2012 yılında yapılan belediye reformuyla nüfusu 750 binin üzerinde olan illerin belediyeleri, büyükşehir belediyesine dönüştürüldü. büyükşehirlerde köyler mahalle oldu.nüfusu 5 binin altında kalan belde belediyeleri kapatıldı. bu düzenlemeye göre türkiye genelinde belediyelerin yüzde 53’ü köylerin yüzde 47’si, il özel idarelerinin yüzde 36’sı kapandı. bin 32 belde belediyesi ilçe belediyelerine katıldı. büyükşehir olan 30 ilde il öze idareleri kalktı, 16 bin 82 köy mahalle oldu.

bunlardan biri de elazığ’ın maden ilçesine bağlı gezin beldesi idi. hazar gölü kıyısında olması nedeniyle yaz aylarında gelen turistlerle gezin'in nüfusu bir ilçe nüfusuna ulaşıyor. ancak statüsü artık köy ve yeni düzenlemeye göre belediye değil muhtarlıktan hizmet alıyor. 

Köylüler su kaynağı için 1,5 ay çalışmış.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

gezin köyünden geçimini çiftçilikle sağlayan 76 yaşındaki zülfü taş, bu yıl bölgenin en önemli ürünlerinden olan fasulye ekmiş. tarlasını suladığı kaynağın kuruması üzerine iş makinesiyle kaynağın açılması için köy hizmetleri ve özel idareye dilekçe ile başvurmuş. kendisine ‘ödenek yok’ cevabı verilince iş başa düşmüş.

Zülfü Taş ektiği fasülyeye su yetiştirmek için 1,5 ay kazma sallamış.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

 “köyde imece usulü ile bir araya geldik. muhtarımızın öncülüğünde kazma kürekleri alarak su kaynağına geldik. tam 45 günden bu yana kazıyoruz. iş makinesinin bir günde yapacağı iş için belimiz kırıldı.”

zülfü taş’ın tek sıkıntısı bu değil:

“artık her işimizi kendimiz görmek zorundayız. biriken çöplerden etrafa koku yayılıyor. yazlıkçıların gelmesiyle çöpler daha fazla artıyor. belediyemiz varken bu sıkıntılar olmazdı. en azından çöpler toplanır, kanalizasyon tıkandığında açılırdı. şimdi kazma-kürek elde dolaşıyoruz.”

Eski muhtar Veli Tamar'ın şikayeti kanalizasyon.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

‘hizmet alamıyoruz’

gezin merkeze 7 kilometre uzaklıktaki tepecik köyünün eski muhtarı veli tamar’ın en önemli sıkıntısı ise kanalizasyon sorunları:

“kanalizasyon tıkanıyor, yaptıracak kimse bulamıyoruz. belediyemiz olduğu zaman gidip kapısından ayrılmaz yaptırırdık. ama şimdi gidip başvurabileceğimiz özel idare var, onlar da derdimize çare olmuyor. su sıkıntımız da başladı.”

İşletmeci İsmail Taşkıran haşerelerden yana sıkıntılı.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

‘yerli turist kaçıyor’

gezin’de turistik tesis işleten hayrettin taşkıran, yaşanan sıkıntıların turizmi olumsuz etkilediğini söylüyor.

“ artık en büyük sıkıntımız haşereler. düzenli ilaçlama yapılmayınca, bataklığa dönen göl kıyılarından haşereler fışkırıyor. zaten kıyılarımızda suya da girilemiyor artık. böyle olunca günübirlikçiler, kampçılar gelmez oldular.”

Gezin'in yeni muhtarı Yılmaz Selçuk yeniden belediye statüsü istiyor.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

 ‘köyle birlikte sıkıntılar arttı’

gezin’in köy statüsüne geçmesiyle birlikte belediye eliyle yapılacak tüm işler muhtarlığa kalmış. muhtarın  il özel idaresi tarafından atanan sadece iki çalışanı bulunuyor. onlar da su sayacı okuma ve tahsilat işlerine bakıyorlar.

“gezin’in sıkıntıları temizlik, kanalizasyon, içme suyu, ilaçlama, sosyal alan yetersizliği, spor kompleksi ve sahildeki sorunlar. temizlik düzenli yapılamıyor. çöp dağları birikiyor. içme suyu, şebekeden kaynaklı hasarlar zamanında giderilemediğinden sıkıntı oluyor. ilaçlama da düzenli değil ve haşereler çok rahatsız ediyor. sosyal alanlarımız yok, spor kompleksimiz yok ve en önemlisi bakımsızlıktan sahilimiz bataklığa dönüştü. sazlık oldu ve bir iş makinesinin iki günlük çalışmasıyla temizlenebilecekken öyle duruyor. kimse suya giremiyor.”

