sosyal medyanın insanları çok kısa sürede organize etme gücü, mobil uygulamalarla birleşerek yeni ve faydalı bir hizmet alanının yayılmasını sağlıyor. trafik sıkışıklığından bunalan veya şehirlerarası ile yurt dışı seyahat yapmak isteyen birçok kişi, sosyal medya veya mobil uygulamalar üzerinden araç paylaşımı hizmetine başvuruyor. 

navigasyon firması tomtom tarafından hazırlanan dünya trafik sıkışıklık endeksi'nde birinci sırada yer alan istanbul'da yaşayan çalışan ve öğrenciler, pahalı ve yorucu trafiğe alternatif olarak araç paylaşımına başvuruyor. şehirlerarası seyahat etmek isteyenler bir tren veya otobüs biletine kıyasla daha düşük maliyetle otomobille yolculuk yapma şansı buluyor. dahası, yurt dışı seyahatlarde de uzun mesafeler uçak veya trene kıyasla çok daha ucuza kat edilebiliyor. 

ilk örneklerine 2009 öncesinde avrupa'da rastladığımız araç paylaşım hizmetleri, türkiye'de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanında hızla yayılıyor. özellikle bayramlarda ve tatil dönemlerinde araç bulma sıkıntısını büyük ölçüde ortadan kaldıran hizmetin tercih edilmesi, iki önemle sebebe dayanıyor: maliyet ve güvenlik.

twitter ve facebook üzerinden kısa mesafelerde yolculuk etmek için başlayan araç paylaşımı, aynı zamanda 'dijital otostop' adı verilen yeni bir akımı da güçlendirdi. otostopla yolculuk yapmayı tercih edenler, eskisine göre maliyetli olsa da her zaman duydukları endişeden arınarak güvenli ve keyifli yolculuk yapma imkanını yakaladı. 

'dijital ulaşımın' yükselişi

araç paylaşımı, trafik sıkışıklığını azaltmak veya her an ulaşım imkanı bulabilmek için sunulan araç kiralama ve özel şoför hizmetlerinden farklılaşıyor. özel şoför şehir içi özel taksi hizmeti sunarken, otoparklardan alınan kiralık araçlar uzun süreli kullanımda şehir içi trafiği rahatlatmak ve yol masraflarını düşürmeyi amaçlıyor. araç paylaşımı ise uzun mesafelerde sürücü ve yolcu için maliyeti azaltan pratik bir ulaşım imkânı sunuyor.

2009 öncesinde twitter ve facebook üzerinde organize olan gençlerin hayata geçirdiği bir uygulama. zamanla sadece okula veya pikniğe gitmekle yetinmeyen gençler, twitter üzerinden  #hitchhike, #rideshare ve #autostop gibi hashtag'lerle organize olmaya başladı. twitter'daki yapılanmayı, facebook sayfaları takip etti ve başta avrupa olmak üzere 'dijital otostopçu' akımı yayılmaya başladı.

saatlerce yolda kalmaktan kurtulan, gideceği yere ulaşmak için birçok araç değiştirmesi gereken ve sürekli can güvenliği endişesi çeken otostopçular, kısa zamanda sosyal medya üzerinden hareket etmeye başladı. 

ancak sadece sosyal medya ile sınırlı kalan dijital otostop, büyük bir güvenlik sorunu oluşturmaya başladı. twitter ve facebook aracılığıyla kandırılan ve kaçırılan gençlerin sayılarındaki artış, araç paylaşımı hizmetinin belli düzenlemelere sokulmasını zorunlu kıldı.

sürücü ve yolcu güvenliğini garanti eden araç paylaşımı hizmeti de bu şekilde ortaya çıktı. bu alanda hizmet veren firmaların ilk örnekleri 2009'da ortaya çıktı. türkiye dahil dünyanın dört bir yanında on milyonlarca üyesi bulunan araç paylaşım hizmetleri, kısa ve uzun mesafelerde güvenlik sorunu olmaksızın yolcuların istediği yere ulaşmasını sağlıyor. sürücü ve yolcuların kazan-kazan ilişkisi kurduğu yolculuk şekli, türkiye'de giderek daha fazla üye kazanıyor. 

araç paylaşımını tercih edecek kişilerin değerlendirmesi gereken unsurların en önemlisi maliyetten çok daha pratik olması. şehirlerarası yolculuklarda masraf tren veya otobüs biletiyle aynı hatta daha pahalı olabiliyor. ancak yolcuların terminal veya gara gitmek için ek ulaşım araçları veya servis kullanma zorunluluğu büyük ölçüde ortadan kalkıyor. yolcunun gitmek istediği yere tek araçla erişme imkânı da artıyor.

