milli eğitim bakanlığı’nın (meb) iki yıl önce dershanelerin dönüşümü ile ilgili başlattığı süreç, anayasa mahkemesi'nin dershanelerin kapatılmasını öngören yasayı iptal etmesiyle durdu. okula dönüşmek için hazırlıklarını tamamlayan binlerce dershaneyle, eğitime başlayan yüzlercesi gerekçeli kararı bekliyor.

milli eğitim bakanı nabi avcı yaptığı ilk açıklamada, "şu saate kadar milli eğitim bakanlığı'na ulaşmış herhangi bir resmi karar yok. mahkeme gerekçeli kararını açıklasın, hangi maddeyle ilgili olarak ne tür gerekçelerle ne karar verdi, onu net olarak görelim. bu çerçevede milli eğitim bakanlığı olarak ne yapmamız gerektiğini kamuoyuyla da paylaşarak açıklarız" dedi.

"eğitim politikalarına yürütme karar verir"

başbakan ahmet davutoğlu da henüz gerekçeli, detaylandırılmış çerçevenin kendilerine de kamuoyuna da ulaşmadığını belirterek şunları söyledi:

"ulaştığı zaman değerlendirmelerimizi yapacağız. anayasa mahkemesi kararının gerekçeli yayınlanması sonrasında alacağımız tedbirler hususunda kimsenin tereddüdü olmasın. bu anlamda boşluk olmaması için gayret sarf edeceğiz."

"türkiye'de eğitim politikalarını belirleme hakkı, yetkisi, sorumluluğu siyasi iradeye aittir. gerek yasal çerçeve gerek türkiye'deki güçler ayrılığı esasına göre dış politika, ekonomi politikaları, sosyal devlet politikalarını yönetmek nasıl halkın seçtiği hükümetlerin uhdesinde ise eğitim politikalarını belirleme de halkın seçtiği hükümetlerdedir. eğitim politikalarının ne olacağına karar verecek makam yürütme erkidir."

"kararlı tutumumuzda değişiklik yok"

"bugünlerde bu tip kararlardan hareketle kimse tekrar türkiye'de yürütme erkinin sorumluluğunu taşıdığı konularda farklı tavırlar alınabileceği gibi bir vehme kapılmamalıdır. hukuka saygımız var, anayasa mahkemesinin gerekçeli izahını, çerçevesini göreceğiz ama bu konulardaki kararlı tutumumuzda da bir değişiklik olmadığını ifade etmek isterim."

okula dönüşenlerin okul olarak, dönüşmeyenlerin ise dershane olarak yoluna devam edebileceği belirtiliyor. yeni sisteme göre, eğitim planlarını değiştiren öğrenciler, okula dönüşüp bu yıl eğitim vermeye başlayan ve okul olmak için son hazırlıklarını tamamlayan dershaneler bu karardan nasıl etkilenecek? dershaneciler mahkemenin gerekçeli kararını ve meb’in yeni bir süreç başlatmasını bekliyor.

"okula dönüşen dershaneler yeniden dershane olabilir"

tüm özel öğretim kurumları derneği (töder) başkanı ve final dergisi dershanesi yönetim kurulu başkanı ibrahim taşel, kararın dönüşüm sürecinin sonuna gelindiği noktada çıkmasının karışılıklara neden olabileceğini söylüyor:

"milli eğitim bakanlığı’nın en kısa süre içinde yeni bir süreç oluşturacağına inanıyorum. öğrencilerin, çalışanların ve kurumların mağdur olmayacağı adımların atılacağına inanıyorum.  temel liseye dönüşen dershaneler yoluna böyle devam edebilir ya da yeniden dershaneye dönüşebilir. ancak bunun için gerekçeli kararın açıklanması ve yol haritası çizilmesi lazım. okula dönüşenlerin yeniden dershane olması çok zor değil. binaları , öğretmenleri zaten aynıydı. öğrencilerin önemli bir bölümü ön kayıt yaptırdı. kesin kayıtlar değildi. ciddi bir mağduriyet olacağını düşünmüyorum. temel liseye geçmiş bir öğrencinin eski okuluna geri dönmesini sınırlayıcı bir unsur yok."

final dergisi dershanesi’nin türkiye genelindeki 206 şubelerinin 175’i için dönüşüm içinde olduğunu, 35 şubelerini de 1 eylül’de kapatacaklarını da belirten taşel, kararın bu kadar geç verilmesinin milli eğitim bakanlığı'nı da, kurumları da zora soktuğunu söylüyor.

güvender başkan yardımcısı eyüp kılcı da, anayasa mahkemesi’ne yaptıkları sunumda dönüşüm okullarının kalmasını ama 1 eylül 2015’te dershanelerin faaliyetlerinin durdurulması maddesinin kaldırılmasını talep ettiklerini ifade ediyor:

"iptal karararı kısmi mi, yoksa tümden bir iptal mi ? eğer yasa tümden iptal edildiyse yeni bir düzenlemeye ihtiyaç var. zor bir süreç. sektör temsilcileriyle görüşülerek bir yol haritası hazırlanması lazım."

