2016 yılının son günleri, önceki yıllara göre çok soğuk geçti. bu durum 2017’nin ilk günlerinde de devam etti. havanın normalden soğuk olmasının, türkiye gibi enerji ihtiyacını daha çok dış kaynaklardan karşılayan ülkeler için başka bir anlamı var. enerji ihtiyacının dengelenmesi. çünkü soğuk hava bir yandan ısınma amaçlı doğalgaz tüketimini artırıyor. bir yandan da elektrik tüketimini.

her yıl özellikle soğuk havalar nedeniyle doğalgaz ihtiyacının karşılanmasında yaşanan sorun, bu sene aşırı soğuklar nedeniyle elektrik iletiminde kendisini gösterdi. özellikle türkiye’de elektrik tüketiminin üçte birinin gerçekleştiği istanbul ve trakya bölgesinde saatlerce süren elektrik kesintileri yapıldı.

doğal afet

enerji bakanlığı’ndan alınan bilgiler kesintilerin nedeni olarak aşırı soğukları işaret ediyor. bu enerji bürokratlarının tabiriyle “doğal âfet”. özellikle 29 aralık perşembe günü yaşananlar bu tanımlama için örnek olarak veriliyor.

o gün başladığında zaten sistemde sorun vardı. fırtına nedeniyle bölgedeki doğalgaz çevrim santrallerine taşımak üzere çanakkale limanına sıvılaştırılmış doğalgaz getiren tankerler limana iki gün boyunca yanaşamadı. en kötü haber ise iletim hatlarından geldi. 20 kilometre uzunluğundaki 7 ayrı hatta kopma oldu.

bunlar anadolu’da üretilen elektriği sakarya ve izmit’ten geçirip marmara bölgesine ileten hatlardı. bu hatlar enerji bürokrasisinde, “omurga hatlar” olarak da tanımlanacak ölçüde kritik öneme sahip. enerji bakanlığı'ndan alınan bilgilere göre, direkler ve kablolar oluşan buz yükünü taşıyamadı ve 4 direk fırtına nedeniyle tamamen yerle bir olurken, direklerin üzerindeki kulelerden de 70 tanesi de kuruldu.

en büyük hasarın yaşandığı hat ise yeni devreye alınan adapazarı-habipler hattı oldu. bu hattın tamamen çöktüğü belirtiliyor.

bu hafta sonuna hazırlık

şimdi, bir yandan bu hasar çok büyük bir hızla giderilmeye çalışılıyor. bunun nedeni sadece mevcut sorunun giderilmesi değil, bu hafta sonu ve hatta gelecek hafta ortasına kadar tüm türkiye’yi etkisi altına alması beklenen aşırı soğuklar. bu yeni soğuk dalgasına zaten mevcutta hasarlı olan hatlarla girilmek istenmiyor.

bunun için hızla hareket edilmesi, yıkılan direklerin demonte edilip yerlerine yenilerinin dikilmesi gerekiyor. bakanlık yetkililerine göre, bu aşama, yaşananların nedenlerine de ışık tutabilir. çünkü demontaj aşamasında, montajın yanlış yapılıp yapılmadığına ilişkin sorulara yanıt bulunabilir.

yaşananların nedenine ilişkin ön kabul, doğal âfet. ancak, yine de iletim hatlarındaki sorunların bu çöküşü kolaylaştırıp kolaylaştırmadığına da bakılıyor. özellikle de, henüz devreye giren adapazarı-habipler hattı için bu sorgulama yapılıyor. fırtınadan etkilenen elektrik direkleri arasındaki rüzgâr aralıklarının iyi hesaplanıp hesaplanmadığı, etüd, proje ve montaj aşamaları dikkatle inceleniyor.

bunun dışında emniyet ile birlikte bir sabotaj olma ihtimali de araştırılıyor.

yapılan son çalışma ise, bundan sonra benzer sorunların yaşanmaması için neler yapılabileceği konusunda. iletim hatlarının yer altına alınması konusunda teknik bir takım sınırlamalar var. ancak yeraltına girmeye uygun hatların tamamı konusunda çalışma yapılması planlanıyor.

kaynak: al jazeera