van’ın edremit ilçesinde 2011’deki depremlerden sonra yaklaşık 10 bin konut yapıldı. bölgedeki nüfus hızla artıp, eski arıtma tesisi de yetersiz kalınca, toplu konut idaresi (toki) ilçeye 2013 yılı başında 100 bin kişilik yeni bir arıtma tesisi yaptı.

ancak arıtma iki yıldır çalıştırılamadığından atık sular doğrudan van gölü'ne akıtılıyor. tesisin çevreye verdiği kirlilik vatandaşlar tarafından tepkiyle karşılanıyor.

van büyükşehir belediyesi su ve kanalizasyon idaresi (vaski) yaşanan sorunun sorumlusu olarak toki'yi gösteriyor.

toki tarafından inşa edilen arıtma tesisinin yapımı bittiğinde van büyükşehir belediyesi'ne devredilmesi gerekiyordu. ancak belediye yetkililerinin anlatımına göre, arıtma sistemi belediye işletim sistemlerinden farklı yapıldığından teslim alınmıyor. yaklaşık iki yıllık süreçte de tesisteki havuzların çamurla dolması, boruların çatlaması ve jeneratör eksikliği gibi nedenler de başgösterdi. belediye bu eksiklerin giderilmesini istiyor. 

bu arada çevreye verdiği zarardan dolayı tesise 17 bin tl ceza da kesildi.

Göldeki kirlilik fotoğraf karesine yansıdı.

[[Fotoğraf: Al Jazeera]]

atıklar arıtılmadan göle gidiyor

van su ve kanalizasyon idaresi (vaski) genel müdürü mehmet özköseoğlu, tesisin temizlenip onarılması için en az 2 milyon liraya ihtiyaç olduğunu söyledi.

tesisin atıklarının arıtılmadan doğrudan van gölü'ne aktığını doğrulayan özköseoğlu şöyle devam etti;

"biz toki ile görüştük. arıtmanın birkaç bölümünde problem var. sistem çalışmıyor. jeneratör ve bazı şeyleri almamışlar. dinlendirme havuzları dolmuş ve dolayısıyla sisteme zarar vermiş. eksikliklerini tamamladıktan sonra biz devralacağız."

arıtmanın çalışmamasından dolayı sistemin çöktüğünü ifade eden özköseoğlu şöyle devam etti:

‘’iki ay içinde eksiklikleri gidereceklerini söylediler. iki ay daha tesis, van gölü'nü kirletmeye devam edecek. sistemin çökmesinden dolayı tesisin temizliğine en az 2 milyon harcama yapılacak. sonra biz teslim alacağız. tesisin personeli bile yok. biz oraya öncelik vereceğiz. daha önce eksiklikler için liste çıkartmıştık. yapmadıkları için devralmamıştık. sistem kullanılmadığı için çökmüş. havuzlara çamur dolmuş. sistem bozulmuş. borular çatlamış. havalandırma ünitelerinde problemler çıkmış. sonuç itibariyle toki eksiklikleri tamamlayacaklar. sıkıntı iki ay içinde son bulacak."

17 bin tl ceza kesildi 

tesisin çevreye verdiği zarardan dolayı çevre ve şehircilik il müdürlüğü, toki’nin yüklenici firması gökçenay grup'a 17 bin lira ceza kesti. çevre ve şehircilik il müdürü cengiz adıgüzel tesisi en son geçen hafta denetlediklerini ifade ederek şunları söyledi:

Çevre ve Şehircilik Müdürü Cengiz Adızel, tesisi devamlı denetleyeceklerini söyledi.

"çevreye verdiği zarardan ötürü ilgili firmaya ilk önce uyarıda bulunduk. 17 bin lira idari yaptırım cezası kestik. tekrarı halinde kapatmaya ve beş katı idari yaptırım uyarısı yaptık. kısa bir süre sonra yeniden denetimde bulunacağız. iki kurum arasında yapılacak protokolle eksik kusur tamamlanıp bir an önce vaski’ye devri sağlanması gerekir. devir yapıldıktan sonra vaski bu sıkıntıları gidererek çevresel sıkıntılara da son verir.’’

‘’sırtımızda büyük bir yük’’

tesisi yapan yüklenici firma gökçenay grup'un genel koordinatörü cengiz faydalı ise, arıtmadan büyük zarar gördüklerini, bu işten kurtulmak istediklerini söyledi:

"bu sıkıntı şirketimizle ilgili bir sıkıntı değil. genel olarak belediye ve toki arasında bir sorundur. sorun halen devam ediyor. iki yıldır arıtma tesisini devretmemiz gerekiyorken halen devredemedik. bizim 3 milyon liraya varan bir zararımız söz konusu. zararımız büyük. son toplantıda mutabakat yapıldı. bütün işleri tekrar elden geçireceğiz. toki’nin öncülüğünde eksiklikleri tamamlayıp, bundan kurtulmak istiyoruz. sırtımızda çok büyük bir yük"

vatandaş şikâyetçi

tesisin gölü kirletmesinin yanı sıra etrafa yaydığı kötü kokunun dayanılmaz boyutlara ulaştığını anlatan edremitliler oldukça dertli. 

vatandaşlar koku sorununun bir an önce kökten çözüme kavuşturulması gerektiğini söylüyor. yol üstünde lokanta işleten metehan biçek, kokudan ötürü işlerinin iyice azaldığını, neredeyse kepenk indirecek durumda olduğunu söylüyor.

Metehan Biçek, göl kenarında lokanta işletiyor.

"tüm toki evlerinin pisliği göle akıtılıyor. uzun süredir 'halledilecek' deniliyor. artık kokudan dolayı yoldan geçilmiyor. buradan geçen tüm araçlar kokuyu alıyor. bununla ilgili belediyeye, kaymakamlığa, çevre ve şehircilik il müdürlüğü gibi birçok yere başvurduk. ancak  sonuç alamadık. muhtarlar da girişimde bulundu. sesimizi duyan olmadı."

 

İsmail Rençber ve birçok vatandaş yayılan kokudan rahatsız.

ismail rençber isimli edremitli ise "insan bu kokudan dolayı burada duramaz" dedi. 

toki’nin van’daki projelerden sorumlu 4'üncü uygulama dairesi başkan yardımcısı mehmet özçelik ise al jazeera tük'e, "basına bilgi veremeyeceklerini" belirterek, sorularımızı yanıtsız bıraktı.

kaynak: al jazeera