eğitim reformu girişimi’nin (erg) bu yıl 12’ncisini düzenlediği ‘eğitimde iyi örnekler konferansı’ gerçekleştirildi.

türkiye genelindeki okullardan, üniversitelerden, sivil toplum kuruluşlarından eğitim ile ilgili tam 145 proje, iyi örnek paylaşıldı. konferansta matematik ve fen, yabancı dil alanında farklı öğrenme yöntemlerinden, engelli farkındalığını artırıcı projelere kadar pek çok proje sunuldu. eğitimciler yeni yöntemler öğrenirken, birbirlerinin deneyimlerinden faydalandı.

öğretmenlerin özellikle fen ve matematik dersleri için geliştirdiği yöntemler arasında ilginç örnekler de vardı. 

adana’da 75. yıl anadolu lisesi’nde fizik öğretmeni olarak çalışan mevlüt çınar ise fizik dersini sanat, edebiyat ve resimle birleştirerek,  öğrencilerin kafasındaki "fizik karmaşık formüllerden ve kavramlardan oluşuyor" önyargısını yıktı. 13 yıllık mevlüt öğretmen kendi deyişiyle 'fiziğin gülen yüzünü' gösterdi. derslerde fizik konuları, konular içindeki formüller, kavramlar şiire, şarkıya, karikatürlere, atasözlerine dönüştü. eğlenceli örnekler ortaya çıktı. 

Elektronların enerji verişi öğrenci tarafından böyle resmedildi.

gülen elektronlar

örneğin  pillerin elektronlarla enerji verdiğini, bir öğrenci pili ev şeklinde çizerek anlattı. evin kapısından elektronlar güle oynaya çıkıyor ve bir lambayı yakıyor. daha sonra eve yorgun argın dönüyorlar. mevlüt çınar’ın sınıfında kaldırma kuvvetini süpermen çizerek anlatan öğrenci de var, elektron ve protonu şiirle, şarkıyla anlatan öğrenci de:
"elektronla proton gibiyiz, ne ayrıldık, ne de kavuştuk. bombeli ayna sanki sevgimiz, uzak açılara savrulduk. x’i  bulsam ne fayda, çok bilinmeyenli bu sevda…"

Öğrenci kaldırma kuvvetini süpermen çizerek anlattı.

"işleyen fe ışıldar"

öğrenciler atasözlerini fizik ile de ilişkilendirdi; kimi elementlerin simgelerini, kimi de fizik kavramlarının özelliklerini akılda kalıcı hale: "söz ag ise sükut altındır’, ‘alma dalton’un ahını çıkar  e’lu e’lu ‘, ‘ateş olmayan yerden karbonmonoksit çıkmaz’ ‘ işleyen fe ışıldar’, ‘zemin sürtünmesiz olmaz,’ ‘bülbülü au kafese koymuşlar vatanım demiş’…   

çınar, "fizik deyince öğrencilerime ne anlıyorsunuz dediğimde formül, sayı, işlem karmaşa diyorlardı. bu yöntemden sonra evren, uzay, einstein demeye başladılar. bakış açıları da farklılaştı. öğretmenler sahip olduğu alışkanlıklarını terk edemiyor. anlatım ve soru cevap çok geride kalan yöntem. fizik resimle, müzikle olur mu diyenler çıkar ama oluyor" diye konuşuyor. çınar, öğrencilerin yaptıklarını bir de kitapta topladı.  

ingilizcesiz simülasyon öğrendi

fen dersini ortaokul öğrencileri için daha anlaşılır ve zevkli hale getiren bir diğer örnek ise 10 yıllık fen bilgisi öğretmeni ibrahim evren özer’in kullandığı simülasyonlar. özer, eğitim hayatı boyunca derslerini etkinliklerle anlatarak, daha anlaşılır hale getirmeye çalışan idealist bir öğretmen. dört yıl önce akademik bir makalede amerika ve avrupa’da eğitimde çok sık kullanılan bir simülasyon programının varlığından haberdar olmasıyla, öğrencilerin fen dersine bakış açısını ve başarı oranını değiştirdi. 

"okulun başarısı arttı"

2015 ygs’de 40 soruda doğru ortalamasının 5.2 olduğu türkiye’de ibrahim öğretmen’in uyguladığı yöntem, öğrencinin ilgisini çekebilince nelerin değişebileceğinin kanıtı. özer’in çalıştığı kadıköy hakkı değer ortaokulu’nda bu yıl yapılan ilk dönem teog sınavlarında okulun fen başarı ortalaması 100 üzerinden 74.

İbrahim Öğretmen, meslektaşlarına uyguladığı yöntemi anlattı.

hiç ingilizce bilmemesine karşın ‘algodoo’ denen simülasyon programını indiren ve elinde sözlükle kendi kendine programı öğrenen ibrahim öğretmen, dersi görsel hale getirdi. 

eğlenceli fen 
sürtünme kuvvetini, kaldırma kuvvetini, dolaşım sistemini kitaplardaki anlatımları okuyarak anlatmakla yetinmeyen özer, fen dersinde öğrencileri ile birlikte 30 simülasyon gerçekleştirdi. örneğin algodoo programını kullanarak, kendi çizimleriyle bir araba çizdi, arabaya uygulanan kuvvet ağırlıklarıyla gidiş hızının değişimini görselleştirdi. kan dolaşımını simülasyon programı yardımıyla çizdiği vücut üzerinde interaktif şekilde anlattı. kanı renkli toplar şeklinde tasarlayan ve vücudun içine çizdiği çarklarla dolaşımı anlatan öğretmen, fen dersini öğrencilerin deyişiyle eğlenceli bir hale dönüştürdü. 

"öğrenci görmediği, denemediği şeyi anlamıyor"
35 yaşındaki özer, simülasyonlarla anlattığı dersleri de kameraya alarak youtube’da da paylaşıyor. öğrenciler istediği zaman girip tekrar yapabiliyor. özer öğrencilerin sıralarında oturduğu, öğretmenin ise sözlü olarak dersi anlattığı klasik modelde ders anlatılmasının artık gerilerde kaldığını söylüyor:
"teknoloji ayrıcalık değil zorunluluk. teknoloji bilimin yapılış şeklini de değiştirdi. öğrenciler hissetmedikleri, denemedikleri ve görmedikleri konuları anlamıyorlar. bu sayede karmaşık konuları öğrenciler çok rahat anlıyor. öğrencilerden aldığım geri dönüşlerde de hepsi fen dersinin daha eğlenceli hale geldiğini söylüyor. "