fransa cumhurbaşkanı françois hollande’ın “saldırıların islam diniyle ilgisi yoktur” açıklamasını değerlendiren paris büyükelçisi hakkı âkil şunları söyledi:

“tabii ki bunun islam diniyle hiçbir ilgisi yoktur, terörün ne dini vardır ne imanı ne de etnik bir şeyi. terör sadece terörizme mesnet sağlayabilecek ve o günkü konjonktüre bağlı bazı değerleri kullanır. bu etnik, dini veya ideolojik bir kimlik olabilir. geçmişte ideolojik kimlikler daha ziyade teröre mesnet teşkil ediyorlardı. onun için terörü terör olarak görmek lazım ve her zaman söylendiği gibi terörün bir etnik, ideolojik veya dini bir kimliği olmamalıdır. terör o günkü konjonktüre göre ne işine geliyorsa onu kullanır ve bugün de islami değerleri kullanıyor. belki kendisi için daha yararlı, daha cazip diye. bu nedenle ben her zaman vurguluyorum; sovyetler birliği çöktükten sonra maalesef dini değerler siyasi bir değer olarak yeniden ortaya çıkmıştır.”

“medeniyetler ittifakına daha fazla destek verilmeliydi”

büyükelçi hakkı âkil, cumhurbaşkanı tayyip erdoğan’ın bugünleri öngördüğünü söylüyor.

“bugünkü gelişmeleri o günden öngören dönemin başbakanı sayın cumhurbaşkanı erdoğan, “medeniyetler ittifakı” girişimini başlatmıştır ve amacı da bugünlere gelinmesini engellemekti. maalesef o girişime gerekli olduğu kadar destek verilmediği için bugünlere gelindi. o girişime o zamanlar gerekli desteği verip, uluslararası toplum bu hassasiyeti daha iyi anlasaydı bugünlere gelinmezdi.”

“bütün dünyayı zor günler bekliyor”

büyükelçi âkil, al jazeera’nin, “amerika’da 11 eylül dönemi saldırıları sonrasında yaşanan dönem, fransa’da tekrar mı edecek?” sorusuna, “tüm dünyayı zor günler bekliyor” diye cevabını verdi ve fransa’daki olaylardan bir gün önce sultanahmet’te bir polisin şehit edildiğine dikkat çekti.

“fransa’da keza terörizme karşı mücadele eden ön saflardaki ülkelerden birisi olduğu için, bu terör eylemine maruz kalmıştır. terörle mücadelede uluslararası işbirliği kararlılıkla sürdürülmelidir. teröre karşı biraz taviz veriyor konumuna düştüğümüz takdirde, bu mücadelede çok zorluklarla karşılaşabiliriz.”

“terörün ne zaman, nerede, kime karşı olacağını bilemezsiniz”

âkil, fransa’daki türk toplumunun saldırı sonrası endişe ve kaygı duyup duymadığı yönündeki soruya da, paris büyükeçiliği yaptığı 8 aydır, devlet yetkilileri ve yerel yöneticilerle yapığı görüşmelerde, türk toplumunun örnek teşkil ettiğinin ifade edildiğini söyledi. 

“türk toplumu bugüne kadar bu tür olayların dışında kalmıştır ama bu demek değildir ki türk toplumuna karşı herhangi bir saldırı girişimi olmaz. türk toplumuna yönelik özel bir tehdit görmüyorum ama her an her şey olabiliyor.”

“fransa’da idam cezasının geri geleceğine ihtimal vermiyorum”

büyükelçi hakkı âkil, fransa’daki katliam ve saldırıların ardından, le pen cephesinden gelen, “idam cezası geri getirilsin” çağrısını da şöyle yorumladı: 

“bu tür olaylar sıcakken o heyecanla bir çok öneri gündeme gelir. ama ben fransa’da idam cezasının yeniden geri geleceğine pek ihtimal vermiyorum. bunlar olayların sıcağı sıcağına gündeme getirilmiş konulardır diye düşünüyorum. türkiye’de de idam cezası kaldırıldı. biz ciddi bir terörizmle tehdidiyle karşı karşıyayız. buna rağmen biz hiç bir zaman idam cezası ülkede siyasete geri gelsin mi tartışmasına girmedik. idam cezasının sorunları çözmediğini idam cezası olan ülkelerde görüyoruz. idam cezasının caydırıcı olmadığını bizzat geçmişte yaşayarak gördük.”

“polisin hazırlıklı, silahlı kişiler karşısında fazla yapabileceği bir şey yok”

büyükelçi hakkı âkil, terör saldırıları karşısında fransız polisinin yeterince önlem almadığı iddiaları için de “terör öyle bir şeydir ki ne zaman, nerede ortaya çıkacağı belli değildir. tedbir alıp oraya polis koysanız bile bu polislerin oraya hazırlıklı silahla gelmiş kişiler karşısında fazla yapabilecekleri bir şey yok. bu nedenle bu tür saldırıların ardından birilerini suçlu göstermek yerine bu işin kökenine inilip nasıl çözülebilir konusunda fikir yürütmemiz bence daha yararlı olur” dedi. 

