İnsan

Plaklara renk veren kadın

Betül Dengili Atlı, 47 yıl önce Türkiye’de satılan Led Zeppelin II, Iron Butterfly, Jethro Tull gibi bir çok grup ve sanatçının plak kapaklarının illüstrasyonlarını yapıyordu. Sadece 8 ay çalıştı ama 80 plak, onun çizgileriyle renk buldu. Bugün bazıları, koleksiyonerler tarafından 3 bin dolara kadar satın alınıyor.

“her gün yeni plaklar geliyordu. orijinallerinin kapaklarında fotoğraflar bulunuyordu. o fotoğrafları melodi plak aynen basmıyordu. illüstrasyon koyuyordu onun yerine. onları da ben çiziyordum. her gün çizim yapıyordum. böyle sekiz ay süren bir maceraydı o, gayet güzeldi. en mutlu olduğum iş yeriydi.”

betül dengili atlı'nın anlattığı bu dönem 1969 yılına rast geliyor. atlı, mimar sinan üniversitesi tekstil bölümü'nden yeni mezun olmuştu. mesleği moda tasarımcılığıydı. henüz bir işi yoktu. o sırada yolu, bir tekstil firmasına değil de bir plak şirketine düştü. melodi plak'ta, yabancı plaklara illüstrasyon kapaklar çizmeye başladı. 

Profesör Betül Dengili Atlı, kendisinde çizimlerinin ne orijinalinin ne de basılı kapakların olmadığını söyledi.
[[Fotoğraf: Güray Ervin / Al Jazeera Türk]]

çizimleri ilgi görüyor, plaklar onun çizimini yaptığı kapaklarla türkiye'deki dinleyiciyle buluşuyordu. ama onun evinde, bu plakları dinleyecek bir pikap bile yoktu: 

“kapağını çizdiğim plakları evde dinleme şansım hiç yoktu, pikap yoktu çünkü. yani o kadar içimde büyümüş ki, bir müzik setine sahip olamamak, o her şeyin önüne geçti. iş yerinde çalışırken arkadaşım engin bener odasında plakları dinlerdi, ben de müziği, sözleri duyardım.”

betül dengili atlı, 80 kapağa imza attı. ama bu "macera" dediği dönem sadece 8 ay sürdü. atlı, hocası sabih gözen vasıtasıyla haberdar olduğu bir bursa başvurdu. 4 yıllığına almanya'ya gitti. 

“sınava girdim ve en yüksek puanı aldım. sekiz aydır çalıştığım işyerimden ayrılıp, devlet bursuyla 4 sene için almanya’ya gittim. karşılığını 8 sene mecburi hizmetle ödeyecektim. bir gün, ‘für sie’ isimli moda dergisinde bir yarışma düzenlendiğini okudum. katıldım ve birinci oldum. meğerse 5 bin kişi katılmış. birinciliğin ödülü, portekiz açıklarında madeira adasında tatildi. eşimle beraber tatile gitmedik, parasını aldık. o parayla da pikap aldık. ama şimdi çok pişmanım gitmediğime...”

Çizdiği resmi Amerikan bezine, ipek iplikle işleyen Atlı, 5 bin kişi içinde birinci olarak yarışmayı kazandı.
[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

"kaset çıktı, plak bitti"

atlı, almanya’dan döndükten sonra birkaç plak daha çizdi ama devam etmedi. "kaset çıktı, plak bitti. mimar sinan güzel sanatlar üniversitesi'ndeki görevimde başka illüstrasyonlar yaptım ve plak kapaklarını unuttum” diyor. ama çizdiği plak kapakları yıllar sonra aranan kapaklar arasına girdi. koleksiyoncular, o çizimlere büyük ilgi gösteriyor. 

Çaylak, Betül Atlı'nın 8 ayda yaptığı çizimleri 10 yıldır toplamaya çalıştığını anlattı.
[[Fotoğraf: Güray Ervin/Al Jazeera Türk]]

"10 yıldır toplamaya çalışıyorum"

o koleksiyonculardan biri fikret çaylak. çaylak, 35 yıldır topladığı plak topluyor. 5 bin civarında plağı var. son 10 yıldır da betül dengili atlı’nın çizimlerini yaptığı kapakların peşinde:

“kapak, plağın kimliğidir. çoğu kez kapağından etkilenerek tanımadığım sanatçıların, grupların plaklarını aldığım oldu. betül hocamın çizimlerinin içinde o kadar şifrelemeler var ki, baktığınızda bir resmin içinde başka resim de olduğunu görüyorsunuz. bu, beni çok etkiledi. hocamın 8 aylık çalışmasını 10 yıldır toplamaya çalışıyorum. hocamın bile unuttuğu kapakları buldum. led zeppelin ii albümüne yaptığı illüstrasyonun orijinalini bulmak neredeyse imkânsız. fiyatı da 3 bin dolar civarında.”

Atlı, 1969 yılında çizdiği Led Zeppelin II albüm kapağına 3 bin dolara kadar değer biçildiğini söyledi.
[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

betül dengili atlı, kasım ayında, hayatında ilk kez koleksiyoncularla da buluştu. atlı, o günü şöyle anlatıyor:

“ben koleksiyonerlerle yeni tanıştım. kapağa bu kadar değer veren insanlar bana çok mutluluk verdi, içim aydınlandı. organizasyona 70 civarında plaksever geldi. gençler geldi, benimle resim çektirdiler. hayatımda ilk defa oluyor bunlar. benim yaşımda, ben mesleği kapamaya hazırlanırken, ‘acaba ne zaman çalışamaz hâle geleceğim?’ diye düşünürken, bunların olması çok hoş. o insanların bana bakışları, sanki çok değerli, kıymetli bir şey bulmuşlar gibi bakıyorlardı. çok mutluluk vericiydi, gerçekten bir ödüldü bana."

5 Kasım'da gerçekleşen buluşmaya Atlı'nın çok sayıda hayranı katıldı.

71 yaşında, çalışmaya devam

betül dengili atlı, şimdi 71 yaşında... işık üniversitesi moda ve tekstil tasarımı bölüm başkanı... prof. atlı, çizime olan merakının hiç eksilmediğini söylüyor:

“ben gerçekten çok çalışırdım. hâlâ da öyleyim. şu an önüme istedikleri kadar ‘şunu çiz, bunu çiz’ desinler ben çizerim. hâlâ o enerjim var. bazen düşünüyorum da ben ondan hoşlanmıyorum, bundan hoşlanmıyorum ve bunu hissediyorum. benim mutlu olduğum tek an şu masa başında çizim yapayım. o kadar hâlâ çok severek yaptığım bir şey.”

Işık Üniversitesi Moda ve Teksil Tasarımı Bölüm Başkanı olan Atlı, ders vermeye devam ediyor. [Fotoğraf: Güray Ervin/Al Jazeera Türk]

muhabirimize ulaşmak için, guray.ervin@aljazeera.net

muhabirimizi twitterdan takip etmek için, @gurayervin

 

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;