amerikan savunma bakanı ashton carter incirlik’ten sonra irak bölgesel kürt yönetiminin başkenti erbil’i ziyaret etti. daha bir gün öncesinde irak şam islam devleti (işid)’nin başika bölgesinde konuşlu güçleri peşmergeye ve türk askerlerinin musullu gönüllüleri eğittiği zelikan kampına eş zamanlı saldırılar düzenledi. saldırılarda biri albay 6 peşmerge ve 3 musullu gönüllü yaşamını yitirdi. 4’ü türk askeri eğitmen olmak üzere en az 11 yaralı var.

al jazeera’ye erbil’deki ofisinde konuşan irak bölgesel kürt yönetimi başkanlık divanı başkanı dr.fuat hüseyin, sincar’ın işid’tan geri alınmasıyla birlikte musul’un batı, kuzey ve doğu yönlerinden peşmerge güçlerince kuşatıldığını, operasyonun başlaması için bağdat hükumetinin katkısının şart olduğuna dikkat çekiyor:

“politik ve askeri konularda bir ortağa, ortaklara ihtiyacımız var. ana ortak irak hükumeti olmalı. irak ordusu, veya ordusundan geriye kalanlar diyelim, ramadi gibi bölgelerde savaşmakla meşgul. burada işid’a karşı üstünlük sağlayıp, savaşan birliklerin bazıları musul’u kurtarmak için katkı sunabilir. dolayısıyla, biz ana ortağımızın savaşa bizimle birlikte katılmasını bekliyoruz. işte o zaman uluslararası koalisyonla koordineli bir şekilde musul’u kurtaracağız.”

'işid uykularımızı kaçırıyor'

fuat hüseyin'e göre, musul’un kurtarılması kürt yönetimi için öncelikli konu:

“musul’u kurtarmak bizim için, bölge için ve irak için önemli. rakka işid’in baş kenti, idari merkezi gibi gösterilse de musul örgüt için çok daha önemli. abubekir el bağdadi, halifeliğini musul’da ilan etmişti. dolayısıyla da bu musul’un örgüt için sembolik önemini de ortaya koyuyor. musul’un kurtarılması bizim için tehlikenin uzaklaşması anlamına geliyor. musul’da işid olduğu sürece rahat uyuyamayacağız, bizim kâbusumuz olacaklar”.

işid'ın 16 aralık gerçekleştirdiği saldırı ile musul bölgesinde hala güçlü olduğu mesajını vermeye çalıştığını söyleyen hüseyin, zamanlamanın türk eğitim kampı ve amerikan savunma bakanı carter'ın gelişi ile ilgili olmadığını düşünüyor:

"ulaştığımız bilgilere göre işid bu saldırıyı çok uzun zaman önce planladı. bombalı araçların hazırlanmaya başlanması ve bölgeye gönderilmesi bu kamp tartışmalarının öncesine uzanıyor".

hüseyin, amerikan savunma bakanı ashton carter'ın erbil ziyareti sayesinde işid ile mücadele ve musul'un kurtarılması operasyonu ile ilgili ayrıntılı görüşmeler yapma şansını bulduklarını da ekledi.

Dr. Fuat Hüseyin, Türk askerlerinin eğittiği Musullu gönüllüulerin, daha çok IŞİD sonrası, kentteki güvenliği sağlayacağını düşünüyor.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

türkiyenin eğittiği birliklerin rolü

türk askerlerin musullu gönüllülere eğitim verdiği başika’nın kuzeyindeki zelikan kampı son zamanlarda bağdat ve ankara arasında tansiyonun yükselmesine neden oldu. hüseyin, türk ordusunun bu kamptaki askerlerinin bir kısmını nakletmesiyle krizin aşılmış olduğunu düşünüyor. "bölgede yeterince çatışma var, yeni bir çatışmanın kimseye faydası olmaz" diyen kürt yönetiminin başkanlık divanı başkanı, tansiyonun düşmesinden herkesin mutlu olduğunu düşünüyor.

hüseyin’e göre, türk uzmanların eğittiği askerler musul operasyonuna katılmayacak:

“musullu gönüllülerden eğitimleri tamamlanmış olan birliklerin bile musul’u kurtarma harekatının bir parçası olabileceğini düşünmüyorum. çünkü daha fazla eğitime ihtiyaçları var. bu güçler daha çok musul kurtarıldıktan sonra işe yarayacak. kent içinde güvenliğin sağlanması ve düzenin sürmesi, yerel unsurların katkısıyla olacak. ama musul’u kurtarmak için vereceğimiz savaşta daha önce işid’a karşı deneyim kazanmış birlikler yer alacak”.

