Türkiye
Eko turistlerin yolunu gözlüyorlar
Kuş gözlemcilerinin ve doğa tutkunlarının gözdesi, Doğu Anadolu'nun ilk kuş cenneti Kuyucuk, bahar göçünü tamamladı. Ama eko turizm yatırımları ile gündeme gelen köye bu yıl henüz bir turist bile gelmedi.
kars’ın arpaçay ilçesine bağlı kuyucuk köyüne bahar kırlangıçlarla geldi. orman ve su işleri bakanlığı tarafından yaban hayatını geliştirme sahası olarak belirlenen kuyucuk gölü, kıtalar arası göç eden kuşların önemli duraklarından biri.
abd'nin utah üniversitesi öğretim görevlisi ve kuzey doğa derneği başkanı doç. dr. çağan şekercioğlu 2005 yılından beri bu gölde çalışıyor. yapılan halkalama çalışmaları sırasında gölde 232 kuş türü tespit edildi.
bilim insanlarınca türkiye’nin onüçüncü, doğu anadolu’nun birinci sıradaki önemli kuş cenneti olarak sıralanan kuyucuk, 2009 yılından bu yana, sulak tabiat alanlarının korunmasını amaçlayan ramsar sözleşmesi kapsamında.
eko sitemi, eko turizmle korumak
kuşlar hakkındaki bilimsel araştırmalar sayesinde kuyucuk köyü dünyanın dört bir yanından ziyaretçilerin ilgisini çekmeye başlayınca kuzey doğa derneği başkanı çağan şekercioğlu’nun aklına bir fikir gelir:
“çalışmalarımız için bölgeye gelen gönüllüler ve yabancı bilim adamları zaman zaman köylülerin evinde kalıyordu. bu deneyim sırasında gördük ki hem konuklarımız türk misafirperverliğinden memnun kalıyor, hem de köylüler para kazanıyordu. bu durum köylülerin bizim yaptığımız çalışmalara daha fazla sahip çıkmasına yol açtı. bu modeli oturtursak kuyucuk sürdürülebilir bir doğa koruma alanı olarak türkiye için çok iyi bir örnek olabilir.”
şekercioğlu bulduğu desteklerle köyde festivaller düzenledi, national geographic yönetimini kuyucuk köyünde ağırladı. kısa sürede yerel yetkililer de köyün ekolojik turizm açısından taşıdığı potansiyeli gördü.
kültür ve turizm bakanlığı tarafından anadolu’da turizm köyü olarak ilân edilen nadir yerlerden biri olan kuyucuk köyü'ne 16 yataklık konaklama kapasiteli ve konferans salonu olan kuyucuk köyü doğa ve turizm merkezi inşa edildi. kuş gözlemlerinin daha rahat yapılabilmesi için gölün batı kıyısına gözlem kulesi yapıldı, kuyucuk köyü yeni bir yola ve altyapı sistemine kavuştu.
göçmen kuşlar geldi, eko turistler gelmedi
kuyucuk gölü her yıl iki büyük göçe tanıklı ediyor. bunlardan birincisi, kışı asya ve afrika kıtalarında geçiren kuşların yaz için avrupa’ya yaptığı ‘bahar göçü', diğeri ise tam tersi yönde yapılan ‘sonbahar göçü'.
bu yıl kuşların bahar göçü son buldu. ama köylülerin gözü yollarda kaldı. zira onlar eko turistlerini bekliyordu. kuyucuk köyü muhtarı hasan ayaz, turistlerin gelmeyişini türkiye ve bölgedeki şiddet eylemlerine bağlıyor:
“her yıl yapmış olduğumuz festivalde 900 ile 1000 kişi arasında insanları ağırlıyorduk, karşılıyorduk. haberlerde duydukları terör olaylarından dolayı insanlar şu an bu tarafa gelmemeye çalışıyor. fakat bizim burada öyle bir terör olayı olmadığından, çok güvenli bir yer olduğundan ramazan'dan sonra yapacağımız festivale inşallah herkesi bekliyoruz. buyursun gelsinler, herkes davetlimizdir.”
köyün doğası kadar tarihi de ilginç
köyün bir önceki muhtarı turan demir, şimdilerde kuyucuk köyü kuş cenneti dernek başkanlığını yürütüyor. eko turizmi kuyucuk’a getirme çabaları onun döneminde başladı. kuyucuk’un doğal güzellikleri kadar tarihinin de önemli olduğuna inanıyor:
“köyümüzün geçmişi 1875’e dayanıyor. daha önce 30-40 hanelik, rusya kökenli ve savaş karşıtı olmalarıyla bilinen bir dukobor topluluğu yağıyordu burada. rusların buraya gelmesinin ardından kanada’ya göçüyorlar. onların torunları geçen yıl geldiler, ağırladık onları. köyümüzün camisi onlardan kalan kiliseden devşirmedir. bazı eski evler de hâlâ var. yöresel yemekleri ve tarihiyle de görümeye değer bir köyümüz var.”
turan demir, bu yıl köylerine bir tek turist dahi gelmediğinden şikayetçi:
“kars’a, sarıkamış’a, çıldır gölüne turist geldi. ama buraya gelmediler. bu turizm işiyle uğraşanlardan tek ricam şudur: kars’ın dört ayağından biri olan kuyucuk gölü'ne gelin. gelin, yöremizi gezin, yöresel yemeklerimizi tadın biz de kazanalım. böylece bu köyde göç de önlenmiş olur, insanlar da belli bir maddiyat kazanmış olur.”
eşi birgül demir, yurt dışından gelen ziyaretçileri defalarca ağırlamış. yığma toprakla kara karşı izolasyonu sağlanan eski köy evinin çatısında baharın gelmesiyle birlikte yeşik otlar yükseldi. beyaz boyalı ahşap evin sedirleri gündüz oturmak, gece uyumak için kullanılıyor. duvardaki kilimler mekâna ayrı bir hava katıyor. demir, hemen yan tarafa betondan yeni bir ev inşa etmelerine rağmen turistlerin eski evi tercih ettiğini anlatıyor:
“burayı daha çok seviyorlar. sabahları kars peyniri, çay, bal ve tandır ekmeği ikram ediyoruz. sonbaharda da kazımız çok seviliyor. köy evimiz çok hoşlarını gidiyor.”
kuyucuk hâlâ umutlu
kuyucuk köyü yılın ilk kuş göçünü bir tek turist dahi ağırlayamadan geçirdi. ama köylüler henüz sezonu kapatmadı. avrupa'ya göçen kuşlar, kışın kendisini hissetirmeye başlamasıyla sıcak topraklara yeniden dönecek. eylül sonuna kadar sürecek yılın bu ikinci göçü aynı zamanda köylülerin ikinci umudu.
kaynak: al jazeera
Yorumlar