Kürt sorunu

'Kale'deki gedik büyür mü?

Referandum sonucuna göre AK Parti, HDP’nin ‘kale’si Hakkâri’de bir gedik açtı. Sonuçlar genel seçime uyarlandığında HDP’nin bir milletvekili kaybettiği görülüyor. AKP Hakkâri’de en son 10 yıl önce milletvekili çıkarmıştı. AKP'nin yerel yöneticileri, "Kürt sorununu Erdoğan çözer" diyerek oy istediklerini ve aldıklarını söylüyor. Hakkâri’de AK Parti, HDP yöneticileri ve vatandaşlarla konuştuk.

"genel seçim olsa hdp yine eski oyunu alır, burası hakkâri yahu…"

bu söz hakkârili şoför cengiz sayar’a ait. hakkârililerle referandum sonucu üzerine sohbetteyiz. masadakilerin hepsi ‘hayır’cı. cengiz sayar’ın ‘’burası hakkâri’’ vurgusu aslında ciddi bir gerçekliğe işaret ediyor.

hdp’nin kalesi hangi il diye sorulacak olsa tereddütsüz hakkâri yanıtı verilir. hdp’li siyasetçiler, hdp öncesinde bağımsız girdikleri 2011 seçimlerinde dahi ilin üç milletvekilliğinin tamamını almıştı. keza, 2015 yılındaki 7 haziran ve 1 kasım seçimlerinde de bu başarı devam etti. hdp yüzde 80’li oranlara hep hakkâri’de ulaştı. akp ve hdp dışında bölgede yüzde 1.5’i aşan parti yok. 16 nisan referandumunda da hakkâri’deki ‘’evet’’ oyları akp’ye, ‘’hayır’’ oyları da hdp’ye destek şeklinde yorumlandı. referandum sonuçları genel seçim sonucu gibi değerlendirilirse ak parti bir milletvekili kazanacaktı. çünkü referandumda ‘’evet’’ yüzde 32.4 ‘’hayır’’ ise yüzde 67.6 oranında destek gördü.  

aşağıdaki tabloda ak parti ve hdp’nin son iki genel seçim ve referandumdaki ‘’evet’’ ve ‘’hayır’’ oylarını görmek mümkün. hdp’ye olan destek, yüzde 86’lardan yüzde 67’ye düşmüş durumda.

bu düşüşün nedeni konusunda masada bir görüş birliği yok. serbest meslek sahibi mehmet dumrul, ‘’para gücü’’ ile ‘’evet’’ oylarının yüksek çıktığı görüşünde. cengiz sayar ise etrafında ‘’çözüm süreci’’ tekrar başlar diye düşünüp oy verenler olduğunu söylüyor. sayar’a göre, cumhurbaşkanı erdoğan çözüm süreci başlatmaya uzak değil. mehmet dumrul buna itiraz ediyor ‘’erdoğan başlatmaz’’ diyor. başlasa bile bunun ‘’kandırılma süreci’’ olacağını söylüyor. mehmet dumrul’a göre hakkâri’nin ilçesi şemdinli’de ‘’evet’’ çıkmasının nedeni de kuzey irak kürt liderlerinden mesut  barzani’ye yakın olan kesimlerin ilçe sınırında yaşaması ve barzani’nin ‘’evet’’e destek vermesi. masadaki görüş ayrılığı, "hdp hakkâri’de güç mü kaybediyor?" sorusuyla görüş birliğine dönüşüyor. iki isim de, "genel seçimde sonuç farklı olur, hdp yine eski oylarını alır" diyorlar.

peki, ak parti hakkâri teşkilatı referandum sürecinde seçmene ne dedi ki,‘’evet’’ tahminlerin ötesine taştı. hdp ne söyledi ki, ‘’hayır’’ beklenenin altında kaldı. bu soruların yanıtı için hakkâri’de iki siyasi partinin de kapısını çaldık.

ak parti’de yüzler gülüyor

parti önündeki zıhlı iki polis aracının arasından geçip elinde otomatik silahla kapıda bekleyen polise ak parti’ye gideceğimizi söyleyerek merdivenleri tırmanıyoruz. ak parti hakkâri il başkanı ankara’da olduğu için yardımcısı ahmet adıyaman ile konuşuyoruz. referandumda aldıkları evet oyunu hatırlattığımızda adıyaman’ın yüzüne gülümseme yayılıyor.

‘’aslında yüzde 45-50 alırdık ama idam tartışması oyumuzu düşürdü. hdp’liler, 'idam gelecek kürtleri idam edecekler’ diye aleyhte propaganda yaptı. idam gelmeyecek, buna inanmayın dedik. eğer idam referandumu gelirse buradan bir tane oy çıkmaz, burada herkes idama karşı. biz gelmeyecek dedik.’’

AK Parti Hakkari İl Başkan Yardımcısı Ahmet Adıyaman
[Fotoğraf:Al Jazeera Türk]

adıyaman’a sorduk: peki, ne söylediniz de bu kadar oy aldınız? akp yöneticisinin buna yanıtı şöyle oldu:

" 'erdoğan başkan olursa kürt sorunu çözülür' dedik. 'cumhurbaşkanı erdoğan olmazsa çözüm olmaz' dedik. burasının halkı cumhurbaşkanını seviyor. bu çağrımız özellikle kırsal kesimde karşılık buldu. çünkü pkk en çok zararı onlara veriyor.’’

ahmet adıyaman, "nasıl çözüm gelecek?" diye sormamıza fırsat bırakmadan ekliyor:

"pkk silahı bırakırsa, cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan bu sorunu çözer. ama silah bırakılmadan da kimse birşey yapmaz’’

