başbakan binali yıldırım bir grup gazeteci ile anayasa değişikliğinde ikinci tur oylama devam ederken meclis'te bir araya geldi. ilk üç maddenin oylama sonuçları ortaya çıktıktan sonra gerçekleştirilen görüşmede başbakan'ın oylamaya ilişkin yorumu "ilk oylama ile ortalama aynı devam ediyor" oldu.

anayasa değişikliği, referandumda vatandaşın oy verme davranışı, yeni abd yönetimi ile ilişkiler, kıbrıs, ekonomi ve terör başlıklarında başbakan yıldırım'ın açıklamalarında öne çıkanlar şöyle:

kılıçdaroğlu - bahçeli görüşmesi

"sayın bahçeli ile sayın kılıçdaroğlu'nun ne konuştuğunu bilemem, ama tahmin ediyorum. sayın bahçeli konuşacaklarının ipucunu iki gün önce kamuoyuna duyurdu. o çerçevede olduğunu zannediyorum. sınırlı yansımaları da bunu doğruluyor."

kılıçdaroğlu taktik bir hamle mi yaptı?

"bu bir taktik hamle de olsa seçmen üzerinde bir etkisi olmaz. ben olacağı kanaatinde değilim. sayın kılıçdaroğlu'nun bu değişikliğe karşı durma anlamında, demokratik sınırlar içerisinde neler yapılabileceğini kendi tabanına göstermesi gayet doğal. bunu anlayışla karşılarız. dikkat ederseniz ilk zamanlardaki sert söylemlerini daha normal bir söyleme dönüştürdü. daha demokrasi ve hukuk devleti çerçevesinde dillendirmeye başladı. bu iyi bir gelişme."

"kampanya demokrasinin bir güzelliği"

"kampanya bir ölçüde vatandaşın kararını etkilemeye yönelik yine demokrasinin bir güzelliği. burada herkes derdini anlatacak. biz bu değişikliğin ülkemiz, vatandaşlarımız için, siyasi istikrar, güvenlik, ekonomi, kalkınma, büyüme için ne anlama geleceğini anlatacağız.

esas itibariyle ikili bir yapı ortaya çıkıyor. mhp, sayın bahçeli 'oyum evettir, bu tutumum referandumda da aynı olacaktır' dedi. bu bakımından mhp - ak parti olarak, bu değişikliği meydanlarda da müspet yönde anlatmaya devam edeceğiz.

öyle anlaşılıyor ki hdp ile chp de bu değişikliğin aleyhine kampanya yapacaklar. millet de bunu değerlendirecek ve bir karar verecek. ben bu kampanyadaki ayrışmanın vatandaşın vereceği oyla birebir örtüşeceğini düşünmüyorum."

kampanya kutuplaşmaya döner mi?

"kutuplaşma olmaz. leyhte, aleyhte kampanya şeklinde sürdürülecektir. ama bunun bir toplumsal kutuplaşma ve husûmete dönüşmesi söz konusu olmaz. nihayetinde biz demokratik yollardan 19. anayasa değişikliğini yapıyoruz."

kampanya mhp ile birlikte yürütülür mü?

"bunları konuşmadık, konuşmadığımız bir şey hakkında fikir yürütmemiz olmaz."

referandumda ekonomi mi, terör mü belirleyici olur?

"önemli bir soru, önemli olduğu kadar cevabı da zor bir soru. buna rağmen biz bu soruyla karşı karşıya kalacağız. bugünden bu soruya muhattap olmak bence bizim için iyi bir durum.

sıralama yaparsak bazen ekonomi, bazen terör üste çıkıyor ama iki gündem maddesi şu anda en fazla konuşuluyor. nihai kertede terörün ülkemiz için, milletimiz için, ekonomiden çok daha hassasiyet arz ettiğini görüyorum. vatandaş da böyle görüyor.

ancak vatandaş şuna inanıyor; 'terörle gerçekten çok büyük gayretle mücadele ediyor.' bunu saha araştırmalarında da görüyoruz. mücadeleye destek türkiye genelinde yüksek, hatta doğu ve güneydoğu'da da önceki dönemlere göre, kayda değer bir şekilde yüksek destek var. bu bizim için en önemli güç kaynağı. yaptığımız işin, verdiğimiz mücadelenin anlamlı olduğunu, yerinde olduğunu gösteriyor.

bu değişiklik aslında orta ve uzun vadede türkiye'nin terörle mücadeledeki gücüne güç katacak bir değişiklik. istikrarın artık sürekli olmasıyla beraber, türkiye'de güçlü bir yürütme oluşacak. bu güçlü yürütme de temel sorunların çözümünde daha kararlı olacak, zamanı daha etkin kullanacak."