"çok geç verilmiş bir karar"

birey dershanesi yönetim kurulu başkanı ismet kaldırım, 50’ye yakın şubelerinin dönüşüm aşamasında olduğunu, birçoğunun ruhsatının alındığını söylüyor:

"hem okul hem dershane formatında ‘temel lise’leri talep eden öğrenci kesimi de var. çok geç verilmiş karar. bir ay sonra temel liselerde eğitim başlayacak. çocuklarınızı dershanelere göndermeyin gibi baskıcı bir ortam olacaksa, temel lise olacaklar geri adım atmaz. çünkü son iki yıldır yaşanan süreci yaşamak istemeyiz. gerekçeli karara göre nasıl bir yol haritası çizilecekse, ona göre karar vereceğiz."

chp anayasa mahkemesi'ne başvurmuştu 

dershanelerin dönüştürülmesine yönelik adımlar, tartışmalar arasında iki yıl önce atılmaya başlandı. milli eğitim bakanlığı tüm illerde dershanecilerle toplantılar düzenledi. sektör temsilcileriyle ankara’da toplantılar yapıldı. kimi toplantılar hararetli tartışmalara neden oldu. mart 2014’te dershanelerin dönüşümünü içeren yasa meclis'ten geçti ve yasalaştı. chp,yasanın iptali için anayasa mahkemesi’ne başvurdu.

ancak süreç resmi olarak başladı. dönüşüm süreciyle dershanelerin 1 eylül 2015 itibariyle faaliyetlerine son verileceği açıklandı. dershaneler okul öncesi kurumlara, ilkokul, ortaokul veya liseye dönüşebileceklerdi. meb dört yıllık dönüşüm sürecinde okula dönüşecek olanlara birtakım kolaylıklar tanıdı.

2240 dershane dönüşümdeydi 

pek çok dershane ‘temel lise’ adı altında ortaöğretim veren eğitim kurumuna dönüşmek için başvurdu. bu okullar dört yılı tamamlayınca, yani 2018-2019 eğitim öğretim yılı sonuna kadar, diğer okulların bağlı olduğu standartlarda özel okula dönüşmek zorundaydı. geçiş süresi boyunca ise dönüşen okullara bahçe ve müstakil bina şartı yoktu. temel liseler sabahçı-öğlenci olmak üzere ikili eğitim yapılabiliyordu. zaten dershanelerin pek çoğu da temel liseye dönüşmek için başvurdu. dershane dönüşüm süreci öncesinde sayıları 3500’ü bulan dershane sayısı hızla azaldı. 401 dershane kendi isteğiyle kapandı. anayasa mahkemesi uzun bir süre ‘yasanın iptali’ ile ilgili  karar vermeyince, dershanelerin umutları azaldı. sonuçta 2 bin 240 dershane ise okula dönüşmek için başvuruda bulundu. yaklaşık 800 kurum okula dönüştü.

temel liselere  öğrenci göçü başlamıştı 

dönüşüm sürecinin eğitime soktuğu yeni bir okul türü ‘temel lise’ler ilk kez 2014-2015 eğitim öğretim yılında ders başı yaptı. dershane binalarında, dershane öğretmenleriyle eğitim veren okulların hepsi ‘hem dershane hem okul’ sloganı ile ders yapmaya başladı. yeni dönüşecek okullar tanıtımlarını bu yönde yapmaya başladı. sınava hazırlık kaygısı yaşayan pek çok öğrenci, ‘hem okul hem dershane’  eğitimi vereceğini söyleyen bu kurumlara kayıt yaptırmaya başladı. özellikle devlet okullarının lise son sınıf öğrencileri kayıtlarını bu okullara taşımaya başladı. hatta temel liselere göç eden öğrenciler arasında yüksek puanlı ve köklü anadolu liselerine giden öğrenciler de çoğunluktaydı.

dershane değişim sürecinin getirdiği bu değişikliklerin olumsuz sonuçları olabileceği tartışılırken, dershane öğretmenlerinin çoğu da kendine iş aramaya başladı. şartlara uygun olan 3 bin öğretmenin, mülakatla, kpss şartı olmadan milli eğitim bakanlığı kadrosuna alınmasına dair başvurular ise devam ediyor. dönüşüm süreci eğitim sisteminde pek çok değişikliğe sebep oldu. 

kaynak: al jazeera