Seçim özel

'Bakalım isotun acısı kimi yakacak?'

Şanlıurfa’da 7 Haziran seçimlerinde AK Parti 7, HDP ise 5 vekil çıkardı. HDP 12 bin oyla kaçırdığı altıncı adayını da meclise yollayarak durumu eşitlemeyi hedefliyor. Aday listesini yenileyen AK Parti'nin hedefinde ise on vekil kazanmak var. 1990'ların soğukkanlı kentinde seçimden çok biten çözüm süreci ve çatışmalar konuşuluyor. Öyle görünüyor ki, seçmen sürecin bitmesi ve çatışmalardan sorumlu tuttuğunu cezalandıracak.

urfa
Şanlıurfa sokakları tenha, yakında bir seçim olacağının işaretleri yok. [Fotoğraf: Abdülkadir Konuksever / Al Jazeera Türk]

‘bizi birleştiren şeyler, ayıranlardan çok’ diyen urfalının, filmlerden alınmış bir replik gibi duran bu sözüne imzasını atma çabamız havada kalıyor; ‘bunu yaz yeter’ deyip uzaklaşıyor, gülümseyerek. bu coğrafyada hazreti ibrahim’i yakacak ateşe su taşıyan karıncanın, ‘söndürmez ama hiç değilse safım belli olsun’ yaklaşımı artık uzakta görünüyor. saf belirlemek ağır bir sorumluluk yüklüyor ve urfa insanının buna tahammülü yok. çatışmalı dönemleri maşa ile tutmuş urfa’da din, mezhep ve etnisitenin belirleyici olmasına izin vermek kadim kentin ruhuna aykırı; ancak sular başka türlü akıyor artık.

mevsimin takvimden haberi yok. hava sıcaklığı kırka varıyor. siyaset ise bu sıcaklıktan uzak görünüyor. bilboardlara yeni yapıştırılmış afişler; bir elin parmaklarını geçmeyen seçim bürolarına asılan pankart ve kırlangıç bayraklar kenti o havaya henüz sokamamış. oysa ki, seçimlerin fark yaratacak kentlerinden birisi olduğu belirtilen şanlıurfa’da gündem seçimlerden farklı. yeniden başlayan çatışmalar ve bunun kente etkileri sokaklarda konuşulan neredeyse tek konu.

7 haziran seçimlerinde hdp büyük bir ivme yakaladığı kentte oyunu ikiye katlayarak 5 vekil çıkarmıştı. ak parti, bir önceki seçim sonuçlarına göre meclise üç eksikle, 7 vekil gönderebilmişti. vekil sayısını artırmak ak parti’nin tek hedefi. hdp ise olanı korumak, hatta bir vekil daha eklemek üzere strateji planlıyor.

faruk-celik
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eski Bakanı Çelik, devletin doksanlı yıllarla kıyaslanamayacak derecede müşfik olduğunu söyledi.

seçimlerin belirleyeni çatışmalı dönem

şanlıurfa’nın suruç ilçesinde patlayan bomba ve ceylanpınar’da iki polisin evlerinde öldürülmesi ile yeniden başlayan çatışmalar, seçim çalışmalarının da omurgasını oluşturacak gibi görünüyor. urfalının sokakta konuştuğu tek konu siyasetin de baş argümanı.

ak parti listesinin ilk sırasındaki çalışma ve sosyal güvenlik eski bakanı faruk çelik, urfa’daki kampanyasının ilk gününde bu olgunun altını çiziyor.

“bu ülkede huzur olsun, barış olsun diye demokratik açılımlar yapılırken, dağlar, yaylalar insanlara açılırken, insanlar özgürlük şarkılarını söylerken, böyle güzel bir ortam oluşurken, silahlarını toplayanlar bu süreci katledenlerdir. türkiye tarihi boyunca ilk kez bu kadar huzur ortamı için gövdesini taşın altına koyan bir cumhurbaşkanının imajını bozmak için gayret edenler çözüm sürecini aslında katledenlerdir. buradan gençlere seslenmek istiyorum; gelecek sizlerin ellerinde, silah tutan elleri kalem tutmaya davet ediyorum. 1 kasım huzuru bozmak isteyenlerle huzura sahip çıkanların mücadele tarihi olacak.”

baydemir
HDP listesinin ilk sırasındaki Osman Baydemir tedirgin bir seçim dönemi yaşadıklarını söylüyor.

‘tedirginiz’

hdp cephesinde de seçim çalışmalarının odak noktasında çatışmalar var. osman baydemir, seçim çalışması yürütürken çatışmalardan kaynaklı bir tedirginlik içerisinde olduğunu söylüyor.

