Suriye'de iç savaş
Suriye muhalefetinin karar günü
Cenevre’ye gelen muhalefet ile Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, BM binası yerine otelde görüştü. Ancak görüşme Suriye müzakereleri çerçevesinde gerçekleşmedi. Ayşe Karabat, muhalefetin yaklaşımını yazdı.
cenevre’ye gelen suriye muhalefeti, bm suriye özel temsilcisi staffan de mistura ile buluştu. görüşme, birleşmiş milletler binasında değil, otelde gerçekleşti. ancak bu buluşmanın çerçevesi suriye’deki soruna siyasal çözüm bulma iddiasındaki cenevre görüşmeleri değil.
muhalefet, mistura’dan önce üç konu hakkında bilgi almak ve bu konularla ilgili somut olarak neler yapılacağını duymak istedi. bu konular şunlar: sivillere yönelik bombardımanın sonlandırılması, kuşatmaların kaldırılması ve insani yardım ulaştırılması.
bu konular aynı zamanda suriye görüşmelerinin yol haritasını çizen bm güvenlik konseyi’nin 2254 sayılı kararının 12. ve 13. maddeleri. muhalefete göre, bu konular insani meseleler olduğu için müzakere edilemez. yerine getirilmeleri zorunlu.
zaten muhalefet bu konularda ilerleme olacağına dair garantiler verilmezse, cenevre’ye gelmeyeceğini çünkü insanlığa karşı suç işlenirken siyasi müzakere yapmanın anlamlı olmayacağını duyurmuştu.
cenevre’de bulunan ve muhalefeti destekleyen üst düzey bir bölge diplomatı, al jazeera’ya şunları söyledi:
“abd dışişleri bakanı john kerry, muhalefeti cenevre’ye gelmek için ikna etmeye çalışırken muhalefete şu mesajı verdi: bunların gerçekleşeceğine dair söz veremem ama elimden geleni yapacağım.”
kerry, konuyla ilgili yazılı bir açıklama da yaptı ve açıklamasında bm’nin ilgili kararların tam olarak uygulanması gerekliliğine kuvvetli bir biçimde vurgu yaptı.
muhalefet insani konularda ilerleme olacağına dair bm’den de güvenceler aldığını açıkladı ve bunun üzerine cenevre’ye gelme kararı aldı.
muhalefetten bir heyetin mistura ile görüştüğü sırada düzenledikleri basın toplantısında da muhalefet heyetinden basma kudmani, insani konularda ciddi gelişme olacağı yönünde söz aldıklarını söyledi.
ancak bu yalnızca ilk adım.
mistura’ya müzakerelerin formatını da soracaklar
muhalefet, bugünkü görüşmesinde önce mistura’dan insani konular hakkında somut ne adımlar atılacağını duymak istedi. muhalefetin üzerinde durduğu ayrı bir konu da, suriye müzakerelerinin hangi formatta ve hangi takvimle yapılacağı.
muhalefet, görüşmelerin çerçevesini belirleyen anlaşmalara sıkı sıkıya bağlı kalınmasını istiyor. bunlar 2012’de çıkan ilk cenevre bildirisi, uluslararası suriye destek grubu’nun viyana belgesi ve bm’nin 2254 sayılı kararı.
bütün bu belgelerin ortak noktası da suriye’de kapsayıcı, mezhepçi olmayan, yeni ve bütün yürütme yetkisini elinde bulunduran bir geçiş hükümetinin kurulması.
muhalefet, mistura’nın görüşmelerin çerçevesinin bu olacağına dair ikna edici bir yaklaşım bekliyor. ayrıca muhalefet, rejimle dolaylı görüşmeler değil, doğrudan görüşmeler istiyor.
muhalefete göre, 2014’de yapılan ama sonuç vermeyen cenevre görüşmelerinin başarısız olma nedenlerinden biri de rejimin dolaylı görüşme formatını tartışmaları uzatmak için kullanmasıydı.
muhalefet, görüşmeler konusunda rejimin ciddiyetini göstermesi için de, tutukluların özellikle kadınların ve çocukların serbest bırakılmasını talep ediyor.
suriye muhalefeti, mistura’dan hem insani konular hem de görüşmelerin çerçevesi ve formatı konusunda anlatacaklarını yeterli bulursa, kendi arasında müzakerelere katılıp katılmama kararını tartışacak ve konuyla ilgili nihai kararını verecek.
muhalefetin bir endişesi de mistura ile bugün yapacakları görüşmenin muhalefetin cenevre görüşmelerine katıldığı izlenimini vermemesi. bu nedenle, mistura ile bm binasında görüşülmedi.
zaten bm de görüşmeyi "nezaket ziyareti" olarak niteleyen bir yazılı açıklama yaptı. açıklamada bu kısa gayrıresmi ziyarette, suriye içi meselelerin görüşüldüğü ifade edildi.
mistura ile yaklaşık iki saat süren görüşmeden sonra al jazeera’ya bilgi veren muhalefet sözcüsü salim muslet de, görüşmenin olumlu geçtiğini söylemekle yetindi
muhalefetin taktiği
daha önceki denemeler gibi, sonu gelmeyen ve rejimin oyalama taktiklerine dayanan bir müzakere turu yapmak yerine muhalefet, cenevre’ye gelerek her şeyden önce ‘ciddiyseniz masaya oturalım’ mesajı veriyor.
ikinci olarak, masadan kaçmadığını göstermek istiyor. ayrıca, cenevre’yi kendi pozisyonunu hem dünya kamuoyuna hem de ilgili ülkelere net bir biçimde anlatmak için bir fırsat olarak görüyor.
bununla birlikte, cenevre’ye hiç gelmemiş olmasının da, suriye halkının meşru temsilcisi olma vasfını yitirmesine neden olabileceğinin farkında.
100’den fazla ülke tarafından suriye muhalefetinin resmi temsilcisi olarak kabul edilen suriye muhalif ve devrimci güçler (smdk), suriye içinde olmakla birlikte rejim değişikliği isteyen suriye ulusal koordinasyon heyeti ve silahlı muhalefetin temsilcilerinden oluşan müzakere heyeti, kendilerinin cenevre’ye gelmemesi durumunda, başka grupların rusya tarafından muhalefet adı altında rejimin karşısına oturtulması olasılığının da şimdilik önüne geçmiş oldu.
muhalefet sözcüsü salim muslet, basın toplantısında yalnızca rejime karşı değil, iran ve suriye işgaline karşı savaştıklarını da sözlerine ekledi:
“rejim buraya çözüm bulmak için gelmedi, daha çok suriyeli öldürmek için zaman kazanmaya geldi."
bugünkü görüşmeden sonra muhalefet cenevre müzakerelerine katılmaya karar verirse, al jazeera’ya müzakerelerle ilgili bilgi veren üst düzey diplomata göre, sürekli şu noktayı gözetmek zorunda:
“harcadığım gayret, aldığım faydaya değiyor mu? bu sorunun yanıtı hayır olduğu anda, muhalefet için burada bulunmanın anlamı olmayabilir.”
Yorumlar