‘ekonomik sıkıntılarımız ciddi düzeyde’

musul’daki işid tehlikesi nedeniyle 1,5 milyon kişinin yaşadığı yerleri terk ederek kürt kentlerine göç ettiğini hatırlatan hüseyin, göç etmeye zorlanan bu kişilerin zaten kötü giden ekonomiye ayrı bir yük getirdiğinden yakınıyor. o’na göre, musul’un kurtarılması ve göçmenlerin evlerine dönmesi güvenlik açısından olduğu kadar, ekonomik açıdan da kürt bölgesine rahat nefes aldıracak.  

irak parlamentosu 2016 bütçesi için çalışmalarını sürdürürken, bölgesel kürt yönetimi daha 2015 bütçesinden alacağı parayı tam olarak tahsil edemedi. ulusal gelirden kürt yönetimine ayrılan %17’lik pay bağdat tarafından hep bir baskı aracı olarak kullanılsa da hüseyin’e göre bu sefer sıkıntı her iki taraf için de geçerli:

“bölgesel gelişmeler hem bağdat, hem de bizi etkiliyor. söz gelimi petrol fiyatlarının düşmesi çok büyük bir olumsuzluk. hem bağdat, hem de bizim ekonomimiz petrole çok bağlı. dolayısıyla sorunlarımızı aşmak için ortak çalışmalıyız. petrol pazarı buna dahil. dolayısıyla da bağdat ve erbil arasındaki sorunları çözmek için çalışmaya devam etmeliyiz”.

türkiye ile yeni enerji hatları

bölgesel kürt yönetimi başkanı mesut barzani’ye en yakın isimlerden bir olan hüseyin, son türkiye ziyaretinde heyetin içindeydi. hüseyin’e göre, türkiye ziyareti oldukça verimli geçti. enerji konusunda ise eskilerine ek olarak, yeni boru hatlarının döşenmesi gündemde.

" petrol konusunda zaten türkiye ile kürt bölgesi arasında yatırımlar ve süren çalışmalar var. gaz konusuysa yeni bir mesele. türk pazarı yeni bir doğal gaz kaynağına şiddetle ihtiyaç duyuyor. bizdeki gazı ihraç edebilirsek, tabii ki en yakın pazar türkiye olacaktır. bu da her iki tarafın çıkarına olacaktır. bu alanda görüşmeler başladı. enerji alanında uzman birimlerimiz, türk mevkidaşları ile iletişim halinde. bu orta vadede sonuç verecek bir çalışma. ama emin olduğum bir şey var ki o da, bizdeki doğal gazı satmamız gerekiyor. türkiye bizim için en iyi pazar”.

'pkk gediği yere dönsün'

mesut barzani yazılı bir açıklama ile pkk’ın irak topraklarındaki faaliyetlerini sert bir dille kınadı. dr. fuat hüseyin’in bu açıklamanın dışında pek bir söyleyeceği yok. ancak  son zamanlarda sincar’da, peşmerge ve yerel yönetimle karşı karşıya gelen pkk’ya şu çağrıyı yapıyor:

“işid’a karşı savaşmış olmak bölgeyi kontrol edeceğiniz anlamına gelmez. bu savaşa katılmak bölgeyi kurtarma çabasına katkı demek. kurtarmak demek bölgeyi gerçek sahibine iade etmek demek. amaç bu. peşmergenin kobani’de yaptığı buydu. oradaki yerel direnişle birlikte, işid’a karşı savaştılar. kobani kurtarıldığında da peşmerge güçlerimiz geri döndü. sincar, sincarlılarındır. sincar, irak anayasasına göre tartışmalı bir bölge. merkezi hükumete göre musul'a bağlı, bize göre burası kürt bölgesinin içinde. her iki halde de sincar irak toprağıdır ve dışarıdan gelenlerin buna saygı göstermesi gerekir”.

kaynak: al jazeera