“ biz seçim çalışması yürütürken nusaybin’den, cizre’den, silvan’dan acaba katliam haberi gelir mi tedirginliği içindeyiz. veya ülkenin neresinde bir saldırı olacak, asker, sivil, polis, gerilla yaşamını yitirecek korkusu ve endişesiyle çalışma yürütüyoruz. böylesi bir tablo büyük bir haksızlıktır bu ülkeye. yaşamış olduğumuz bu savaş hak bir savaş değil batıl bir savaştır. bu savaşı durdurmanın yolu da 1 kasım’da halk iradesinin sandığa yansımasıdır. bu savaşı kimin ve niçin başlattığının farkındalığıyla seçime gidecektir insanlar.”

hdp’nin ‘inadına barış’ çağrılarından vazgeçmeyeceğini de söyleyen osman baydemir bu çağrılarını yineliyor. baydemir taraflar arasında girişimlerin de bulunduğunu belirtiyor.

urfa

ak parti-hdp mücadelesi ve listeler

 

geçen listede ikinci sırada olan ve siverek bölgesinde güçlü bir aileye mensup kasım gülpınar bu listede de yerini korudu. üçüncü sıradaki seydi eyüboğlu, dördüncü sıradaki sosyolog mazhar bağlı bu listede yoklar. üçüncü sıraya bir basamak yukarı çıkan halil özcan, dördüncü sırada eski belediye başkanı ahmet eşref fakıbaba var. fakıbaba önceki listede yedinci sıradaydı. beşinci sıraya da önceki listede olmayan ve eski bakanlardan necmettin cevheri’nin yeğeni olan mehmet ali cevheri konmuş. altıncı sırada işadamı mehmet akyürek var. ak parti listesinin yedinci sırasında yeni bir isim, suruç’ta belediye başkanlığını hdp’ye karşı kaybetmesine karşın iyi bir oy oranı yakalayan ibrahim halil yıldız var. yıldız aşiret üyesi. önceki listede dokuzuncu sırada olan eski sendikacı mahmut kaçar bu listede bir basamak yükselmiş. listenin son dört sırası da tamamen değiştirilmiş. dokuzuncu sırada avukat kemalettin yılmaztekin, onuncu sırada eski müsiad başkanı abdurrahman nüvit yetkin,  on birinci bozovalı işadamı mehmet fatih aksoy ve son sırada hilvanlı işadamı mehmet arkan listeye yeni katılan isimler.yerel siyaseti yakından izleyenler, ak parti listesinin aşiretler ve ilçeler arasında denge gözetilerek hazırlandığı görüşünde.

hdp listesi

halkların demokrasi partisi (hdp) listesinin önceki seçimlerde kazananları yine aynı sıralamayla listedeki yerlerini korumuş. ilk sırada eski diyarbakır büyükşehir belediye başkanı osman baydemir var. ikinci sırada abdullah öcalan’ın yeğeni dilek öcalan yer alıyor. listenin üçüncü sırasında urfa’da iyi tanınan ibrahim ayhan, dördüncü sırada eski viranşehir belediye başkanı leyla güven ve beşinci sırada emekli bir öğretmen olan ziya çalışkan var.

hdp listesinin altıncı sırasında urfa belediye başkanlığı ve hep genel başkanlığı yapmış avukat feridun yazar var. kejan aşiretine mensup yazar urfa’da sevilen bir isim ve partiye güç katacağı konuşuluyor. ancak altıncı sıradan listeye konmasına içerleyenler de var. yedinci sıradaki gülcan avcı’nın yerine suruç’lu yusuf geçgel yerleştirilmiş. gülcan avcı son sırada. hdp listesinin sekizinci sırasında harranlı aşiret üyesi ibrahim ovabeyli yer alıyor. ovabeyli arap kökenli ve araplardan oy getirmesi bekleniyor. dokuzuncu sırada izol aşiretinden sevinç izol, onuncu sırada önceki listeye göre bir basamak gerileyen hacire aksoy ve on birinci sırada yusuf yetim var.

her iki listede de önceki listelerde olduğu gibi aşiret etkisi göze çarpıyor. ancak urfa’da aşiret üyesi olmayan kimse yok gibi.

muhammed-elcioglu
Muhammed Elçioğlu'nun müşterileri yarı yarıya azalmış

sokaklarda seçim heyecanı yok

urfa sokaklarında yakındaki seçimin izlerini görmek pek olası değil. esnaf, zamanı ‘suruç’tan önce ve suruç’tan sonra’ diye ikiye ayırarak kıyas yapıyor sohbetlerinde. kebapçı muhammed elçioğlu bu günlerde boş masalarıyla baş başa.

“millet kavga istemiyor. bu olaylar başladıktan sonra işlerimiz yarı yarıya düştü. her şey suruç olayıyla başladı. sonra ecnebisi (turist) gelmedi. gez çarşının içini gör dükkanlar bomboş. günlük 250’ye yakın müşterim vardı, yarısından fazlası yok artık.”

suleyman-izol
Süleyman İzol artık Suriyelileri istemiyor.

