islâm işbirliği teşkilâtı dönem başkanlığını türkiye'ye devreden mısır'ın dışişleri bakanı samih şükri, zirvenin açılışındaki devir teslim töreninde üye ülkelerin temsilcilerine hitap etti. konuşmasının başında mısır cumhurbaşkanı abdülfettah sisi'nin konuşmasını okuduğunu söyledi.

"mısır yapıcı bir rol oynamaya çalıştı"

şükri'nin, "sisi'nin mesajları" dediği konuşması şöyle:

"mısır, iit 12. dönem başkanlığında islâm ülkelerinin çıkarını koruyacak şekilde yapıcı bir rol oynamaya çalışmıştır.

terör ve katliamlar son dönemde ortaya çıkmış değildir. bölgesel hareketlilikten değildir. aslında bunun arkasında sadece dış etkenler değil iç etkenler de bulunmakta. burada avrupalıların ulaşmış olduğu güç dengesini tesis etmemiz lâzım. güç dengesi, bir devletin diğer devlete saldırıda bulunmaması esasına dayanmaktadır. modern hayat içinde soğuk savaş dönemi yaşandı. abd ile sovyetler birliği arasında güç dengesi olmuşmuş ama silahlı çatışmaya dönüşmemişti.

90’lı yıllar sonrası sscb’nin yıkılmasıyla birlikte batı kampının güçlü olması, modelin engin olması sürecini doğurdu. bu model zorla diğer taraflara dayatıldı. diğer tarafın özellikleri dikkate alınmadı, imarla ilgili hiçbir çalışma yapılmadı. irak işgal edildi, maalesef bunun sonucu olan yıkımla irak ordusunun daeş’e karşı etkin mücadele edemediğini görmekteyiz.

yine burada bir tarafın komşu ülkelere müdahalesini veya mezhepsel bir yaklaşımla çatışmaların körüklendiği görmekteyiz. bunu kabul edilebilir görmüyoruz.

"iş birliği öne çıkıyor"

son aylarda çatışmalar daha da derinleşiyor. terör örgütleri daha çok faaliyet gösteriyor. rusya ve abd’nin ortak politikası ve bizim de bu bağlamdaki çabalarımız sonucu sahada iyileşmelerin gözükmesi, olumlu bir adımdır. bu da krizin uluslararası kurallar çerçevesinde çözülmesinin önemi gösteriyor. bölge ülkelerinin özellikleri de dikkate alınarak ülkelerin ve bölgelerin çıkarına adımların atılması gerekiyor.

burada kardeş ülkeler arasındaki iş birliği öne çıkıyor. bölgesel teşkilatların aktif edilmesi gerekir, bunun başında da iit gelmektedir. çatışmaya giden her türlü adıma karşı mücadele vermeli, halklar arasındaki birlikteliği güçlendirmeliyiz.

diğer bir husus islamofobi... insan haklarının açık bir ihlâli olarak islâm dininin kutsallarına karşı ifade özgürlüğü adı altında saldırılar devam ediyor. bizler de burada hoşgörü değerlerini artıracak bir mekanizmayı kurmalı ve semavi dinler içinde gerçek bir diyaloğu tesis etmeliyiz.

herhangi bir siyasi taraftarlık yapmadan, çifte standart uygulamadan samimi bir şekilde çalışmak gerekiyor. ülkelerin çıkarlarını ön plana çıkarıp uluslararası değerlerin bir kenara atılması doğru değildir."

aile fotoğrafında yoktu, erdoğan'ın konuşmasını beklemedi

zirvede türkiye-mısır gerilimi de öne çıkan bir konuydu. dönem başkanlığını mısır’dan türkiye’ye devretmek üzere ülkesini temsilen mısır dışişleri bakanı şükri’nin zirveye katılması, iki ülke arasındaki ilişkiler açısından olumlu bir sinyal olarak görülmüştü. suudi kral’ın türkiye’den önce kahire’ye gitmesi, mısır ve türkiye arasında ara buluculuk yaptığı iddialarının arap medyasında yer almasına yol açmıştı.

ancak iki ülke arasında zirve sırasında herhangi bir seviyede yakınlaşma görülmedi. uluslararası toplantılarda daha önce ayak üstü de olsa görüşen çavuşoğlu ve şükri bu kez bir araya gelmedi.

zirvenin öncesinde cumhurbaşkanı tayyip erdoğan, sadece devlet başkanlarını kapıda karşılayarak sohbet etti. devlet başkanı düzeyinde olmayan diğer konukları ise dışişleri bakanlığı’ndan diplomatlar karşıladı. böylece erdoğan ile şükri el sıkışmadı. zirvenin başlayacağı sabah istanbul’a gelen şükri, aile fotoğrafında da yer almadı.

şükri, açılışta dönem başkanı olarak “sisi’den getirdiğini” söylediği mesajını okudu. bu sırada bir yanında yeni dönem başkanı türkiye’nin dışişleri bakanı çavuşoğlu, diğer yanında ise iit genel sekreteri iyad medeni yer aldı. mesajının sonunda dönem başkanlığını türkiye’ye devrettiğini söyleyerek yerinden kalktı.

bu sırada basına görüntü veren kameraların yönü değiştiği için devir teslim sırasında çavuşoğlu ile el sıkışıp sıkışmadığı görülmedi. kameralar tekrar kürsüyü gösterdiğinde dönem başkanlığı koltuğunda artık cumhurbaşkanı erdoğan oturuyordu.

al jazeera’nin toplantıya katılan kaynaklardan edindiği bilgiye göre, şükri konuşmasının sonunda erdoğan ile göz göze gelmeden ve konuşma yapmasını da beklemeden toplantı salonunu terk etti. doğrudan havalimanına giden şükri, türkiye’den aynı gün ayrıldı.

kaynak: al jazeera