Türkiye

Güle güle 'Ulu Çınar'

Türk edebiyatının büyük ustası Yaşar Kemal'i uğurlayan binlerce kişi arasında çiftçisinden öğrencisine, ayakkabı tamircisinden, öğretmenine pek çok okuru vardı. Kimi Yaşar Kemal'i adalet, kimi baş kaldırı, kimi vicdan olarak tanımlıyordu.

Konular: Türkiye

"hayatımda dersinden sıkılmadığım tek öğretmenimi uğurlamaya geldim. bu noktaya geldiysem onun kitapları sayesinde.”

yaşar kemal’i son yolculuğuna uğurlamak için izmir’den gelen bir okuru böyle özetliyor ulu çınar’ın kendisi için anlamını. sadece o değil, çiftçisinden öğrencisine, ayakkabı tamircisinden, öğretmenine kemal’in pek çok okuru onu son yolculuğunda yalnız bırakmadı. 

cumartesi günü çoklu organ yetmezliği teşhisiyle tedavi gördüğü istanbul üniversitesi tıp fakültesi hastanesi'nde hayatını kaybeden türk edebiyatının en büyük yazarlarından yaşar kemal son yolculuğuna uğurlandı. kemal için teşvikiye camii’nde düzenlenen cenaze törenine binlerce kişi katıldı.  siyasetçiler, edebiyatçılar, sanatçıların yanı sıra büyük usta kemal’in her kesimden ve her yaştan okurları da törendeydi. kimi işinden izin alıp, kimi de şehir dışından gelmişti.

Yaşar Kemal'in sevenleri, cami avlusuna konan anı defterine yazmak için kuyruklar oluşturdu. [Fotoğraf: İlker Taş/Al Jazeera Türk]

"tüm dünya varlıkları seni unutmayacak"

sevenleri, caminin avlusuna konan anı defterlerine duygularını yazmak için kuyruklar oluşturdu. bir okuru yaşar kemal’i “bu kadim topraklara uğramış belki de en bilge azizsin” diye tarif ederken,  bir diğeri  şu veda cümlelerini yazıyordu deftere:

"güle güle ulu çınar. seni sadece bu topraklar değil, ses verdiğin tüm dünya varlıkları unutmayacak."  

cenazeye gelenlerin bazılarının ellerinde kemal’in kitapları ve onun sözlerinin yer aldığı dövizler vardı.  "yalan tarlasına düşen doğru tohumunu halk yeşertir" , "benim kitaplarımı okuyan katil olmasın. insan asimile eden devletlere, hükümetlere olanak vermesin."

Cenaze töreninde Yaşar Kemal'in köylüleri de vardı. [Fotoğraf: Umay Aktaş Salman/Al Jazeera Türk]

kalabalık arasında kemal’in köylülüleri de vardı. elinde "yüce dağ başında ulu kartal açmış kanadını dünyayı örter. hemite köyü sensiz neyler” yazılı bir kağıt taşıyan 60 yaşındaki mehmet özer, "acımız çok büyük. biz onu köyümüzde yaşatmaya devem edeceğiz.  ince mehmed, yer demir gök bakır, teneke… onun kitaplarını okurken biri bitmeden diğerine geçmek ister insan" diyor.

"kitapları benim için ödüldü"

cenazeye katılmak için izmir’den gelen 39 yaşındaki akademisyen okuru adını vermek  istemiyor ama 11 yaşında teneke isimli kitabıyla onunla tanıştığını anlatıyor:
"hayatımda dersinden sıkılmadığım tek öğretmenimi uğurlamaya geldim.  bu noktaya geldiysem onun sayesinde. ince memed’in dört cildini üç gün içinde okumuştum. insanı onun kadar iyi anlatan başka biri yok."

ayakkabı tamircisi 75 yaşındaki hasan çölekoğlu, "1960 senesinde ince mehmed’i  okuyarak tanıştım yaşar kemal ile. kitapları benim için ödüldü. bir dâhiydi" diye konuşuyor.

