kırım tatar milli meclisi dış ilişkiler bölümü başkanı ali hamzin’e göre yeni anayasa kırım tatarlarının sovyetler birliği dönemindeki gibi yok sayılacağına işaret ediyor. al jazeera’ye konuşan ali hamzin, kırım tatarlarının bölgedeki varlığının garanti edilebilmesi için her şeyden önce anayasada bölgenin yerli halkı olduklarının belirtilmesi gerektiği görüşünde. oysa  yeni anayasada  kırım’ın tarihsel olarak rus toprağı olduğu ifadesi var. ali hamzin bu yüzden anayasada kırım tatarcası'nın, rusça ve ukraynaca'nın yanında kırım özerk cumhuriyeti’nin üç dilinden biri olarak kabul edilmesinin başlıbaşına bir öneminin olmadığını belirtiyor.

hamzin, rusya cumhurbaşkanı vladimir putin’in kırım’ın rusya’ya bağlandığının ilan edildiği gün kırım tatarlarına ilişkin verdiği güvencelerin, boş vaatten öteye geçmediğini söyledi. hamzin’e göre, putin’in vaatlerinin bir geçerliliğinin olabilmesi için, bunların yerel düzeydeki yasalarda, en başta da kırım anayasası’nda belirtilmesi gerekli. ayrıca tatarlar, kendi dini ve kültürel haklarının yasal güvenceler altında olduğunu görmek istiyor.

‘tatarlara baskı başladı’

 “şu anda kırım’da felaket tehlikesiyle karşı karşıyayız” diyen ali hamzin, kırım’da geçtiğimiz haftalarda, bir okulda tatar bir öğrencinin tatarca konuştuğu için rus sınıf arkadaşları tarafından tartaklandığını ve ne okul idaresinin ne de kırım makamlarının bu konuda bir işlem yaptığını söylüyor. kırım makamları ancak olaydan sekiz gün geçtikten sonra, tatarlardan gelen yoğun tepkiler üzerine inceleme başlatmış.

hamzin, kırım’da halen üniformaları üzerinde hiçbir işaret olmayan silahlı ve maskeli kişilerin denetim yaptığını söylüyor:

“geçtiğimiz günlerde simferopol havaalanı’na gittiğimde bu gruplar beni de denetlemek istediler. fakat benim tatar meclisi’nin üst düzey bir yetkilisi olduğumu öğrenince vazgeçtiler. ama diğer tatarlar için durum endişe verici. çünkü normal şartlarda bir yerde resmi üniformalı devlet yetkililerinin olması gerekir. oysa bu grupların resmi olarak kim oldukları ve nereye bağlı oldukları belli değil.”

kırım’da tatarların karşı karşıya olduğu bir diğer sorun ise mesken sorunu. 1990’larda tarihsel vatanlarına dönen kırım tatarlarının önemli bir kesimi, devlete ait bölgelerde konutlarda yaşıyor. ali hamzin’in anlattığına göre, rus makamlarının bu evlere el koyacağı yönünde bazı siyasetçilerin yaptıkları açıklamalar kırım tatarlarını büyük endişeye sürüklüyor.

hamzin şu ana kadar ciddi bir göç yaşanmamakla birlikte kırım tatar meclisi’nin bir numaralı hedefinin tatarların göçüne engel olmak olduğunu söyledi. hamzin’e göre, göç edenler asıl olarak hizb-ut tahrir gibi rusya’nın terör örgütü olarak kabul ettiği gruplara üye olanlar.

kurultay ertelendi

bu tartışmalar arasında 15 nisan’da yapılacağı açıklanan kırım tatar kurultayı ileri bir tarihe ertelendi. kırım tatar milli meclisi yetkilileri, kurultay’ın toplantısının iki nedenden ötürü ertelendiğini söylüyor. birincisi, kırım tatarlarının manevi lideri olarak kabul edilen eski meclis başkanı mustafa abdülcemil kırımoğlu’nun bölgeye gelmesi bekleniyor. ikincisi ise, kırım’da son günlerde meydana gelen gelişmelerin daha ayrıntılı şekilde değerlendirilebilmesi için daha fazla zamanın geçmesi gerektiği ifade ediliyor.

kırım tatar milli meclisi dış ilişkiler bölümü başkanı ali hamzin, kırım tatar meclisi’nin kırım özerk cumhuriyeti yönetimine atadığı iki bakanı geri çekmesinin şu anda söz konusu olmadığını, bu konunun kırım tatar kurultayı’nın önümüzdeki haftalarda yapacağı toplantıya bağlı olacağını söyledi.

kırım, 16 mart 2014’te yapılan ve tatarların boykot ettiği referandum sonucuna dayanarak rusya tarafından ilhak edilmişti.

yüz binlerce kırım tatarı 1944 yılında sovyet lideri stalin tarafından yurtlarından sürgün edilmiş, yerlerine ukraynalı ve rus nüfus yerleştirilmişti.