çiçek alan her hafta olduğu gibi bu hafta da alışveriş için kağıthane pazarında. bir süredir patates almıyor. ona göre fiyatlar çok pahalı.

geçtiğimiz haftalarda kilosu 4 tl’yi bulan patatesin kilosu bu hafta 2,5 tl’ye düşse de “fiyatlar uçtu gitti. patatesi 2-3 kilo al, yetmiyor. alamıyoruz, bütçemize göre pahalı” diyor.

“patates altın olmuş”

pazarda alışverişe gelenlerin birçoğunun dilinde de patates var.  müşteriler satıcılara “patates altın olmuş, gidiyor” diyerek yakınıyor. fiyatlar düşmeye başlasa da geçen şubat'taki 1 tl’lik fiyatın iki buçuk katı. markertlerde ise fiyatlar 3 tl’nin üzerine çıkabiliyor.

Pazarcı Vedat Kılıçlı'ya göre birkaç haftaya fiyatlar 2 TL'ye düşecek. [Al Jazeera]

patates fiyatları istanbul ticaret odası’nın açıkladığı istanbul’daki enflasyon rakamlarında ocak ayında yüzde 65.87 ile zam şampiyonu oldu. tüik’e göreyse ocak ayında patates fiyatı yüzde 57,48 arttı.

“fiyat 2 tl olur”

pazarcılar ise bu hafta fiyatların düşmesiyle rahat bir nefes almış. geçtiğimiz haftalarda neredeyse durma noktasına gelen satışlarda artık bir hareketlenme bekliyorlar. 20 yıldır pazarcılık yapan vedat kılıçlı, bu düşüşü depolardaki patatesin çıkmasına bağlıyor.

kılıçlı, “havalar ısınmaya başlayınca, patates çürümesin diye malı çıkarmak zorunda kaldılar. yoksa trilyonluk mal ellerinde patlayacaktı” diyor. kılıçlı’ya göre patates fiyatları önümüzdeki günlerde 2 tl’ye iner. kılıçlı depolarda yeterince patates olduğunu ve patates sorunu yaşanmayacağını da anlatıyor.

istanbu yaş meyve sebze komisyoncuları birliği başkan yardımcısı muhittin baran talep azalınca depolardaki malın çıktığını söylüyor.

fiyat neden yükseldi?

ocak ayında fiyatların rekor düzeye ulaşmasının ardından tarım bakanlığı harekete geçmiş, yetkililer nevşehir’deki depolarda incelemelerde bulunmuştu. türkiye’de üretilen patatesin yüzde 80’i nevşehir’de depolanıyor.

nevşehir’de üretici ve toptancılarla görüşen isimlerden biri olan, gıda ve kontrol genel müdürlüğü genel müdür yardımcısı dr. nevzat birişik’e göre fiyatların yükselmesinde en önemli etkenlerden biri üretimin düşmesi.

2013’te patates eken çiftçi azaldı, rekolte düştü ve başlangıçta yüksek bir fiyat oluştu. al jazeera’ye konuşan birişik, fiyat yükselince fiyatların daha da artacağı beklentisiyle depocuların malı ellerinde tuttuklarını anlatıyor.

birişik, nevşehir’e gittiklerinde depo çıkış fiyatının 2,5 liraya kadar çıktığını, üreticilere nisan'da yeni ürün çıkacağı için malın ellerinde kalabileceğini söylediklerini ifade ediyor.

birişik geçen yıl ürün bolluğu nedeniyle üreticinin 30 kuruşa mal ettiği patatesi yarı fiyatına sattığını, gücü olmayan çiftçinin de ekimden vazgeçip üretmediğini anlatıyor.

“iki yıl önce patates dereye döküldü”

nevşehir ziraat odası başkanı mustafa ekiz de çiftçilerin, fiyatların daha da yükseleceği beklentisiyle malı depoda tuttuğunu, bir beklenti içine girdiğini söylüyor. ekiz, 2011 ve 2012’de patateslerin dereye düküldüğünü, nevşehir ve niğde’de üreticilerin zararına satış nedeniyle borçlarını ödeyemediklerini ifade ediyor. ekiz’e göre türkiye’nin üretim planı yapması gerek.

bayraktar: fiyat artsa da üretici mağdur

türkiye ziraat odaları birliği başkanı şemsi bayraktar’a göre patatesteki fiyat istikrarsızlığı üreticiyi de tüketiciyi de mağdur ediyor. bayraktar, örgütlenme eksikliğinden kaynaklanan plansızlık ve pazarlama sorunu olduğunu söylüyor.

bayraktar,  patateste üretimin miktarının değişmesi nedeniyle, üretici fiyatlarının 23 kuruşa kadar inip, 90 kuruşa kadar da çıktığını vurguluyor. bayraktar, fiyatlar artsa da, ekimden vazgeçen üreticinin mağdur olduğuna dikkat çekiyor.

bayraktar, “özellikle 2012’de ürettiği üründen yeterli gelir elde edemeyen üreticiler borçlarını ödeyemedi. elektrik borçlarının yapılandırılmasına yönelik girişimler olumlu oldu ama üreticilerimizin tamamı yapılandırmadan faydalanamadı. bugün, niğde ve nevşehir gibi derin kuyulardan elektrik ile sulama yapan üreticilerimiz haciz kıskacında” diyor.

“yeni patates fiyat düşürebilir, 1 tl zor”

nevşehir ziraat odası başkanı mustafa ekiz, türkiye’de ekilen yeni adana patateslerinin nisan ortasında piyasaya sürüleceğini, bunun da fiyatları aşağı çekeceğini düşünüyor. ancak geçtiğimiz yıl gibi 1 tl seviyesi zor bir ihtimal.

“2-3 tl makul fiyat”

gıda kontrol genel müdürlüğü başkan yardımcısı nevzat birişik’e göre tüketici ve üretici için makul fiyat 2-3 tl arası. birişik depolarda yeterli patates olduğu için fiyatın daha da yükselmeyeceğini düşünüyor, “yeni patates gelince fiyat bir miktar düşer ama bu yıl 2 tl’nin altını tahmin etmiyoruz” diyor. birişik, 2014’te 4.5 milyon tona yakın bir üretim bekliyor.