"terörden bahsederken 'ama' kelimesi kullanılmamalıdır"

1975’te ermeni örgüt asala’nın paris büyükelçisi ismail erez ve makam şöförü talip yener’i şehit ettiği saldırının, o dönem fransa’da nasıl yankılandığı sorusu üzerine şunları söyledi:

“terörizmden ve terörden bahsederken ‘ama’ kelimesi kullanılmamalıdır" diyen büyükelçi âkil, türk diplomatlara yönelik asala saldırılarının olduğu dönemlerde fransa'nın bu hataları çok yaptığını söyledi: 

"kendileriyle bir ilintisi olmadığı için ermeni terör örgütü asala’nın eylemlerinden sonra ‘ama’ deyip, birçok yaşlı ermeni’yi televizyonlara çıkarıp bir gerekçe oluşturmaya çalıştılar teröre. en sonunda terör 1983 temmuz ayında kendilerini vurduğu zaman orly’deki patlamada, fransa’daki ermeni teröristleri 24 saat içerisinde tutukladılar. bu nedenle terörün ‘ama’sı olmaz, terörün arkasına ‘ama’ kelimesini koyduğunuz zaman her terörist grubun bir açıklamasını bulursunuz, ortada terörle mücadele diye bir şey kalmaz.”

“2015, 1915 olaylarının 100. yıldönümü”

2015, 1915 olaylarının 100. yıldönümü. fransa ermeni diasporasının en güçlü merkezlerinden biri. büyükelçi âkil, ankara'nın bu konuda nasıl bir politika izleyeceği sorusu üzerine, “2015’te 2014, 2016, 2017 gibi bir sene olacaktır. ermeniler açısından 2015, 1915 senesinde yaşadıkları acıların 100. yılına denk gelmektedir. tabii ki bunu anacaklardır. kendileri bu acılarını anabilmek için 2015 bir vesile teşkil edecektir. bir çok etkinlik düzenleyeceklerdir” dedi.

“2015 iki toplumun yeniden buluşması için bir vesiledir”

hakkı âkil, türk büyükelçisi olarak iki konunun önemli olduğunu, anma etkinliklerinin türk düşmanlığına veya kin ve nefret söylemine dönüşmemesinin ve iki toplum arasında çatışmalara yol açmamasını umut ettiğini söyledi. bir barış söyleminin geliştirilmesinin de önemine dikkat çekti: 

"2015 senesinin aynı kültürü, hayatı, coğrafyayı paylaşmış bin yıldır bir arada yaşamış iki toplumun yeniden buluşması, barışması için bir vesile teşkil etmesidir. benim büyükelçi olarak 2015’ten beklentilerim bunlar. çok şey yapılabilir. önemli olan iki tarafta da böyle bir irade olmasıdır. türk tarafında böyle bir irade vardır tabii, ben ümit ediyorum önümüzdeki dönemde de ermeni tarafından böyle bir irade gelişir. çünkü biz hep bir arada yaşamışız, şu anda da komşuyuz. komşuluk da yüzlerce yıl devam edecek. bu iki halk arasında benim için çok önemli bin yıl dostça yaşamış ve osmanlı imparatorluğu içerisinde sadık tebaa olarak anılmış. her zaman dostluğuna güvenilmiş. istanbul’un istanbul olmasına, anadolu’nun anadolu olmasına büyük katkılar sağlamış bir toplumla neden bir an önce barışıp eski güzel günlere dönemeyelim? 1915 olaylarının tarifi ayrı bir konudur. üzerinde tarihçiler, hukukçular çalışırlar. bu konuda politikamız açık, ermeni tarafına teklifimiz vardır, ortak bir tarih komisyonu kuralım. uluslararası bütün tarihçileri çağıralım, hem türkiye hem ermenistan’da ilgili başkentlerde arşivlerimizi açalım. buralardan çıkacak sonuçları tabii ki kabulleneceğiz. yaşadığımız acılardan dostluk çıkarabileceğimizi düşünüyorum.”

“perinçek aleyhine açılan davaya ermenistan’ın taraf olması doğaldır”

işçi partisi lideri doğu perinçek aleyhine isviçre’nin temyize götürdüğü dava 28 ocak’ta strasbourg’da avrupa insan hakları mahkemesi büyük daire’de yeniden görülecek. “ermeni soykırımını inkâr davası”na, fransa ve ermenistan’ın müdahil olması sorusu üzerine, “isviçre bu konuda aihm’ye temyiz için başvurmayacağına dair dışişleri bakanlığı’nın ağzından her türlü garantiyi vermişti. fakat en son gün nedense yeniden başvurma kararı aldılar” açıklamasını yapıyor.

“ermenistan’ın taraf olması gayet doğaldır. fransa da taraf oldu, ben tahmin ediyorum. ülkedeki ermeni diasporasını tatmin için ama önemli olan ülkelerin taraf olması değil bu dosyanın hukuki açıdan neler getireceği. kişisel kanaatim hukuki hareket edilirse daha önce çıkan kararla aynı yönde bir karar çıkması yönündedir.”