Türkiye

Saldırının şifreleri

IŞİD uzmanı Serhat Erkmen'e göre Suriye'de sıkışan IŞİD'in nefes borusu Türkiye tarafından daraltıldı. Örgüt ve eylemleri değişim içinde.

Konular: Türkiye, IŞİD

işid’in ilân ettiği hilâfetin kurulmasının yıldönümünde, nefes borusunu daralttığını düşündüğü türkiye’de, türkiye’ye karşı bir eylem bu. ama aynı zamanda -tırnak içinde- hilâfetin bütün düşmanlarına karşı, yani uluslararası trafiğin yoğun olduğu istanbul atatürk havalimanı’nda.”

işid ile ilgili yaptığı çalışmalarla tanınan serhat erkmen’in dün gerçekleşen ve 42 kişinin ölümüne neden olan saldırının zamanı ve yeri ve hakkındaki tespiti böyle.

işid, irak ve suriye’de faaliyet gösteriyor, ancak yemen’den filipinlere kadar geniş bir coğrafyada başka örgütlerle işbirliği yapıyor. özellikle kuruluş aşamasında suriye ve iran istihbaratıyla en azından taktik işbirliği yaptığından şüphelenilen örgüt, musul’u ele geçirdikten sonra 29 haziran 2014’te ‘hilâfet’ ilân etmiş ve yandaşlarına da kontrolü altında tuttuğu bölgelere göç etmeleri çağrısı yapmıştı.

 

güç gösterisi

atatürk havalimanı’na yapılan saldırı tam da ‘hilâfetin’ ilânının ikinci yıldönümünde gerçekleşti.

bu saldırının anatomisini konuştuğumuz ahi evran üniversitesi uluslararası ilişkiler bölümü’nden ve 21. yüzyıl türkiye enstitüsü ortadoğu ve afrika masası başkanı serhat erkmen, saldırının hem dünyayı, hem de türkiye’yi hedefleyen büyük bir güç gösterisi olduğunu düşünüyor.  

ingiltere kadar büyük bir alanı kontrol edebilecek kadar genişleyen örgüt, son zamanlarda abd öncülüğündeki işid karşıtı koalisyon tarafından geriletilmeye başladı ve toprak kaybetti.

“işid, türkiye’de ve suriye’de sıkıştı”

erkmen, suriye sahasında sıkışan işid’in, bu sıkışmanın nedenlerinden birinin de türkiye olduğunu düşünüyor. işid için türkiye zaten küresel cihad sahası içinde. türkiye’ye karşı gittikçe karmaşıklaşan eylemler yapıyor. bunun da bir kaç nedeni var:

birincisi, türkiye işid’in nefes borusunu kapatıyor. incirlik üssü’nün kullandırılması, sınır geçişlerinin sıkı denetim altına alınmaya başlanmış olması, türkiye’de son zamanlarda işid’e yönelik güvenlik operasyonlarının yoğunluk kazanması işid’in zora girmesine neden oldu.”

erkmen’e göre, bu nedenlerle işid türkiye’de eylem yapıyor ama aynı nedenle bir yandan da işid’in türkiye’de eylem yapmasının zeminini hazırlıyor:

üç grup işid’li var türkiye’de. birincisi, işid’e katılmış türkler ki sayıları azımsanacak ölçüde değil. işid’e katılmak için ailecek giden insanlar olduğunu, sayılarının birkaç bini bulduğunu söyleyebiliriz. ikincisi, işid’in mültecilerin arasına sızdırdığı kişiler ve üçüncü olarak da, avrupa’ya ya da suriye’ye geçememiş, türkiye’de sıkışmış yabancı eylemciler.”

“işid’in türkiye’de yabancı eylemci gücü artıyor”

erkmen, işid’in türkiye’deki varlığında ve eylemlerinde gittikçe yabancı sayısının arttığına da işaret ediyor:

açık kaynaklardan toplayabildiğim kadarıyla mayıs ayında gaziantep emniyet müdürlüğü’ne düzenlenen saldırıdan sonra türkiye’de sınır geçişi yapmaya çalışanlar hariç, 208 işid elemanı yakalandı. bunların 41’i yabancıydı.

haziran’da yapılan operasyonlarda 61 kişi yakalandı. bunların 46’sı yabancıydı.

son haftalarda istanbul’da emniyet güçlerinin sansasyonel eylem hazırlığı içinde olduğunu söylediği hücrelere yönelik yapılan operasyonlarda 27 kişi yakalandı bunların 23’ü yabancıydı.

işid’in daha önce yaptığı eylemlerde ağırlıklı olarak türkler vardı ama özellikle gaziantep’teki emniyet müdürlüğü saldırısından sonra, emniyet kuvvetlerinin verilerine göre, engellenen eylemleri düzenleme hazırlığı içinde olanların önemli bir kısmının da yabancı olduğunu görüyoruz.

erkmen’e göre, coğrafi yakınlık da işid’in türkiye’de eylem yapmasını kolaylaştıran bir unsur.

işid de eylem biçimi de değişiyor”

