abd'de cincinnati üniversitesi'nde görevli yerbilimci andrew czaja, 2,52 milyar yıl önce yaşamış iki bakterinin fosillerini buldu. güney afrika'nın northern cape vilayetinde bulunan fosillerin, dünya'da oksijenin var olmasından önce yaşadığı tespit edildi.

czaja, "bunlar şimdiye kadar bulunan en eski sülfür bakterilerinin fosilleri. bu keşif, 'büyük oksitlenme olayı' (2,4 milyar yıl önce bakterilerin fotosentezi keşfedip atmosferi oksijenle doldurmaya başlamaları) adı verilen dönemin öncesinde de var olan canlıların ekosistemine ve çeşitliliğine dair bize paha biçilemez örnekler sunuyor" açıklamasını yaptı.

neoarchean çağı'ndan kalma bakteriler volkanik aktiviteler sonrası açığa çıkan ve çürük yumurta gibi kokan hidrojen sülfit ile besleniyordu. işlem sonucunda açığa kokusuz sülfat gazı çıkıyordu. süreç, bugünkü bakterilerin yaptığı 'çürüyen canlıları minerale çevirip yeniden doğaya katma' işine benziyor.

en yakın akrabaları okyanus tabanında

bulduğu fosillerin şimdiki canlı bakterilere nazaran çok daha büyük olduklarını belirten czaja, en yakın benzerlerinin okyanusların dibinde yaşayan, bugün de oksijen yerine sülfür tüketen bakteriler olduklarını söyledi.

"bu fosiller bilinen en eski canlıları, derin suların karanlığında yaşayan sülfür bakterilerini temsil ediyor. bu canlılar bitkilerden ve ağaçlardan 2 milyar yıl önce yaşıyorlardı. bu mikrofosilleri, sert ve silikon bakımından zengin kayaların bolca bulunduğu kaapvaal kratonunda, tabakalar hâlinde bulduk." 

dev kıta vaalbara

bilim insanları bugün güney afrika ve batı avustralya olarak bildiğimiz yerlerin eskiden vaalbara ismi verilen tek bir dev kıta olduklarını ve bu dev kıtanın okyanus tabanından yükseldiğini tahmin ediyor. 

araştırmacılar, gezegenimizin ilk 4,5 milyar yıllık tarihinde oksijen barındırmadığı ve bu dönemde yaşamış bakterilerin var olduğuna dair izler keşfetmişti ancak somut kanıtlar yetersiz kalmıştı. bu dönemde yaşayan bakteriler, atmosferdeki oksijen oranı bugünkünün yüz binde biriyken sülfür oksitleyerek ve güneş ışığına ihtiyaç duymadan hayatta kalıyordu.

günümüzde tüm canlı çeşitleri, doğrudan veya dolaylı olarak güneş ışığındaki enerjiyle beslenip yaşıyor. canlıların neredeyse tamamı da besinleri yakmak için oksijene ihtiyaç duyuyor. bilim insanları bu bulgudan yola çıkarak, evrende bildiğimizden farklı yaşam türleri olabileceği fikrini kuvvetlendirmiş oluyor.

kaynak: geology dergisi