irak türkmen cephesi'nin türkiye temsilcisi dr. hicran kazancı, irak şam islam devleti (işid) örgütünün musul'u ele geçirmesinden sonra bölgedeki son durumu al jazeera'ye değerlendirdi. kazancı'ya göre yaşananlarda büyük ölçüde irak başbakanı nuri maliki’nin sorumluluğu var. kazancı, maliki'nin 2009’da türkiye ile yaptığı stratejik anlaşmayı uygulamaması sonucu bu noktaya gelindiğini söyledi.

musul'da yaşanan olaylarla birlikte bölgedeki türkmenlerin son durumu nedir?

şimdi türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı musul ve kerkük'te ve tabii ilk başta işid örgütünün o bölgeleri ele geçirmesinden sonra bir göç oldu. yani genel olarak bir göç oldu ve daha güvenli bölgelere göç edildi. tabii göç edenlerin içerisinde türkmenler de bulunuyor, ama türkmenlerin büyük çoğunluğu musul'da kaldı. şu an için musul'da durum sakin ama ilerideki saatlerde ne olacağı belli değil. kerkük gibi diğer bölgeler de tabii gergin. gergin bir bekleyiş hâkim. biliyorsunuz kerkük'e ait ilçelerde yani kerkük'ün güneyinde musul'dan sonra savaşılmadı, bir kurşun bile atılmadan ele geçirildi. işid örgütü kerkük'e şu ana kadar girmedi. ama girmemesine rağmen dün itibariyle merkezî hükümete bağlı olan 12. tugayın birlikleri hepsi silahlarını bırakıp kaçtı. halk bunu görünce bir gerginliğe kapıldı ancak daha sonra biliyorsunuz iki tugay peşmerge bölgeye kaydırıldı. bunun yanında süleymaniye'den ve amerika'nın eğittiği antiterör birlikleri de getirildi, işid'in herhangi bir saldırısına karşı kerkük'ün etrafında konuşlandırıldı. dolayısıyla şimdi irak ordusunun kaçması ve mücadele edemediği bir ortamda diğer birliklerin nasıl baş edeceği halk arasında konuşuluyor.

tikrit ele geçirildi. bağdat'a yanılmıyorsam 140 kilometre uzaklıkta. belet bugün ele geçirildi. samara'da bugün çatışmalar var. bu durum bütün toplumları kaygılandırıyor. buna sadece bir terör olayı diye bakmamamız lazım, çünkü bağdat'taki siyasi iktidar bu bölgelere yönelik bir tasfiye kültürü uyguladı. yani tekelinde tutmaya başladı ve bu bölgelerdeki insanların haklarını göz ardı etti. iki yıldan beri bu bölgelerde protesto eylemleri var. ordu zaman zaman bu protesto eylemlerini kanlı bastırdı. yani oturup bunları çözmek yerine birtakım hatalar yapıldı. bu hatalar sonucunda bu bölgedeki insanlar bu örgütün harekete geçmesiyle onlara sempati duymaya başladı. bu da onları güçlendirdi.

türkmenler türkiye'den destek alıyor mu?

tabii, her zaman... türkiye sadece türkmenlere değil irak'a özellikle 2003'ten sonra büyük katkı yapmaya başladı. irak'ın istikrarının sağlanmasında hem insani yardım, hem inşaat, hem de gıda malzemesi ve temel ihtiyaçlarının ulaştırılması için girişimde bulundu türkiye ve halen devam ediyor. yani irak'ın istikrarı konusunda ciddi katkıda bulunuyor türkiye. bu istikrar tabii sadece türkmenlere değil diğer toplumları da kapsayan bir eylemdir. ama maalesef biliyorsunuz bu bir tek türkiye'nin iyi niyetiyle bitmiyor, çünkü karşı tarafın da iyi niyetli olması gerekiyor. iyi niyet olmayınca türkiye zaman zaman yardımını durdurmak zorunda kaldı. 2009'da maliki stratejik bir anlaşma imzalamıştı ve amerikan birlikleri çekildikten sonra maliki bu tasfiye kültürünü sünnilere yönelik uygulamamış olsaydı ve türkiye ile imza attığı o stratejik anlaşmayı uygulamış olsaydı bugün irak'ta yüzde yüz demem ama en az yüzde seksen bu olay yaşanmamış olurdu.

türkmenlerin önemli bölümü şii. türkmenler işid'e nasıl bakıyor?

işid'e bakış açıları diğer gruplar gibi, yani bir terör örgütü. bunların yapmış olduğu operasyonlardan ve uyguladıkları yöntemlerden bu ortaya çıkıyor.

bu olayın kürt yönetimine etkisi nedir?

bu olayda biliyorsunuz kürdistan bölgesinde kürt yönetimi de alarma geçti. kerkük konusunda irak ordusu çekildikten sonra peşmerge güçlerini güvenlik amacıyla oraya kaydırdı ve musul'a bağlı olan sincar bölgesinde işid ve peşmerge örgütleri arasında çatışma haberleri geldi. tabii bu olaydan bütün bölgelerle birlikte kürt bölgesi de nasibini alır.