylemiştim. o da hain çıkınca, pişman olduğunu söyledi."

"bütün bildiklerimi burada söyleyemem"

"bütün bildiklerimi burada söyleyemem. ama bu örgütü dış istihbarat örgütlerinin kullanmıyor olması düşünülemez. bunların 2002'den 2010'a kadar kullandıkları iç odaklar farklıydı. öncesinde muhtıralar, 367 kararları, darbe teşebbüsleri, bunların hepsi oldu. sonra bunları kullanmaya başladılar. 6-7 ekim olaylarında yanan polis aracının üzerine panzeri süren başka polisler oldu. hakkarili hanımefendilerin üzerine polis aracından maytap atıldı. vatansever bir polis bunları bildirince görevden aldık."

"sınırın dışına dehşetengiz teklifler götürmüşler"

"çözüm sürecine karşı olduklarını mit müdahalesinden önce ve sonra çok açık bir şekilde söylediler. güneydoğu ve terörle mücadelemizde, bir kısmının terörle işbirliği açık bir şekilde ortaya çıkmıştır. bu örgüt sınırın dışına dehşetengiz teklifler götürmüşler. bunlar devlet kayıtlarında var. türkiye'yi daha da kaosa götürecek tekliflerde bulunmuşlar."

eski fotoğrafları gündeme geldi

chp'li aytun çıray, âlâ'nın 1980'li yıllarda ingiltere'de birlikte fotoğraf çektirdiği kişilerin gülen cemaatinde yer aldığını söyledi. bunun üzerine âlâ, "ben sorgulanan kişi değilim. herkes birbiriyle fotoğraf çektiriyor. ak parti olarak, herkese suç işlemeye başladıktan sonra haddini bildirdik" dedi.

"biz ak parti hükümetleri olarak bir kimse ya da örgüt suç işlemeye başladıktan sonra hadlerini bildirmişizdir. suç işlememiş oldukları sürece bir şey yapmadık. kimse suç işledi de, biz mi bir şey yapmadık? bu ne biçim bir mantıktır. suç işlemeye başladığı andan itibaren gerekli tedbirleri aldık. "

atamalar konusunda etkisi

"hükümetin yaptığı bir şeyi, şöyle, biz onu reddediyor değiliz ki? ne kadar etkili olur bir müsteşar? etkili olup olmamak da başka bir şey. bir insanın önceden suç izleyebileceğini, bunlar suç işleyebilir devlet aleyhine çalışabilir onun için bunları atamayalım'. böyle bir şeye girdiniz zaman oradan çıkamazsınız. daha önceki koalisyon döneminde çıkmış, 2000 başında çıkmış bir yasaya uygun olarak, komisyon oluşturuluyor, birinci sınıf emniyet müdürleri öyle atanıyor. şimdi onu değiştirdik. "

adil öksüz'ün bırakılmasında etkisi oldu mu?

bu soru komisyonda tansiyonu yükseltti. âlâ da tepkisini, sesini yükselterek gösterdi.

"bu soruyu ayıplıyorum. emniyet bana bağlı, jandarma bana bağlı ve onu gözaltına alan biziz. onu da, adalet bakanlığı'na soracaksınız. bırakan hâkimler hakkında soruşturma açıldı. emniyet, jandarma ya da güvenlik birimi yargının serbest bıraktığı birşeyi tutabilir mi? ben de (adil öksüz ile) ne duydum, ne görüştüm, ne bilirim. tanımıyorum. böyle bir soruyu sormanızı bile üzülerek dinledim"

kaynak: al jazeera