Görüş

Saldırı sonrası Türkiye'yi bekleyen zorluklar

Sultanahmet'teki bombalı intihar saldırısı, Türkiye'yi güvenli olmayan bir yer gibi göstererek turizm sektörünü baltalama niyeti taşıyormuş gibi görünüyor.

12 Ocak Salı günü İstanbul'un önemli turistik bölgelerinden Sultanahmet'te düzenlenen bombalı saldırıda 10 kişi hayatını kaybetti, 15 kişi yaralandı. [Fotoğraf: AP]

istanbul'un osmanlı ve bizans mimarisinden örneklerle dolu, sultan ahmet camii ve ayasofya'ya ev sahipliği yapan tarihi yarımadası, 12 ocak salı günü menfur bir terör saldırısı ile sarsıldı.

irak şam islam devleti (işid) mensubu olduğuna inanılan, suudi arabistan doğumlu suriyeli bir intihar bombacısının tarihi bölgede patlattığı bomba, 10 kişinin ölümüne, 15 kişinin yaralanmasına neden oldu. resmi açıklamalara göre, saldırıda hayatını kaybedenlerin en az sekizi alman vatandaşıydı.

son saldırı, artık türkiye'nin ekonomik fay hatlarının hedef alındığını gösteriyor. saldırı, ülkenin iç kesimlerden bir şehirde gerçekleşmedi. bunun yerine, istanbul'un en önemli turistik merkezlerinden biri hedef alındı. kurbanların hepsi turistti.

by Galip Dalay


patlamanın da gösterdiği üzere, türkiye, suriye'deki iç savaşa ve tartışmalı bir ifade de olsa komşu olmanın sancısını yaşıyor ve karşı karşıya olduğu sorunları çözmenin kestirme bir yolu yok.

ülkenin bir yıldan kısa bir süre zarfında dördünce kez terör saldırısına uğramış olması da bu hususu açık bir şekilde doğruluyor. aslına bakılırsa, türkiye, tarihi boyunca hiçbir zaman uluslararası bir terör şebekesinin bu şekilde uzatmalı tehdidi altında kalmamıştı.

süreklilik bağlamı

son yaşanan saldırıya, saldırının taşıdığı anlama ve olası sonuçlarına dair doğru bir resim çizebilmek için, olayı süreklilik bağlamında ele almalıyız.

türkiye, bir yıldan kısa bir zaman içerisinde benzer nitelikte dört terör saldırısı yaşadı ve yaygın kanıya göre, saldırıların tamamının faili işid.

saldırılardan ilki, 7 haziran 2015 genel seçimlerinin hemen öncesinde, 5 haziran'da diyarbakır'daki hdp mitinginde gerçekleşti. olayda iki kişi hayatını kaybederken, 100'den fazla insan da yaralandı.

20 temmuz 2015’de gerçekleştirilen ikinci saldırının adresi ise, kürt nüfusun çoğunlukta olduğu şanlıurfa'nın suruç ilçesiydi. suriye'nin daha önce kuşatma altına alınan kobani şehrine yardım göndermek için bir kültür merkezinde toplanan sol görüşlü genç kürt aktivistler hedef alınmıştı. saldırıda 32 kişi öldü, 100'ün üzerinde insan yaralandı.

türkiye cumhuriyeti tarihinin en kanlı terör eylemi olan üçüncü saldırı ise 10 ekim günü başkent ankara'da kürt ve sol partiler, sendikalar ve sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla düzenlenen miting sırasında yaşandı. olayda 102 kişi hayatını kaybederken yüzlercesi de yaralandı.

bu tarihi arka plan gösteriyor ki söz konusu terör saldırılarının da, faillerinin de bariz bir takım siyasi hedefleri vardı. amaç, türkiye'nin etnik (kürt-türk) ve mezhepsel çeşitliliğini hedef alarak ülkenin siyasi fay hatlarında kırılma yaratmaktı.

ekonomik fay hatları

buna karşılık, son saldırı, artık türkiye'nin ekonomik fay hatlarının hedef alındığını gösteriyor. saldırı, ülkenin iç kesimlerden bir şehirde gerçekleşmedi. böyle bir durumda kurbanlar türkler olacaktı. bunun yerine, istanbul'un en önemli turistik merkezlerinden biri hedef alındı. kurbanların hepsi turistti ve içlerinde sayıca en fazla olan almanlardı.

sığınmacıların daha iyi bir hayata kavuşmalarına yardımcı olmak, sadece ahlaki bir zorunluluk değil; terörün kökünü kazımaya, radikalizm ve teröre elverişli koşulları önlemeye yönelik yeni bir güvenlik mimarisinin de ayrılmaz bir parçası olmalı. 

