ilk kez bir g-20 zirvesinin gündemine ekonomi dışı konular da girdi. suriye’deki savaş, işid ve mülteci krizinin görüşülmesi planlanan akşam yemeğinin hemen öncesinde paris’te saldırıların meydana gelmiş olması, bu toplantının önemini arttırdı.

pazar akşamı çalışma yemeği şeklinde düzenlenen toplantının başında konuşma yapan cumhurbaşkanı erdoğan, ‘1970’li yıllardan itibaren terör saldırıların maruz kalan türkiye’nin terörle mücadelede kararlı olduğunu’ söyledi. ‘pkk, pyd ve işid gibi örgütlerin her birinin terör örgütü olduğu’ sözlerini tekrarladı. “bunların birbirleriyle mücadele etmeleri terör örgütü oldukları gerçeğini değiştiremez” dedi.

g-20 öncesi dışişleri bakanlarının toplandığı viyana’dan suriye’de 18 aylık bir geçiş süreci ve ortak bir ‘terörist’ listesi oluşturulması kararı çıkmıştı. ancak abd ve rusya sahada pkk’nın suriye’deki kolu olan pyd’yi destekliyor. abd’nin pyd’yi işid’le mücadelede sahadaki gücü olarak kullanması, ankara’yı rahatsız ediyor. bu konuyla ilgili abd ankara büyükelçisi dışişleri bakanlığı’na da çağrılmıştı.

abd, pyd’ye yardım konusunda son zamanlarda tutum değişikliğine gideceğinin sinyallerini verse de, g-20 zirvesi sırasında antalya’da bulunan beyaz saray ulusal güvenlik konseyi danışman yardımcısı ben rhodes “ypg, diğer sünni arap muhaliflerle birlikte çalışıyor ve daeş’i rakka’ya baskı yapacak şekilde geri itiyor” açıklaması yaparak pyd'nin silahlı kolu ypg ile çalışmaya devam edeceklerini söyledi.

erdoğan, türkiye'nin kriz bölgelerinden suriye ile 911 kilometre, irak ile 384 kilometre uzunluğunda bir sınırı paylaştığına dikkat çekti. müttefik ülkeler arasındaki işbirliği, bilgi ve istihbarat paylaşımının daha da güçlendirilmesi gerektiğine değindi. erdoğan’ın obama’yla yaptığı görüşmenin ardından obama da, sınırlardaki işid geçişini kontrol altına almak için çalışacaklarını söylemişti.

‘sonuçlarla uğraşırken sebepler göz ardı edilmemeli’

erdoğan konuşmasında mülteci krizine de değindi. uluslararası toplumun krizin sonuçlarıyla uğraşırken sebepleri göz ardı etmemesi gerektiğini; bunları ortadan kaldıracak çözümler üretmenin önemli olduğu belirtildi.

cumhurbaşkanı, türkiye'nin 2,5 milyon civarında suriyeli ve iraklı sığınmacıyı ağırladığını hatırlatarak, sorumluluk ve yük paylaşımının önemini dile getirdi.

avrupalı liderlerin birinci gündem maddesi de zirve boyunca mülteci krizi oldu. yüz binlerce sığınmacının avrupa’ya akın etmesinin ardından panik yaşayan liderler, sorunun çözümü için türkiye ile görüşmeleri de sıklaştırmıştı. cumhurbaşkanı erdoğan’ın ev sahibi lider olarak yaptığı konuşmalarda da mülteci krizi ve terörle mücadele konusu, en az ekonomi kadar ağırlıklıydı.

obama’nın gündeminde de suriye vardı

g-20 zirvesinin birinci gününde gündemde terör ve mülteci konularının görüşüldüğü çalışma yemeği ve ekonomi gündemli toplantılar dışında liderler ikili görüşmeler de gerçekleştirdi.

obama ve rus mevkidaşı putin resmi bir görüşme ayarlamamıştı ancak 30 dakikayı aşan bir gayri resmi görüşme yaptılar. iki lider suriye savaşı ve viyana toplantılarında gelinen noktayı konuştu. böylece 30 eylül’de rusya’nın suriye’de başlattığı hava saldırılarının ardından ilk kez bir araya gelmiş oldular.