"ekonomideki dalgalanma konjonktürel"

"ekonomideki bu dalgalanma konjonktürel, bunu bilmemiz lâzım. dünyada ekonomi ile ilgili bir takım belirsizlikler var. avrupa'da büyüme, faizler eksi düzeyde. avrupalılar şu anda istirahatteler. hazırdan yiyorlar. büyüme yok. önümüzde de bir kaç önemli ülkede seçim olacak. hollanda, fransa, almanya vs. dolayısıyla buralarda da 2017 bakımından durgunluk, belirsizlik devam edecek. bu türkiye'yi de etkileyen bir şey.

amerika zaten 8 kasım'dan beri, bütün dünyadaki ülkelerin hesabını bozdu. bunun üstüne bir de bizim ilave risklerimizi de koyarsak bu dalgalanmanın normal bir izahı var.

nedir? biz büyük bir darbe girişiminden çıkmışız. darbe sonrası ciddi bir mücadele yapıyoruz. tek bir örgütle değil. pkk ve uzantıları, deaş, fetö, dhkp - c ile diğerleriyle yapıyoruz. dünyada aynı anda bu kadar örgütle mücadele eden başka bir ülke yok. bu dış dünyada olumsuz bir algıya sebep oluyor. bunu görmek lâzım."

"fetö ve pkk uzantıları algı operasyonu yapıyor"

"referandum süreci ve ondan sonraki süreçte ne olacak meselesi aleyhimize çok kullanılıyor. bu algı operasyonunu da maalesef fetö ve pkk'nın uzantıları ağırlık olarak yapıyorlar. bunlara karşı mücadelemizi sürdürüyoruz. ama bütün bunlara rağmen, türk ekonomisi bir çok ülkenin ekonomisinden daha sağlam."

dışardan türkiye'ye operasyon var mı?

"bu şartları kullananlar var. sistematik, maksatlı operasyon çekmeye çalışanlar fetö'cüler ve pkk'lılar. 'türkiye'de güvenlik yok, türkiye'de hukuk devleti ilkelerinde sapma var, şu var, bu var, bunlarla ilgili türkiye'ye gitmeyin, gelmeyin, yatırım yapmayın, giderseniz başınıza şu gelir, bu gelir' gibi algı...

merkez bankamız konusuna hâkimdir. elindeki araçlarla gerekli tedbirleri alır. ikincisi, türk ekonomisinin makro göstergeleri sağlamdır. dolayısıyla bu dalgalanmalar gelip geçicidir, etkileri de sınırlı olur."

"daha güzel tedbirlerimiz olacak"

"hatta daha güzel tedbirlerimiz olacak. aşırı kur farkından kaynaklanan işletmelerin sorunlarını çözecek tedbirler de alıyoruz. arkadaşlar çalışıyor. canlı kredilerin devam ettirilmesi yönünde çalışmalarımız devam ediyor. bankalar orta ölçekli işletmelere bir hat açtılar, onu genişleteceğiz. onların bir yandan hem kredi garanti fonuyla teminatlandırma. bir yandan da faizin bir kısmına katkı sağlamak amacıyla bütçeye ilave kaynak koyacağız. buna imkanlarımız var."

referandumla ilgili anket var mı?

"ben anketleri kendim yaparsam inanıyorum. bir sıkıntı yok."

trump' ın türkiye'ye bakışı

"bekleyelim vaziyeti görelim. ama verdiği mesajlardan amerikan yönetiminin son dönemlerde suriye ve irak politikalarındaki olumsuz tutumunu değişeceğini düşünüyorum. zaten beğenmediğini, uygulanan amerikan politikalarının bölgede varlığını etkisizleştirdini falan söylüyor. bu bölgedeki gelecek politikalarda türkiye ile daha fazla yakın çalışacaklarını ifade ediyor. bunlar güzel şeyler."

abd ile ilişkilerin düzelmesi için üç adım

"doğrusu yeni amerikan yönetiminin türkiye ile ilişkileri düzeltmek için somut üç adım atması lâzım.

birincisi ilişkilerimizi olumsuz bir noktaya getiren fetö terör örgütünün başının bize iade edilmesi lâzım. bunun için hukuki süreci hızlandırması lazım.

ikincisi, özellikle pyd - ypg ile işbirliğini, onlara silah desteği vermeyi bırakması lâzım. çünkü bir terör örgütü ile başka bir terör örgütü yok edilemez. çok yanlış bir iştir. ciddi devletlere uyan bir iş değildir."

