türk tarafı, kıbrıs sorununun çözümü için artık daha umutlu. bu kez müzakerelerin yeniden başlaması için görüşmeler sürerken, iki önemli konu gündeme geldi.

birincisi, kıbrıslı rumların yönetimindeki topraklarda bulunan doğalgazın türkiye üzerinden avrupa ülkelerine ihracı. ikincisi de, 2014 yaz aylarının başında türkiye’den kktc’ye gönderilecek olan su.

güney kıbrıs’ın hem bu suya, hem de doğalgazın en kolay yoldan ihracına ihtiyacı olduğunu söyleyen türk tarafı, bunların barış görüşmelerine katkı yapacağı görüşünde. ancak rum tarafının, “kendi içlerindeki politik saldırı endişesiyle” daha yavaş hareket ettiğini tahmin ediyor.

gündemde bu konular varken, kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti başbakanı özkan yorgancıoğlu, perşembe günü ankara’ya geldi. başbakan recep tayyip erdoğan ve meclis başkanı cemil çiçek ile görüştü.

al jazeera’ye konuşan yorgancıoğlu, bu kez barış müzakerelerinin başlayabilmesi için iki tarafın pozisyonlarının birbirine yaklaştığını söylüyor:

(müzakereler öncesi oluşturulan ortak metin önerisine) türk tarafının kabul edemeyeceği bir cevap geldi, onu da kabul edemeyeceğimizi ifade ettik. ama bu arada bm’nin ve diğer uluslararası aktörlerin çabaları devam etti. sonuçta yaklaşılan bir nokta var. ama henüz sorun çözülmedi.

kktc başbakanı, sorunun çözümü için güney kıbrıs’taki siyasi partilerle doğrudan görüştüklerini, bu konuda bir çekinceleri olmadığını söylüyor. siyasi partilerin gelinen noktanın kaybedilmemesinden yana tavır koymaları, umutları arttırdı. 

“barış suyu”

yorgancıoğlu, henüz yeniden müzakerelerine başlanmayan sorunun çözülmesi için, su ihtiyacının karşılanması ve doğal gazın ihracı konularının önemli olduğunu söylüyor:

türkiye’den gönderilecek olan suyun kapasitesinin geliştirilerek rumların da ihtiyacını karşılaması rum tarafında bir heyecan yarattı. çünkü kurak bir ülke. barış suyu da deniyor bu nedenle.

şu tespit de doğru bir tespittir: gazın alıcısı olan avrupa ülkelerine en uygun maliyetle oralara taşınabilmesi için gideceği güzergâh türkiye üzerindendir. bunu rumlar da biliyor, kabul ediyor. ama kıbrıs sorununun henüz çözülmemiş olmasının yarattığı bir sıkıntı var bu konuda. bu nedenle doğalgazın kıbrıs sorununun çözümüne bir katalizör rol oynaması düşünceleri de artık tartışılmaya başlandı. kıbrıs sorununun çözümüne bir katkı yapar diye düşünüyorum.

ingiliz üslerindeki rum ve türk toprakları

ingiliz hükümeti ile güney kıbrıs’ın 15 ocak’ta vardıkları anlaşma gereği, adadaki ingiliz üslerinde bulunan toprakları "inkişaf" (geliştirme) yetkisi rum tarafına verildi. oysa ki türkiye’nin ve kıbrıslı türklerin de taraf olduğu 1960 yılında  imzalanan anlaşmada, bu toprakların inkişaf yetkisi ingiltere’ye bırakılmıştı. herhangi bir değişiklik için de tüm tarafların imzası olması gerekiyor. ancak uluslararası toplum resmen güney kıbrıs’taki hükümeti tanıdığı için süreç ilerliyor.

her ne kadar görüşmelerden umutlu olsalar da, barış müzakereleri öncesi bu durum türk tarafında huzursuzluk yarattı. kktc başbakanı, konuyla ilgili şunları söyledi:

güneyde kalan türk malları üzerinde belki de bilerek genellikle devletleştirme ve kamu yatırımları yapma gibi bir politika izliyor rum tarafı. bu nedenle buradaki mallar üzerinde de böyle bir niyet varsa, özellikle türk malları üzerinden yolların geçmesi veya devlete ait yapıların oluşturulması riskini onlarla (ingiliz hükümetiyle) paylaştık.

söyledikleri şuydu; biz bu geliştirme hakkını verdik, egemenlik hakkını vermedik. eğer bize ve kıbrıslı türklere olumsuzluk yaratacak bir proje ortaya çıkarsa bizim bunu veto etme hakkımız vardır.

kaynak: al jazeera