“işid, sahada sıkıştığı için hem taraftarlarına, hem de dünyaya, ‘yok olmadım, buradayım’ mesajı vermek istiyor, aynı zamanda örgüt dönüşüm de geçiriyor ve bu dönüşüme uygun eylem biçimleri geliştiriyor” diyen erkmen bu dönüşümü de şöyle özetledi:

işid sözcüsü adnani, ‘hicret edemiyorsanız, bulunduğunuz yerde eylem yapın’ demişti. bu yalnız kurt eylemleri için bir çağrıydı ve havaalanı saldırısı tabii ki yalnız kurt eylemi değil, merkezden iyi plânlanmış, üstelik daha kolay hedefler varken ve daha çok ölüme yol açabilecek hedefler varken, bir meydan okuma biçiminde hava alanında gerçekleşti. çünkü zayıflıyor ve zayıfladığını inkar edici eylemler yapıyor.

adnani aynı konuşmada, ‘topraklardan geri çekilebiliriz, koruyamayabiliriz ama bu varlığımızın ortadan kalkacağı anlamına da gelmez’ demişti. artık tırnak içinde daha gösterişli, dikkat çekici eylem yapıyorlar. her türlü eylemi yapabildiğini de göstermek istiyor.”

erkmen, işid’in eylem biçiminde de değişiklikler olduğunu da işaret etti:

örneğin, eskiden yalnızca intihar saldırganı kullanırken artık intihar savaşçısı da kullanmaya başladı. intihar savaşçısı, üstündeki bombayı patlatmadan önce çatışmaya da giren saldırgan demek. bunlar, intihar saldırganlarından daha fazla askeri eğitim almış, örgüt açısından daha kıymetli saldırganlar. gaziantep emniyet müdürlüğü’ne saldırıda  saldırganlar önce çatışmış, sonra bombalı araç eylemi yapmıştı. yani, saldırıların biçimi de karmaşıklaşıyor ve hiç birisi bir öncekine benzemediği için emniyet güçlerini şaşırtmayı hedefliyor.”

erkmen’e göre, işid’in eylemlerinin hedefi de artık değişmeye başladı:

2015’in başlarına kadar, suriye sahasında savaştığı kürtlerin uzantısı olarak gördüğü gruplara, ateist olarak algıladığı solculara, yabancılara yönelik saldırılar düzenlemişti.  ancak ekim 2015’ten beri hedefleri de farklılaşmaya başladı. güvenlik güçlerini de hedef aldı. suriyeli gazetecilere yönelik suikast eylemleri de düzenlendi.  kilis ve gaziantep’e de füze saldırıları yaptı.”

“işid kaostan besleniyor”

erkmen’e göre, işid bu değişen eylem yapısıyla hem türkiye’e zarar veriyor, hem de kaostan beslendiği için bu tip eylemleri yapıyor:

işid’in taktiklerinden biri de hedefe koyduğu ülkelerde iç karışıklık yaratarak bundan faydalanmak. iç toplumsal fay hatlarını zorlamak. daha önceki eylemlerinde de bunu görmüştük. o eylemler de toplumsal kutuplaşmayı besleyecek unsurlar vardı, kürt mitinglerinin hedef alınması gibi. bu eylemde de diğer eylemlerde olduğu gibi, hemen bütün suçu hükümete atanlar ve hükümetin hiçbir sorumluluğunun olmadığını söyleyerek bu eylemi üst akla bağlayanlar diye ikiye bölündü toplum. bu işid’in işine gelen bir durum. tabii bir de eylemler hep propagandaya hem de yeni elaman bulmaya da katkı sağlıyor.”

erkmen’e göre, işid, türkiye’ye zarar vermek için eylemler yapıyor ama türkiye’nin turizm hedeflerine saldırmasının arkasında bu alanlarda yabancılar olması da var.

işid daha önce de istanbul’da sultanahmet’e daha çok alman turistlerin öldüğü, taksim’de de israillilerin hedefte olduğu iki eylem düzenlemişti.

yabancı parmağı

işid içinde yabancı istihbarat örgütlerinin etkisini sorduğumuz erkmen’e göre, bu kadar kısa sürede, bu kadar değişik ülkelerden gelenlerin oluşturduğu işid içine sızma olmaması imkânsız ama önemli olan bu sızmanın işid’in karar elma mekanizmalarında ne kadar olduğu:

bu sızmanın örgütün stratejik planlamasını yönlendirme, etkileme, belli eylemleri yaptırma kapasitesi ne ölçekte bunu bilmiyorum. yerelde bazı eylemeleri yönlendirecek sızmalar vardır elbette ama işid’in karar alma mekanizması şura konseyi’ne sızma düzeyine ulaşmış mıdır, emin değilim.”

kaynak: al jazeera

Ayşe Karabat

1970 yılında ankara'da dünyaya geldi. orta doğu teknik üniversitesi siyaset bilimi bölümünden mezun oldu. 1995’den beri çeşitli dergi, gazete ve tv kanallarında muhabir olarak çalıştı. Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;