Blog

Azerbaycan muhalefetinin 'sosyal medya' ikilemi: Siyasi katılıma karşı iktidar kontrolü

Azerbaycan’daki online alan ve iktidarın otokrasi temayülü arasındaki dinamikleri araştıran bazı akademisyenler, sosyal medyadaki siyasi muhalefetin iktidarın kontrol edebildiği bir durum olduğunu öne sürüyorlar.

Azerbaycan sosyal medya
Azerbaycan'daki 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sosyal medya, hem muhalefet hem de iktidar tarafından yoğun biçimde kullanıldı. [Twitter]

azerbaycan'da 9 ekim 2013 günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerine giden süreç, internet ve sosyal medya kullanımı açısından birçok ilke sahne oldu. hemen her ülkede olduğu gibi, geleneksel medyanın eksik kaldığı veya susturulduğu durumlardaki boşluğu sosyal medya doldurdu. facebook'tan mitingler düzenlendi, twitter'da iktidar ve muhalefet yanlıları #etiketler üzerinden tartışmalara girdi.

iktidarın demokrasilere özgü yollarla denetlenmesinin önünde çeşitli engeller bulunan azerbaycan’da, sosyal medyanın muhalefete alan açıp açamayacağı ve muhalefetin online alanı nasıl kullanacağı, sürecin en ilginç soruları.

internet kullanım oranı, türkiye ile karşılaştırıldığında azerbaycan genelinde oldukça düşük. ülke bu alanda, ekonomik büyüme anlamında geride bıraktığı komşuları, gürcistan ve ermenistan’ın seviyesine yakın. 2012 sonu rakamlarına göre, azerbaycan’da yetişkin nüfusun yüzde 71’i hayatında hiç internet kullanmamış. ancak konu sosyal paylaşım siteleri olduğunda, tablo biraz daha farklılaşıyor.

güney kafkasya ülkesindeki yetişkin nüfusun yüzde 13’ü bir sosyal paylaşım sitesine üye. bu grubun en kuvvetli belirleyicileri; cinsiyet (erkek), yüksek gelir, şehirlilik ve eğitim seviyesinin yüksekliği. sonuç itibarıyla, ‘azerbaycan’da internet kullanımı’ söz konusu olduğunda, eldeki bulguların tüm toplumu yansıtmadığı, belirli bir sosyo-ekonomik grupla ilgili olduğunu akılda tutmak gerekiyor.

aslında seçim sürecinde sıra dışı bir olay yaşanmış değil. fakat belki de asıl dikkat çekici nokta tam da burası. zira toplanma özgürlüğünün ciddi şekilde kısıtlandığı, eylemcilerin gözaltına alınırken sıkça dört polis tarafından karga tulumba taşındığı, daha önceki seçimlerde hükümetin uluslararası gözlemciler ve muhalefet tarafından hile yapmakla suçlandığı bir ülkeden bahsediyoruz.

azerbaycan muhalefeti, seçim bildirgelerini facebook üzerinden paylaşıyor ve seçmenleriyle diyaloğa facebook vasıtasıyla giriyor. hatta mitingleri dahi yine facebook vasıtasıyla düzenliyor. muhalefetin ortak adayı cemil hasanlı, merkezi seçim komitesi’nin ‘sahterkarlıkları’ karşısında seçmenleri, facebook sayfasından yılmamaya çağırıyor.

seçimler sosyal medyada, #azvote13 ve #secki2013 etiketleriyle tartışılıyor. bağımsız medyanın hemen hemen hiç olmadığı azerbaycan’da, internet ve radyo üzerinden yayın yapan objektiv tv, meydan tv, azadlık radyosu (abd dışişleri bakanlığı’na bağlı radio free europe) gibi kuruluşlar, canlı anlatımlarla gün boyu seçimleri takip ediyorlar. oy vermedeki sahtekarlıklar, yanlışlıklar, izlenimler ve görsel materyaller, ya sosyal medya üzerinden paylaşılıp toplanıyor ya da doğrudan sahadaki kontak kişilerden alınarak sosyal medyaya konuluyor.

azerbaycan’daki online alan ve iktidarın otokrasi temayülü arasındaki dinamikleri araştıran bazı akademisyenlere göre, sosyal medyanın siyasi muhalefet için kullanılmasıyla oluşan ‘biraz özgürlük’ ortamı, iktidarın kontrol edebilbildiği ve aslında işine gelen bir durum yaratıyor: “iktidar bu sayede muhalefetteki kurumların aktivitelerinden haberdar oluyor, muhalif vatandaşları izleyip haklarında bilgi topluyor. üstelik bunu yaparken bir yandan da ‘demokratik görüntü’ veriyor.”

bu tez, denklemin iktidar tarafını doğru kuruyor olsa da sosyal medyanın siyasi katılıma katkısını gözden kaçırıyor. muhalif vatandaşlar ve kurumların online alandaki temsil yetkileri ve çabalarının yanı sıra iktidarı herhangi bir zorlama olmadan destekleyen büyük bir kitlenin aynı platformdaki siyasi tartışmalara gönüllü katılımını görmezden geliyor. 

Nigar Hacızade

Sosyal Medya Editörü Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;