‘çözüm sürecinde ekonomi turizme kaydı’

doksanlı yıllardaki olaylardan etkilenmeyen şanlıurfa ekonomisi çözüm sürecinde turizme kaymıştı, bugün çatışmaların etkisi daha derin hissediliyor. en çok suriyeli nüfusu barındıran kentlerden olan urfa’da pastanın bölünmesine tepkiler artıyor. 7 haziran seçimlerinden önce görüştüğümüz ve çözüm sürecinden çok memnun olduğunu, suriyelilerin kardeşleri olduğunu belirten esnaf süleyman izol’u yeniden bularak görüşlerinin değişip değişmediğini soruyoruz.

“lokantası, hediyelik eşya satanları, otelleri ve isotçularıyla herkes çok kötü etkilendi. urfa’da artık herkes bir tarafıyla turizmden besleniyor. olaylardan en çok etkilenen kesim bu. iki bayram geçti iş yok. vallahi urfa beş yıl geriye gitti. kepenkler artık erken kapanıyor. hem bu olaylardan tedirginlik var, hem de suriyelilerden dolayı insanlar sokaklarda kalmıyor hava kararınca. suriyeliler nedeniyle nüfusumuz iki katına çıktı, ucuza çalışıyorlar ve piyasayı düşürüyorlar, artık gitmeleri lazım.”

osman-gerem
Osman Gerem Şanlıurfa'da 550 bin Suriyelinin yaşadığını söylüyor.

‘karın derdi olmasa...’

‘karın derdi olmasa kuşlar tuzağa düşer miydi hiç’ diye sadi şirazi’den alıntı yapan şanlıurfa sivil toplum kuruluşları insani yardım platformu başkanı osman gerem, olayların artması sonucu düşen iş potansiyelinin sinirleri gerdiğini, suriyelilerin de bu gergin ortamda daha çok göze battığını söylüyor.

“şu anda 550 bin suriyeli şanlıurfa’da yaşıyor. onlar muhacir ve biz ensar görevimizi yerine getirmek zorundayız. 60 stk olarak yardımda bulunuyoruz. savaş başladığından beri çeşitli dernekler, şirketler ve kurumlardan topladığımız yardımları hem suriye’ye hem de buradaki suriyelilere ulaştırıyoruz. suriye’ye şimdiye kadar 219 tır kamyonu yardım götürdük. buradakilere ise 795 tır kamyonu yardım yaptık. avrupa’nın 25 ülkesinin aldığı suriyeli’nin iki katını tek başına urfa aldı ve bu bizim gurur kaynağımız. ancak ne zaman ki bu olaylar başladı suriyeliler ister istemez göze batmaya başladı.”

kentte olaylar nedeniyle yaşanan gerginlik, düşen iş potansiyeli ve suriyeli nüfusu kaçınılmaz olarak seçimlerin önüne geçiyor. ak parti ve hdp listelerinde faruk çelik ve osman baydemir dışında bir isim bilen yok gibi.

faruk-akbas
Akbaş Urfalıların süreç bozulmasın diye HDP'ye oy verdiğini belirtiyor.

şanlıurfa sivil toplum izleme platformu başkanı faruk akbaş, urfa’daki gelişmeleri yakından takip ederek ilgili partilere ve kurumlara rapor eden bir isim. ona göre urfalı hdp’yi tanıdığı için değil tanımadığı için oy verdi.

“diyarbakır’da hdp’ye oy veren tanıdığı bildiği için verir. urfalı daha çok çözüm süreci bozulmasın diye oy verdi. gelinen süreç çok sıkıntılı, insanlar iş yapamaz, evlerine ekmek götüremez oldular. kamyoncu ben yola çıkmam diyor, korkuyor. doğu’da bir yerden bir yere korkmadan gidemiyorsunuz. bu eylemler en çok kürde zarar veriyor. araya adam koyarak otellerde misafirlerimize yer bulurken şimdi urfa'da otellerin tamamı boş. yazık günahtır bu insanlara”

şanlıurfa sokaklarında bu seçimin diğerlerinden farklı olacağı konuşuluyor. 2,5 yıllık çözüm sürecinin ardından yeniden başlayan çatışmaların gölgesinde sandığa gidecek bölge insanı. heyecandan yoksun görünse de seçimlere doğru bunun değişeceği görüşü hâkim, elbette çatışmalar durur ve hayat normalleşirse.  bir urfalı, kentte seçimin nasıl sonuçlanacağı sorusuna, çatışmalı süreci yaratanların seçmenden ders alacağı iması ve isot benzetmesiyle karşılık veriyor:

‘urfa isotunun acısı da var, tatlısı da. sen ne verirsen onu alırsın. her aday dişleyecek isotu urfa’da; kiminin ağzını yakacak, kimine de tatlısı denk gelecek… bakalım kimi yakacak isot acısı?” 

kaynak: al jazeera

Abdülkadir Konuksever

1971 yılında diyarbakır'da doğdu. 1990 yılında gazeteciliğe başladı. ulusal ve uluslararası yayın kuruluşlarında çalıştı. basılı iki öykü kitabı bulunan konuksever, al jazeera türk diyarbakır ofisi muhabiri olarak görev yapmaktadır.  Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;