[Fotoğraf:Al Jazeera Türk]

eski akp milletvekili özbek: yeni anayasa çözüm için adımdır

abdülmuttalip özbek, 2007-2011 arasında ak parti hakkâri milletvekili olarak tbmm’de görev yaptı. zaten, bir daha da akp’nin hakkâri milletvekili olmadı. özbek, 2013 yılında "kürt sorununa barışçıl çözüm olarak" adlandırılan süreçte hakkâri il başkanı olarak sürecin yakın tanıkları arasında yer aldı. özbek, hâlâ ak parti için aktif olarak çalışıyor. referandum sürecinde de köy köy dolaşan isimlerden. özbek ile hakkâri’de buluştuk. özbek seçmene, referandum kampanyasında yeni anayasanın kürt meselesinin çözümü için bir adım olduğunu anlatmış:

"ben 'anayasa değişirse, yüzde 50 aşılırsa kürt meselesi çözülür' demedim ama, 'kürt meselesinin çözümü için bu anayasa değişikliği bir adımdır' dedim. ben, sayın cumhurbaşkanımızın kürt sorununun çözümünde kilit bir insan olduğunu, çözerse o çözer diye düşünüyorum. bunu vatandaşlara da söyledim. vatandaşların da buna inandığını hissettim ve gördüm." 

AK Parti eski milletvekili Özbek'e Cumhurbaşkanı Erdoğan Kürt seçmeninn referandum mesajını aldı
[Fotoğraf:Al Jazeera Türk]

özbek: cumhurbaşkanı mesajı aldı

özbek, cumhurbaşkanı erdoğan’ın da bölgeden gelen mesajı aldığı kanaatinde.

''bölgedeki oy artışı, bölge insanının erdoğan’a güvendiğinin bir göstergesi. ben sayın cumhurbaşkanı’nın bunu çok iyi değerlendireceğini düşünüyorum. ben mesajın alındığını, bununla beraber de bir adımın atılabileceğini düşünüyorum ama maalesef hâlâ karşı taraftan o güveni almış değilim. karşı taraf diye kastettiğim pkk’dır."

özbek, yine de umutlu olduğunu söylüyor. özbek’e göre, önemli olan konuşmaya başlayabilmek:

"konuşmak her şeyin ilacıdır. biz birbirimizle konuştuğumuz zaman sorunlarımızı çözeriz. önce konuşacağız, sonra birbirimizi anlayacağız, sonra da çözümler üreteceğiz. biz düşmanımızla bile oturup konuşmasını bilmeliyiz."

özbek’e, referandumda "evet" çıkması için iktidar olanaklarının kullanılıp kullanılmadığını da soruyoruz. özbek bu soruya "iktidardaki her parti ahlaki ölçü içinde bu avantajları kullanır. başka parti de olsa aynısını yapardı" yanıtını verdi.

hdp yöneticisi: kaleyi düşürmek istediler

bu kez durağımız, hdp hakkâri il merkezi. bir grup partili büyük salonda hararetli bir şekilde konuşuyor. kendimizi tanıtıp, referandum hakkında konuşacağımızı söyleyince, "biz de o konuyu konuşuyorduk" diyorlar. salonda sohbet ettiğimiz kişilerin çoğu parti yetkilisi ve içlerinde gözaltına alınmayan yok. kısa süre cezaevinde yatanlar da olmuş. partinin merkez ilçe başkanı asım özkan ile konuşmaya başlıyoruz. özkan’a hakkâri’deki "hayır" oylarına bağlı olarak hdp’ye olan desteğin düşüşünü  hatırlatıyoruz. yanıtı şöyle oluyor:

"bize zorla kaybettirdiler. ben dahil, referandum öncesi birçok arkadaşımız tutuklandı. belediye başkanımız görevden alındı. özellikle bu referandum öncesi bizi zayıf düşürmek istediler. hakkâri hdp’nin kalesidir, kaleyi düşürmek istediler. şemdinli’de "evet" çıktı. oradaki ‘evet’ oyları baskı ve tehditle alınan oylardır. şemdinli sınırında barzani etkisi vardır. barzani’ye bağlı kişiler köylülere, "evet" vermezseniz, "kaçakçılık yapamazsınız" dediler. bizim kırsal bölgelere gidip propaganda yapmamız engellendi. hatta hakkâri merkezde bile esnaf ziyareti yaparken, 10 tane polis kamerası çekim yaptı, esnaf bizimle tokalaşmaktan bile korktu."

HDP Hakkari Merkez İlçe Başkanı Asım Özcan referandum sürecinde çalışmalarının engellendiğini söyledi
[Fotoğraf:Al Jazeera Türk]

hdp yöneticisi özkan’a hendekler nedeniyle zarar gören daha önce hdp’ye oy vermiş kitlenin rahatsızlığı nedeniyle "evet" deme ihtimali olup olmadığını soruyoruz. özkan’ın buna yanıtı şu oluyor:

"son kayyum atamaları hendek rahatsızlıklarını örttü. zaten hendeklerin faturasının bize kesilmesi yanlış. yüzeysel bakanlar bizi suçluyor ama biraz araştırınca bizimle alâkası olmadığı anlaşılır: yine de kirli propaganda olarak bu kullanıldı. duyduk. özellikle kırsal kesimde, işin iç yüzünü bilmeyenler hendekler nedeniyle "evet" demiş olabilir ama bunların oranı çok az."

sohbet ettiğimiz hdp’liler bölgeden çıkan ‘’evet’’ nedeniyle ankara’nın 2013’deki gibi bir çözüm süreci başlatacağına inanmıyorlar. 

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;