17 ağustos depreminin ardından türkiye’nin gündemine oturan bir numaralı konu bina güvenliği oldu. depreme dayanıklı binaların inşa edilmesi konusunda bir mühendislik tartışması başladı. depremde kalitesiz ve eksik malzeme kullanan, uluslararası standartlarla belirlenmiş kurallara uymayan müteahhitler yargılandı. son dönemde türkiye’de depreme dayanıklı bina inşa edilmesi konusunda belli bir yol katedilse de bu çalışmaların yeterli olmadığı bir gerçek.

büyükşehir belediye'sinin hazırlıkları

bu kapsamda istanbul büyükşehir belediyesi’ne (ibb) bağlı afet koordinasyon merkezi’nin (akom) yürüttüğü çalışmalar şu şekilde sıralandı:

- japonya uluslararası işbirliği ajansı (jica) ve ibb’nin ortaklaşa yaptığı  öneriler doğrultusunda kentsel dönüşüm uygulamalarında önceliklerin belirlenmesi amaçlandı. bu kapsamda zeytinburnu’nda 16 bin 30, fatih’te 27 bin 884, küçükçekmece’de 52 bin 729, bayrampaşa’da 19 bin 973, güngören’de 9 bin 538 ve bahçelievler’de 20bin 424 bina için planlamaya yönelik veri toplama çalışmaları ile yerel eylem planlarının hazırlanması kapsamında kentsel riskler açısından mühendislik verilerinin değerlendirilmesi çalışmaları tamamlandı.

- zeytinburnu‘nda 5, fatih’te 6 ve küçükçekmece’de 10 bölgede kentsel dönüşüm amaçlı uygulamaya yönelik projeler geliştirildi

- bu çalışmalarda yerinde dönüşümü gerçekleştirmeye yönelik kentsel dönüşüm projelerinin detaylı olarak ele alınması sonucunda tahliye koridorları ve toplanma alanları önerildi.

- istanbul genelinde olası bir afet anında kullanılabilecek geçici örnek tip yerleşim üniteleri çalışması yapıldı.

-istanbul geneli afet ve risk yönetimi çalışması yapıldı.

-istanbul’un depreme hazırlık sürecinde mevcut gecekondu alanlarının iyileştirilmesi ve yaşanabilir mekanlara dönüştürülmesine yönelik model oluşturma çalışması yapıldı.

-büyükşehir belediyesi’ne ait hizmet binalarının güçlendirme çalışmaları tamamlandı. büyükşehir belediyesi’nin sorumluluk alanındaki köprüler ile karayolları genel müdürlüğü’nden devralınan bazı köprülerin güçlendirme çalışmaları ise büyük ölçüde tamamlandı.

çalışmalar yeterli değil

ancak istanbul büyükşehir belediyesi’nce yürütülen çalışmalar yeterli görülmüyor. türkiye mühendis ve mimarlar odaları birliği’nin (tmmob) 2010 yılında yayımladığı deprem raporunda bina güvenliğine dair şu ifadeler kullanılıyor:

"1999'dan bu yana 11 yıl geçmiş olmasına karşın bugüne kadar içinde bulunduğumuz yapıların yüzde 1'inin bile güçlendirilmemiş olması ciddi bir problem olarak karşımızda duruyor. 2007 yılında yürürlüğe girmiş olan deprem yönetmeliği beton sınıfının asgari 20 megapascal mertebesinde olmasını öngörür. ama bizim yapmış olduğumuz çalışmalar istanbul'da bulunan beton sınıfının ancak 8'ler mertebesinde olduğunu ortaya koyuyor. buradan hareketle diyoruz ki, istanbul'da bulunan yapılarımızın deprem güvenlikleri yok. ayrıca ülkemizde bulunan yapıların da yüzde 70'inin iskanının, yüzde 37'sinin de inşaata başlama ruhsatının olmadığını ifade etmek gerekiyor"

“2 bin mertebesinde deprem güvenliği olmayan okulumuz var istanbul'da. bu okulların sadece 500'ü güçlendirildi veya yıkılarak yeniden yapıldı. yaklaşık 600'e yakın hastane binası var istanbul'da. 99 depreminden 11 yıl geçmiş olmasına rağmen sadece 3 tane hastanenin güçlendirildiğini ifade edersek, kamu yapılarımız açısından da, içerisinde oturduğumuz yapılar açısından da hiçbir şey yapılmadığını ifade etmek abartılı bir değerlendirme olmaz."

acil eylem planı

depremde olası can ve mal kaybını önlemek amacıyla yapılan çalışmalar kadar depremin ardından gerçekleşecek hızlı ve etkili müdahele de bilançonun büyümesini engelleyecek bir başka faktör.

felaketin ardından hayati önem taşıyan, gıdaya ulaşım, deprem bölgeleriyle kolay ve hızlı iletişim ve barınma gibi konularda,  istanbul büyükşehir belediyesi’nin (ibb) hazırladığı “acil eylem planı”nın devreye girmesi bekleniyor.

depremin yaratacağı yıkımın getireceği bazı yan etkileri de gözden kaçırmamak gerekiyor. felaket sonrası çıkacak yangınlara hızlı müdahele edecek, enkaz altında kalanları kurtarma çalışmalarına hemen başlayacak, iyi organize olmuş bir itfaiye birimi büyük önem taşıyor

istanbul büyükşehir belediyesi’nin (ibb) kurumsal web sayfasında yer alan açıklamada, 79 itfaiye istasyonu 5 bin 066 müdahale personeli , 590 değişik özellikte araç ile itfaiye biriminin olası bir depreme karşı hazırlıklı olduğu belirtiliyor.

depremin ardından yapılacak çalışmalara destek vermek üzere kurulan akom arama kurtarma ekibi de 88 personel, 23 araç ile şu anki yapının önemli bir parçasını oluşturuyor.

deprem sonrası için önlemler

istanbul büyükşehir belediyesi’nin deprem sonrası  hazırları şu şekilde sıralanıyor:

depreme karşı güçlendirilen ve enerji kesintilerine karşı yedeklenen kartal, edirnekapı, gaziosmanpaşa ekmek fabrikalarının günlük ekmek üretim kapasitesi 2 milyon adet. olası bir afet anında dağıtılmak üzere kalorisi ve besin değeri yüksek, 5 milyon adet ekmeğin depolanması ve dağıtımı planlandı.

105 gemi filosu, 85 iskele, 820 personeli bulunan şehir hatları ve istanbul deniz otobüsleri bünyesindeki  gemilere acil durumlarda kullanılmak üzere ilkyardım ve sağlık malzemeleri  yerleştirildi.

halkalı'da 38 bin metrekare alana kurulu olan ve günde 200 bin kişilik yemek kapasitesine sahip ibb lojistik destek merkezi’nde; mutfaklar, depolar ve çeşitli atölyeler kuruldu.  merkez bünyesinde ayrıca, bir mobil mutfak (20 bin kişi/gün), bir mobil fırın (500 adet/saat), dört su arıtma aracı (150 ton/saat), altı  mobil büfe bulunuyor.

2005’den itibaren, bina girişlerine otomatik gaz kesme cihazı koyma zorunluluğu getirildi.  toplam 704 bölge regülatörüne bin 400 otomatik gaz kesme vanası ve yer altındaki çelik hatlara da 93 doğalgaz kesme cihazı konuldu.

diğer başliklar

türkiye'de büyük depremler

van depremi 'geçmişi' hatırlattı

dünyada büyük depremler