by Galip Dalay


turizm, yılda 35-40 milyon turistin ziyaret ettiği türkiye'nin yaklaşık 34 milyar dolarla en çok gelir getiren sektörlerinden biri. saldırının yer seçimi ve hedef grubu düşünüldüğünde, bu eylem, türkiye'yi güvenli olmayan bir ülke gibi göstererek turizm sektörünü baltalama niyeti taşıyormuş gibi görünüyor.

paris saldırılarının da bizlere hatırlattığı üzere, terörün amacı, hayatın olağanlığını ve günlük alışkanlıkları akamete uğratmaktır. nasıl ki eğlence ve turizm için paris'e gitmeye çekinmek, teröre sembolik bir zafer kazandırmakla eşdeğer ise, istanbul'a gitmemek de öyle. olağanlık, terörün araçsallaştırdığı korku ve kargaşaya üstün gelmeli.

buna ek olarak intihar bombacısının suudi arabistan doğumlu bir suriyeli olması da, bilerek ya da bilmeyerek türkiye'deki suriyeli sığınmacılara yönelik gerginlik yaratma amacı taşıyor görünüyor.

bu saldırının sığınmacıları ve savaş kurbanlarını kötü göstermek için bahane olarak kullanılmamasını sağlama konusunda sorumluluk türk yetkililere düşüyor. türkiye'de yaşayan suriyeli sığınmacılar, salı günkü bombalı saldırının kurbanları ile aynı terörden muzdarip. işid'in terör devleti ile esed rejimi arasında kalan bu insanların ülkelerinden kaçarak başka bir yerlerde daha iyi bir gelecek arayışına girmekten başka hemen hemen hiçbir seçenekleri yoktu.

bu bakımdan, saldırı, türkiye'nin olaydan bir gün önce açıkladığı üzere, topraklarında yaşayan sığınmacılara çalışma izni vererek onların yaşam koşullarını iyileştirme girişimini etkilememeli.

başbakan yardımcısı numan kurtulmuş, bakanlar kurulu tarafından kabul edilen yönetmelik "tasarısının" önümüzdeki günlerde resmi gazete'de yayınlanacağını söyledi.

bu yeni tasarıya göre, işverenler, toplam çalışan sayısının en fazla yüzde 10'u ile sınırlı olmak kaydıyla suriyelileri istihdam edebilecek. bu, doğru bir politika ve yaşanan terör saldırısının ardından bu konuda geri adım atılmamalı.

bu adımı eğitim ve diğer elzem hizmetlere ilişkin başka adımlar da takip etmeli. eğitim, istihdam ve diğer gerekli hizmetlerden yoksun kalan bir neslin, radikalizmin her türlüsüne yatkın olacağı gerçeği göz önünde bulundurulursa, söz konusu adımların atılmaması, potansiyel işid üyeleriyle dolu büyük bir insan havuzu yaratacaktır.

dolayısıyla, sığınmacıların daha iyi bir hayata kavuşmalarına yardımcı olmak, sadece ahlaki bir zorunluluk değil; terörün kökünü kazımaya, radikalizm ve teröre elverişli koşulları önlemeye yönelik yeni bir güvenlik mimarisinin de ayrılmaz bir parçası olmalı. diğer bir deyişle, sığınmacılara ev sahipliği yapan ülkelerin önündeki seçenekler belli: içeriden yetişme terör ya da daha iyi entegrasyon.

galip dalay, al jazeera studies center (ajcs) türkiye ve kürt çalışmaları kıdemli araştırmacısı ve al sharq forum araştırma direktörü. istanbul üniversitesi işletme fakültesi'nden mezun oldu. london school of economics and political science'tan (lse) yüksek lisans derecesi aldı. siyaset, ekonomi ve toplumsal araştırmalar vakfı (seta) siyaset araştırmacısı ve insight turkey kitap değerlendirmeleri editörü olarak görev yaptı. swp (german institute for international affairs) için raporlar hazırladı. orta doğu teknik üniversitesi (odtü) uluslararası ilişkiler bölümü'nde doktorasını sürdüren dalay, 'gmf on turkey' serisinin yazarlarından olup huffington post sitesinde blog kaleme alıyor.

twitter'dan takip edin: @galipdalay 

bu makalede yer alan görüşler yazara aittir ve al jazeera’nin editöryel politikasını yansıtmayabilir.

Galip Dalay

al jazeera studies center (ajcs) türkiye ve kürt çalışmaları kıdemli araştırmacısı ve al sharq forum araştırma direktörü. istanbul üniversitesi işletme fakültesi'nden mezun oldu. london school of economics and political science'tan (lse) avrupa çalışmaları alanında yüksek lisans derecesi aldı. Devamını oku

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;