obama suudi arabistan kralı selman bin abdülaziz el suud ile de bir araya geldi, işid’le mücadelede çabaların ‘iki katına’ çıkmasına karar verdi. iki ülke suriye’de ılımlı muhalefete verdikleri desteğin de devam etmesi konusunda hemfikir. obama’ya görüşmelerinde ulusal güvenlik danışmanı susan rice da eşlik etti

erdoğan - obama görüşmesinden ‘terörle ortak mücadele’ çıktı

cumhurbaşkanı erdoğan ilk olarak abd başkanı barack obama ile yaklaşık bir saat süren bir görüşme gerçekleştirdi. görüşmenin sonunda ortak açıklama yapan iki lider, terörle mücadeleye devam edeceklerini belirtti. erdoğan ‘model ortaklık çerçevesinde’ mücadelenin devam edeceğini söylerken obama, türkiye’nin ‘abd’nin ve işid’le mücadele koalisyonunun güçlü bir ortağı olduğunu’ söyledi. obama’nın ‘türkiye-suriye sınırındaki işid geçişlerinin nasıl kontrol altına alınacağını görüştüklerini’ söylemesi dikkat çekti.

erdoğan obama’nın ardından cameron ile de görüştü. görüşmede yine asıl gündem maddesi suriye’de dört buçuk yıldır süren savaş ve işid’den kaçan, sayıları milyonları bulan mülteciler oldu.

davutoğlu suudi arabistan’a gidecek

başbakan davutoğlu da zirvenin ilk günü antalya’ya gelerek liderlere bir resepsiyon verdi. başbakan’ın düzenlediği resepsiyona cumhurbaşkanı erdoğan da kısa süreliğine katıldı.

ardından ankara’ya dönen davutoğlu, antalya’da kaldığı kısa süre içerisinde bazı ikili görüşmeler gerçekleştirdi. suudi arabistan kralı selman bin abdülaziz el suud ile görüşmesinde davutoğlu ‘ankara’nın bölge sorunlarının çözümüne yönelik yaklaşımında öncelikli yerin, iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi olduğunu’ söyledi. yakın bir zaman içinde riyad’a gideceğini belirtti.

ab ilişkilerinde ilerleme vurgusu

davutoğlu’nun merkel ile görüşmesinde ise mülteciler, terörle mücadele ve türkiye’nin ab üyeliği konuları bir arada görüşüldü. merkel almanya’nın türkiye ile mülteci krizinin yanı sıra ab konusunda da yakın ilişki geliştirmek istediğini dile getirdi.

davutoğlu da türkiye’de yakın zamanda kapsamlı reformların gündeme geleceğini söyledi ve ab müzakerelerinin canlandırılması konusunda almanya’nın desteğini talep etti.

avrupa konseyi başkanı tusk ile de görüşen davutoğlu, 1 kasım seçimlerinin ardından türkiye’nin ab ile yakın çalışmaya öncelik vereceğini belirtti.

zirvenin son gününde bildiri açıklanacak

g-20 zirvesinin ikinci günü liderler ortak bir deklarasyon konusunda anlaşacak. deklarasyonun yayınlanmasıyla birlikte ev sahibi ülke olarak türkiye’nin cumhurbaşkanı erdoğan kapanış konuşması yapacak. ardından 2016’da g-20 dönem başkanlığını devralacak olan çin lideri xi shinping bir konuşma yapacak.

bildiri taslağı zirvenin birinci günü yazılmaya başladı. reuters haber ajansına sızan taslağa göre liderler mülteci krizinin yükünü tüm ülkelerin daha fazla mülteci kabul ederek ve maddi yardım yaparak paylaşması gerektiği konusunda uzlaştı. aynı zamanda savaş bölgelerinde acil siyasi çözüm konusunda da görüş birliğini teyit etti.

pazartesi günü liderlerin basın toplantıları da yapması ve zirveyle ilgili soruları yanıtlaması bekleniyor.

kaynak: al jazeera