Gezin sahilleri bataklığa dönüşmüş durumda.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

'önlem alıyoruz'

elazığ il özel idare genel sekreteri nazif bilginoğlu ise sorunlar için ek önlemler aldıklarını söylüyor:

“temizlik, kanalizasyon ve yol sıkıntıları toplanan bütçe ile giderilecek. çöpler haftada bir toplanıyordu artık haftada üç gün toplayacağız. kanalizasyon veya su şebekesindeki arızalar gideriliyor. ayrıca sahilin bataklık ve sazlıktan temizlenmesi için çalışma başlatıyoruz. ancak gezinlilerin vatandaş olmalarının gereğini yerine getirmeleri lazım. nedir bu? siz elektriğinizi, suyunuzu, verginizi ödeyeceksiniz muhtarlık da bunları toplayarak gezin’e hizmet edecek. gezin gibi yerlerde muhtarlar artık tek yetkili. yine de sıkıntı olduğunda devreye girer, gerekeni yaparız.”

Elazığ İl Özel İdare Genel Sekreteri Nazif Bilginoğlu

[[Foto:Özel İdare Site]]

muğla ilinin milas ilçesine bağlı ören beldesi de muğla büyükşehir olunca mahalleye dönüştü. yaz aylarında tatilcilerin akın etmesiyle nüfusu 3 bin’den 10 bin’e yükselen ören’in, tek akaryakıt istasyonu da belediyenin kapatılmasıyla faaliyetine son verdi.  

zira akaryakıt istayonunu belediye bünyesindeki bir vakıf işletiyordu. belediye kapatılınca benzin istasyonu da kapatıldı. istasyonunun kapanmasıyla mahalle halkı, tatilciler, yöredeki balıkçı ve tekne sahipleri mağdur olduklarını söylüyor. en yakın akaryakıt istasyonu mahalleye 45 kilometre uzaklıkta.  

mahalle sakinlerinden bazıları, tehlikeli ve yasak olmasına rağmen minibüs, otobüs gibi toplu taşıma araçlarıyla bidonlarla akaryakıt getiriyor. kimisi de bazı akaryakıt firmalarının mahallelerine gönderdiği tankerlerden kuyruğa girerek ihtiyaçlarını gidermeye çalışıyor.

[[Fotoğraf: Turaç TOP / Al Jazeera]]

'karaborsa satış yapılıyor'

ören minibüsçüler kooperatifi’nin üyesi mustafa kasapoğlu, “bazı yerlerde karaborsa satış yapılıyor. milas’tan gelen akaryakıt tankerleri de çare olmuyor. bir an önce önlem alınmalı" diye konuştu.

'bu ayıp, sona ermeli'

doğma büyüme örenli, 78 yaşındaki cemil türkmen, “otomobilin yakıtı bittiğinde 45 kilometre gidip depo dolduruluyor. bir depo benzin için gidiş-dönüş 90 kilometre yol yapmak zorunda kalınıyor. umarım, bu ayıp bir an evvel sona erer” dedi.

'yol göle dönüyor'

esnaf hüseyin aydın altyapı sıkıntılarına dikkat çekiyor. aydın’a göre, kışın yağmurun ardından mahalleye girişteki ören çayı taşıyor, yol ve sokaklar göle dönüyor. foseptiklerin, vidanjörler aracılığıyla boşaltıldığını, sıklıkla taşınca ağır bir kokuya neden olduğunu söyleyen aydın önlem alınmasını istiyor.

Mahalleye dönüşen turizm merkezi Ören'in nüfusu yazın artıyor.

[[Fotoğraf: Turaç TOP / Al Jazeera]]

'belediye iken de sıkıntılarımız vardı'

ören mahalle olduktan sonra belediye hizmetlerini milas belediye başkanlığından almaya başladı. minibüs şoförlüğü yapan ayhan özçelik, şu anki sıkıntıların bazılarının ören belde belediyesi iken de yaşadığını ve belediyenin de çözüm bulamadığını anlatıyor:

“bu statü, daha çok yeni. eski belediye yönetimi, sorunlarla pek ilgilenmiyordu. şu ana kadar ki hizmetler de yeterli değil  arttırılması gerekiyor. bağlı bulunduğumuz belediyenin imkanları artırılırsa daha iyi olacak. şu an akaryakıt istasyonu sıkıntısının haricinde böyle bir turizm merkezinde atm’ler dışında bir banka şubesi bile yok. turizm yatırımları yetersiz. tekne turları, büyük oteller, iskelelerimiz de yok. eskiden de bu sıkıntılara çözüm yoktu.”

kaynak: al jazeera türk