engelliler için devlet kapısı, en büyük güvence. özel sektördeki risklerin olmaması, ‘yarın kaygısının’ yaşanmaması, kamuda memur olmayı, engelliler için önemli kılıyor. devlet, bin 950 engelli memuru daha bünyesinde istihdâm etti. yerleştirme, engelli kamu personeli seçme sınavı (ekpss) kura sonucuna göre yapıldı. 

ancak engelliler için önemli bir istihdâm kapısı olarak kabul edilen kamuda da ciddi sıkıntılar var. en önemli sorun, uygulamada. yerleştirmenin ‘engel’ durumuna göre yapılmaması beraberinde ciddi sıkıntılar getiriyor.

işte o sıkıntıları yaşayanlardan biri de a.s. görme engelli.

kamuda görevli. kimliğinin bu nedenle açıklanmasını istemiyor. son 4 yıldır devlet dairesinde çalışıyor. ilk iki yıl işçi, son iki yıldır da sözleşmeli personel olarak. 2010 yılından bu yana memur olabilmek için engelli kamu personeli seçme sınavı (ekpss) giriyor. bugün iyi bir başlangıç yapabilme umudunu taşıyanlardan.

“görme engellinin tapu dairesi’nde ne işi var?”

sorunun sahibi kendisi. cevabın da… çalışırken çok zorlandığını söylüyor. yanlış yerde, yanlış bir konumda çalıştırıldığından şikâyet ediyor. ona göre devlet, bunu hep yapıyor. yani, engelli atamaları ya da yerleştirmeleri engellinin durumuna göre yapılmıyor.

“tapu görsel bir iş. en ufak bir evrak hatası, büyük sıkıntılara yol açabilir. takip etme şansınız yok. işimi, sözlü ifadelerle yürütmeye çalışıyorum. müdür ‘şu evrakı getir’ dediğinde tıkanıp kalıyorum. kendimi işe yaramaz hissediyorum. benim gibi 10 görme engelli daha var burada. onlar da aynı durumda. kötü hissediyoruz.”

a.s, 2 yıllık üniversite mezunu. istatistik mezunu. onun için devlette çalışmak aslında bir tercih değil; mecburiyet.

“geleceğimize bir makine karar veriyor. bugün de böyle olacak. umudum yok açıkçası. devlet kim, nerede, nasıl çalışacak diye bakmıyor. devlet atamak için atıyor. şu da var; devlete girdiğin anda kimse sana bir şey yapamıyor. dokunamıyor. özel sektörün şartları daha çetin. zorunlu kaldığımız için, devlette çalışmayı istiyoruz. bu işe mecburuz.”

devlet kadroları boş

2014 yılı sonu itibariyle devlet kadrolarında 60 bin 731 engelli memur çalıştırılması gerekiyor ama sadece 36 bin 165 engelli memur var.

toplumsal haklar ve araştırmalar derneği (tohad) de kamuda engelli istihdâmının fotoğrafını en iyi çekenlerden. tohad’ın sabancı vakfı desteği ile yürütmüş olduğu engelli hakları izleme çalışması 2014 verilerine göre memur kotasının %40’ı boş. dernek başkanı süleyman akbulut’a göre bu kabul edilebilir bir durum değil.

“bugün devletin engelli memur kadrolarını neden tam olarak doldurmadığı sorgulanmaya bir zorunluluk. zira hükümet, her yıl ne kadar memur alacağını belirleme hakkına sahipken yani her yıl ne kadar memur alacağını belirleme hakkına sahipken, bu memurların ne kadarının engelli olacağı üzerinde tasarruf hakkına sahip değil. zira memurların ne kadarının engelli olacağı kanunla özellikle düzenlenmiş. hâl böyleyken, hâlâ ısrarla engelli memur kotasının % 40'nın boş tutulması kabul edilebilir bir durum değil. sorumuz şu: kotaların doldurulması için neyi bekliyoruz? kotaların doldurulması için engelimiz nedir?”

engelli hakları izleme araştırması kapsamında icracı 21 bakanlığın 16'sından alınan verilere göre, engelliler bu bakanlıkların hiçbirinde, müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel müdür vb kadrolarda engelli üst düzey çalışan personel bulunmuyor. sadece 4 bakanlıkta, bakanlar tarafından atanan müşavir kadrosunda engelli personel bulunuyor.

kaynak: al jazeera