Ride gibi uygulamalarla alınacağınız noktayı ve güzergahı belirleyebiliyorsunuz.

'masraf ve yükünüz azalıyor'

20 yaşındaki ege deniz, blablacar ve benzeri hizmetleri kullanan binlerce üniversite öğrencisinden biri. lise yıllarında otostop çekmeye başladığını söyleyen deniz, iki yıl boyunca okul ile ev arasındaki mesafeyi bu şekilde kat ettiğini, böylece büyük tasarruf sağladığını söyledi.

deniz, güvenlik endişesiyle her zaman en az bir arkadaşıyla otostop çekmiş. şehirlerarası yolculuklarda korkmasına rağmen tek başına otostop çekmeye başladığını söyleyen deniz, bunun sebebinini 'tıklım tıklım otobüslere para vermek istememesi' olarak ifade ediyor. bindiği araçlarda doktor, asker, trafik polisi gibi çeşitli mesleklerden insanlarla tanıştığını ve düşündüğünün aksine çok keyifli seyahat ettiğini belirten deniz, sürücüsü olan insanların kendisine seyahatini tamamlaması için yardım ettiğini de söyledi.

deniz, seyahatlerinde  avrupa'dan iran'a kadar otostop çekenler dahil dünyayı dolaşan insanlarla tanıştığını, bu sayede araç paylaşımı ihtiyacının ne kadar gerekli olduğunu anladığını belirtti. zamanla facebook üzerinden yolyola ve blablacar'ı keşfeden deniz, istediğiniz yere ulaşmanın yanı sıra güvenlik garantisi veren hizmetleri kullanmaya başladığını söylüyor. dahası, geleneksel otostopçuya kıyasla taşınan yükün de azaldığını söylüyor.

facebook aracılığıyla bağlantı yapılması ve kimlik numarası gibi şahsi bilgilerin girilmesi, deniz'e ilk defa sürücüsünü araca binmeden tanıma ve tüm soru işaretlerini giderme şansı vermiş. e-posta adresi ve telefon numarası gibi iletişim bilgileri de sürücü ile yolcunun her zaman temasta kalmasını sağlıyor. istanbul-ankara veya istanbul-izmir gibi sık tercih edilen seyahatlerin maliyeti ise genelde 40 tl'yi geçmiyor.

En yeni uygulamalardan biri olan Ride, işe giderken ve dönerken araç paylaşımı imkanı sunuyor.

seçenekler bol 

maliyetleri kısmanın yanı sıra yeni insanlar tanımak ve farklı bir seyahat tecrübesi yaşamak isteyenler, araç paylaşımı hizmetlerini gözden geçirebilir. web sayfası ve mobil uygulamaların yanı sıra, twitter ve facebook'tan yapılacak kısa aramalar sizi bir araç paylaşım durağına atabilir.

blablacar, web ve mobil tabanlı hizmetler arasında popüler tercihlerden. paris merkezli firma, avrupa'da ortalama 1,7 kişi taşıyan bir özel araca kıyasla, blablacar araçlarında 2,8 kişinin seyahat ettiği bilgisini veriyor. avrupa'da bir şehirden diğerine gitmenin ortalama bedeli ise 12 euro. blablacar'ın ana müşterileri öğrenciler ancak 2014'ten itibaren yaş ortalaması 30'a kaymaya başlamış. firmanı 'gözdesi' ise 40 yaş üzeri grup. sürücüleri temsil eden bu yaş grubu blablacar'ın belkemiğini oluşturuyor.

trafiğe kayıtlı motorlu araç sayısının 3 milyonu geçtiği, trafikte gecikme oranının ise yüzde 58 olduğu istanbul'da düşünülebilecek hizmetlerden biri ise volt. facebook üzerinden üye olunan hizmette aynı yöne giden sürücüleri bularak ulaşım sorununuzu çözebiliyorsunuz. belli noktalardan alınan kiralık araçlara benzeyen yöntem, şehiriçi trafiğini rahatlattığı gibi benzin maliyetini ciddi ölçüde azaltıyor veya ortadan kaldırıyor. 

dijital otostopçuların tercih edebileceği alternatifler arasında ise ridejoy, hitchikers.org, carpooling ve erideshare gibi web sayfaları var. mobil uygulama denemek isteyenler ise carma carpooling ile ithumb'a göz atabilir.

kaynak: al jazeera