"teşekkür etmeye geldim"

işinden izin alıp cenazeye gelen sağlık çalışanı 53 yaşındaki  elçin özince, 8 yaşından itibaren kemal’in eserleriyle büyüdüğünü anlatıyor:
“beş sene önce ölmekte olan babamla birlikte pek çok eserini yeniden okuduk. onun yazdıkları gerçeğin ta kendisiydi.  yerimde duramadım. burada olmak boynumun borcuydu. hem veda hem de bize kattıkları için teşekküre geldim.”

tarlada radyodan ince mehmed dinlenirdi 

62 yaşındaki emekli türkçe öğretmeni gönül yılmaz, sınıfında yaşar kemal’i ağırlamayı çok istediğini ama başaramadığını söylüyor. cenazeye gelmek için hasta annesini komşusuna bıraktığını anlatan yılmaz "tam halk adamıydı. tabiat adamıydı. değeri ölçülemezdi" diyor.

60 yaşındaki çiftçi ibrahim çelik, 1970’li yıllarda radyoda ince mehmed’in arkası yarın olarak verildiğini söyleyerek "her gün hevesle dinlerdik. ertesi günü zor beklerdik. sivas’ın köyündeydim. köylüler radyoyu tarlalara götürür dinlerlerdi. böyle kişiler ölmez, eserleriyle hep yaşar"  şeklinde konuşuyor.

gençler için kemal başkaldırı ve kimlikleri demek 
hınca hınç dolu cami avlusunda kemal’in genç okurları da vardı. babası gibi kendi de yaşar kemal hayranı olan 23 yaşındaki osman göçer, onun kitaplarıyla kendi kültürünü öğrendiğini söylüyor.  göçer, şunları söylüyor: "babam denizli’de yaşıyor. onun yerine de geldim cenazeye. kürt bir vatandaş olarak kimliğimle tanıştırdı beni yaşar kemal. karıncanın su içtiği romanında denizin durgunluğunu betimlediği kısımları hala unutmam çok etkilenmiştim" 

"saygımızdan cenazedeyiz"

Edebiyat öğretmenliğinde okuyan iki üniversiteli de Kemal'in cenazesindeydi.[Fotoğraf: Umay Aktaş Salman/Al Jazeera Türk]

felsefe bölümü yüksek lisans öğrencisi tanju toka  "benim için yaşar kemal haksızlıklara başkaldırıyı ifade ediyor" diyor.
edebiyat öğretmenliği öğrencileri selin gözdebalı ve kübra bekmez kendi deyişleriyle büyük ustaya saygılarından cenazedeydiler. gözdebalı "biz onu okumaktan başka bir şey yapamadık. oysa o bizim için çok şey yaptı. son görevimizi yapmaya geldik" diye konuşuyor.  ağrı dağı efsanesi ile yaşar kemal ile tanıştığını anlatan gözdebalı şöyle konuşuyor:
"şiirsel anlatımı, türkiye’nin homerosu dedikleri algısı ve bakış açısı beni çok etkiledi. yerel ağza çok yer veriyordu. bizi hiç bilmediğimiz coğrafyalara götürdü. zulme başkaldırışı, savaşa karşı duruşu bize çok şey öğretti."

"adaleti ondan öğrendim"

34 yaşındaki ressam maşkılı ise "15 yaşında  ince mehmed  ile yaşar kemal ile tanıştım. adalet duygusunu ondan öğrendim. sonraki yıllarda da tüm kitaplarını tekrar tekrar okudum. yeni nesil kendi toplumunu anlamak istiyorsa önce yaşar kemal’i okumalı, anlamalı" diyor. 

toplumun her kesiminden her yaştan insanın kesilmeyen alkışları arasında yaşar kemal’in tabutu cenaze aracına konarken, avludan ve sokaktan "yaşar kemal onurumuzdur",  "yaşar kemal ölümsüzdür" sesleri yükseldi. camii avlusu boşalsa da anı defterinin önündeki kuyruk uzun süre devam etti. 

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;