'yanlış muhataplar'

"burada bölgede terörle mücadele yapacaksa -ki istiyor, yapıyor- yanlış muhataplarla bunu yapmaması lâzım, türkiye ile yapması lâzım. esasen yeni yönetimin de bu düşüncede olduğunu işitiyoruz.

üçüncü yapması gereken şey, türk halkının amerika hakkında çok olumsuz bir algısı var. 15 temmuz darbesi ile de artık derinleşen bu olumsuz algıyı düzeltecek gözle görülür adımlar atmasını bekliyoruz.

pyd konusunda söylenecek gökkubbede ne kadar söz varsa söyledik. kimsenin 'biz bunu bilmiyorduk' diyecek bir hali yok. son zamanlarda fırat kalkanı ve deaş ile mücadele konusunda daha olumlu yaklaşılıyor. suriye'de türkiye - rusya kısmen iran'ın aldığı inisiyatifi de destekliyorlar ve sisteme etkin katılmak istiyorlar. bu da güzel bir şey.

yani şu anda orada biz rusya ile kapsamlı bir askeri angajman sayılabilecek bir anlaşma yaptık askerler arasında. herhangi bir tatsız olay yaşanmasın diye. onlar karşılıklı hava harekatlarını koordinasyon içerisinde yapacaklar. benzer şekilde de amerika ve diğer koalisyon unsurlarıyla da bu çalışma yapılıyor."

türkeş'in cenevre'ye gidişi

"özellikle bu birleşme olursa, iki taraf arasındaki ekonomideki farklılık nasıl giderilecek, onun detayları konuşulacak. henüz, birbirlerini yokluyorlar. kim ne kadar esneyecek, ne olacak, ne bitecek. eğer olgunlaşma olursa daha üst düzeye taşınır."

sonuca gidiyor mu?

"bizim açımızdan bir sıkıntı yok. duruşumuz çok net. 60 - 70'li yıllardaki duruma dönülmemesi için, türkiye'nin etkin garantisi ve güvenlik konusu tartışmaların dışındadır. dönüşümlü yönetimin adil olması, orada her iki toplumun haklarının teminat altına alınması, dörtlü özgürlüğün sağlanması...

dörtlü özgürlük demek? çözüm üretildi, bir araya geldiler, her şeyde anlaştılar, ne oluyor? bütünleşik kıbrıs oluyor. iki federasyondan oluşan bir devlet. bu devlet ab üyesi. bu devlete 27 üye istediği gibi gelecek, gidecek, iş tutacak, seyahat edecek ama türkiye gidemeyecek. yunanistan gidecek, biz gidemeyeceğiz.

bizim dediğimiz şudur; bu anlaşma sağlandığı anda türkiye kıbrıs bakımından ab'ye girmiş gibi muamele görmesi lâzım. malların,insanların, sermayenin, hizmetlerin serbest dolaşması. bu konularda taraf sadece kıbrıs rum tarafı değil, ab de burada devreye giriyor. garantilerde sayı 5'e çıkıyor. rum tarafı, türk tarafı, ingiltere, yunanistan, türkiye. yani bir iki tarafın görüşmeleri var. bir genişletilmiş halkada ab, bm devreye giriyor. bir dış halkada da 5'li görüşme. 3 aşamalı bir görüşme trafiği var."

reina saldırganının istihbarat örgütleri ile ilişkisi var mı?

"şu anda bunu söylemek için erken. ama elemanı konuşturmaya çalışıyor polis."

karlov'a suikast soruşturması

"orada da fetö'cüler el nusra'nın yaptığını yaymaya çalışıyorlar. el nusra bu konuyla ilişkisi olmadığına dair açıklama yaptı. fetö'cülerin bu işten sıyrılma gayreti var. büyük bir propaganda yürütüyorlar. dün fethullah gülen tüm teşkilatına yayınladığı bir şeyde acayip acayip laflar ediyor. gizemli laflar ediyor. tabii şifreli konuşmayı seviyor. oradan tabii spekülasyon üretirseniz çok şey çıkabilir."