Kıbrıs müzakereleri

Maraş 40 yıldır çözümü bekliyor

Kıbrıs'taki çözüm müzakerelerinde her zaman pazarlık konusu olan kapalı Maraş bölgesi, yeniden gündemde. Evini hiçbir şey alamadan terk etmiş Rumlar ve tel örgülerin dışındaki iş yeri sahipleri, bölgenin açılmasını umuyor.

Haberin Öne Çıkanları

Maraş bölgesi 40 yıldır kapalı

Tel örgülerin ardında hayat yok

Bölgeye giriş yasak

1974 yılındaki harekâtın üzerinden 40 yıl geçmiş olmasına rağmen, kıbrıs adasında taraflar arasında kalıcı bir çözüm bulunamadı. rumlar türk bölgeleri yasadışı sayarken, türkler tanınmamanın getirdiği birçok sorunla mücadele etmek zorunda kaldı.

çözümsüzlüğün en belirgin olarak görüldüğü yer ise kapalı maraş bölgesi. 1974’teki savaş öncesinde büyük çoğunluğu rum olmakla birlikte yahudi ve ermeni yerleşimcilerin de bulunduğu bölgede, 40 yıldır hayat yok.

maraş neden kapalı?

türk ordusu 1974’ün ağustos ayında bölgeye girdiğinde halkın tümü birkaç saat içinde tüm eşyasını, caddedeki arabalarını, hatta mutfaklarında yemek dolu tabaklarını bile o şekilde bırakıp kaçtı. bölge o günden beri, terk edildiği haliyle duruyor. 

savaşın ardından kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti bölgeyi kendi sınırları içinde saydı. birleşmiş milletler ise eski yasal sahipleri dışında kimsenin maraş’a yerleşemeyeceği yönünde bir karar aldı ve bölgeyi kendi kontrolü altında tutacağını açıkladı. türk askeri yine de çekilmeyince kimse geri dönemedi ve bölge dikenli tellerle çevrildi. o günden beri bölgeye türk ve bm askeri dışında kimse giremiyor. içeride kullanımda olan sadece bm’ye ait bir bina ve türk askerine ait bir orduevi var.

adada yeniden başlayan müzakere sürecinde, maraş yine gündemde. çözüm için masaya her oturulduğunda pazarlık konusu oldu maraş bölgesi. türk tarafı, maraş’a eski mal sahiplerinin dönmesine izin vermesi karşılığında taleplerde bulundu. bu kez ellerinin daha güçlü olduğunu söyleyen kktc müzakere heyeti üyeleri, “maraş konusunda bu kez daha farklı bir şeyler düşünüyoruz” diyor. maraş’taki turistik işletmelerin ve evlerin eski sahiplerine verilmesi, ancak yönetiminin türk tarafında kalması ve vergilerden büyük oranda yararlanması, türk tarafının sunacağı önerilerden biri.

60 yaşındaki kıbrıslı rum iakovou
20 yaşında Maraş'ı terk eden Kıbrıslı İakovou, çözüm halinde evine geri dönmek istiyor.
[[Al Jazeera - İlker Taş]]

“her şeyimizi orada bıraktık”

60 yaşındaki pavlos iakovou da 1974’te maraş’ı terk edenlerden. 20 yaşına kadar orada yaşamış, babası bölgede kurulan ilk otellerden birinin sahibi. 40 yılın 'gerçek bir sebep olmaksızın' kaybedildiğini düşünüyor:

“babam maraş sınırında bir otel yaptı, 1950'lerde, hotel de florida. turizm sektöründe de bayağı iyi bir yer edinmiştik. orayı 1974'te terk etmek zorunda kaldık, çok zordu. çünkü sadece sahip olduklarımızı değil, bütün her şeyimizi, tüm iş hayatımızı orada bıraktık. o zamandan beri bomboş duruyor. biz güney’e gittikten sonra yeni bir başlangıç yapmayı denedik, florida otel’i yeniden inşa ettik. oteli yaklaşık 2002'ye kadar işlettik ama daha sonra ekonomik nedenlerle satmak zorunda kaldık.”

iakovou, müzakerelerin çözüme ulaşması halinde geri dönmek ve otelini restore edip yeniden çalıştırmak istiyor.

“kediler bile girmiyor”

1940’larda turizm merkezi olarak canlanan maraş’ta dünyaca ünlü aktör ve sanatçıların da evleri vardı. dönemin en lüks tatil yörelerinden biriydi. 45 otel ve 60 apart otel işletiliyordu. yaklaşık 3000 iş yeri ve eğlence merkezi vardı. 4461 ev ve 143 resmi daire bulunuyordu. ada’nın turizm sektöründen elde ettiği gelirin yüzde 53’ü maraş'tan geliyordu.

tel örgülerle çevrili bölgeye komşu olan işyeri sahiplerinin umutları da, müzakere süreciyle birlikte arttı. askeri kontrol noktasının hemen yanındaki bakkalın sahibi, “içeri kediler bile girmiyor, orası tamamen ölü. bölge açılırsa sadece kapalı maraş değil tüm bölge canlanır. çok daha fazla turist gelir ve bize de yeni bir can olur” diyor.

“istihdam yaratılmış olacak”

tellerin bittiği yerde bir otel var. maraş’ın sahillerinden yararlanabilen nadir otellerden. otelin halka ilişkiler müdürü, maraş bölgesinin açılması konusunda bir hayli heyecanlı:

“biz bölgenin açılmasını istiyoruz. kimin denetiminde olursa olsun nihayetinde bu oteller açılacak ve ciddi bir istihdam yaratılmış olacak. adada işsizlik ciddi bir sorun. hem işsiz gençler için bir umut olacak, hem de ada ekonomisine turizm gelirleri büyük katkı yapacak.”

“büyük firmalar kazanacak, bize fayda sağlamaz”

bölgenin açılması halinde getireceği fayda konusunda karamsar olanlar da var. yine tel örgülerin sınırında bulunan bir lokantanın sahibi, harekât sırasında yıkılan ve o günden beri kimse girmediği için o haliyle kalan binaların yeniden yapılması veya onarılması gerektiğini söylüyor:

 
“bölgede ciddi bir yeniden yapılanma dönemi olacak. bu dönemde yine büyük inşaat firmaları kazanacak. onlar da kıbrıslı gençleri istihdam etmek yerine türkiye’den daha ucuz işgücü getirecek. oteller açıldığında elbette bölge canlanacak, ama bizim gibi küçük esnafa çok büyük fayda sağlayacağını sanmıyorum, turistler otellerden çıkmayacak. evet, bölge yeniden canlanmış olacak ama yine kodamanlara yarayacak.”

maraş bölgesi, yakınından arabayla geçerken yavaşlamanın bile yasak olduğu, “fotoğraf çekmek yasaktır” uyarılarıyla dolu, her bir noktası asker gözetiminde olan, her anlamda ‘kapalı’ bir bölge. her gün tel örgülere bakarak yaşayan insanlar bu yasaklardan öyle korkuyor ki; al jazeera’ye konuşurken isimlerini vermekten bile kaçınıyor.

tel örgülerin ardındaki kapalı maraş bölgesi 40 yıl önceki haliyle çözümü bekliyor. kısa bir sürede dönebileceğini sanarak apar topar evlerini terk eden maraşlılar da… müzakere masasında ise, turistik tesislerin getireceği kârın nasıl paylaşılacağı konusu belirleyici olacak.
 

kaynak: al jazeera

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;