cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan trt’de konuk olduğu programda, türkiye’nin başkanlık sistemine geçmesi gerektiğine ilişkin görüşlerini tekrarladı ve şunları söyledi:

“bu konuda birçok spekülasyon oldu. bizden önceki dönemde birçok başbakan ve cumhurbaşkanı bunu gündeme getirdi. dünyada g-20 ülkeleri içinde 10 tanesinde başkanlık sistemi işletiliyor. türkiye illa ki meclisli olacak değil. tabii ki denetim esaslı olacak. denetleyen parlamento olacak. anayasa ile başkana verilen yetkiler vardır. parlamentonun verdiği, kendisine verdiği yetkiyi kullanacaktır. teori başkadır, yaşamak başkadır."

"başkanlık sistemi olsa daha ileride olurduk"

erdoğan mevcut sistemin devletin işleyişini zorlaştırdığını da savundu ve “bakanlar kurulu'na başkanlık ettiniz. ama bu konuda hukukun sınırlarının zorlandığına dair iddialar var. gerçekten böyle mi? türkiye hukukun sınırlarını zorlayarak mı ilerliyor” sorusuna şu yanıtı verdi:

“şu anda mevcut yapı içerisinde bu böyle... yani siz bu kuruma inandığınız birisini getiriyorsunuz, atıyorsunuz bakıyorsunuz ki birileri bir şikâyette bulunuyor, hemen siz görevden alınıyorsunuz. bu sefer de hükümet ne diyor; ben buna inanmışım bunu getireceğim. tabii değişik yerlerden o da dolanıyor tekrar sizi getiriyor tekrar atıyor. yargı alıyor, siz atıyorsunuz. bu defa kurum ne oluyor? orada alt üst ilişkisi bozuluyor. şimdi burada bir defa bizim tabii hukuku zorlama noktasından sıyrılmak için bu işi halletmek ve başarmamız lazım. ha burada tabii ben sistem noktasında bunu özellikle konuşuyorum. böyle bir adımın atılması için öncelikle bir anayasa değişikliği şart. anayasa değişikliği için 367 şart. burada hükümetimizin böyle bir adımı atabilmesi için de 367’yi yakalaması lazım veya 330'u yakalaması lazım. referandumla böyle bir değişikliği halka götürsün yani sistem değerlendirme noktasında bu kanaatleri söylüyorum.”

"abd'de padişahlık olmuyor"

erdoğan başkanlık sistemini uygulayan ülkeleri bu durum için örnek verdi ve şunları söyledi:

“amerika kendi içinde bunu hukuka oturtmuş. biz de yaparız. kendi gelenek göreneklerine uygun olarak bunu oturtmuş. bunu biz de yaparız. fransa’da yarı başkanlık var. kendi değerleri içinde bunu değerlendiriyor. biz de gelenek göreneklerden vazgeçmeyiz. bana göre ingiltere’de de başkanlık sistemi var. hakim olan kraliçe. abd’de, brezilya’da padişahlık olmuyor da bizde neden oluyor? biz bu mesafeyi hızla kapatmalıyız.”

"yeni anayasa en önemli konu"

"yeni bir anayasa yapabilecek miyiz 2015'te" sorusu üzerine erdoğan, "yeni anayasa konusunda, bir defa, türkiye'nin şu anda, 7 haziran seçimlerinde üzerinde durması gereken en önemli konu bana göre, eğer yeni türkiye'yi kuracaksak yeni anayasadır" dedi.

erdoğan, "yeni türkiye hedefinde yeni anayasanın halli için de malum, 367'nin üzerinde bir oyun sağlanmasıdır. o olmuyorsa 330'un üzerinde bir oyun sağlanmasıdır. eğer böyle bir gücü elinde bulunduran bir parti ki yeni anayasa, yeni türkiye hedefiyle kampanyasını sürdürecek olan bir parti, inanıyorum ki halkın da teveccühünü kazanacaktır ve halkın bu teveccühüyle de 7 haziran sonrası türkiye inşallah çok daha farklı bir yöne yönelecektir" değerlendirmesinde bulundu.

"kobani'yi bombalayanlar inşa edecek mi?"

kobani'deki işid kuşatmasının sona ermesinden sonra "çiftetelli oynuyorlar" şeklinde yaptığı değerlendirmesinin tepkiyle karşılandığının hatırlatılması üzerine erdoğan, "çiftetelli, o cümleden rahatsız oldular. halay çekiyorlardı, çiftetelli değilse, yaptıkları iş buydu. daha ortada orada bir enkaz var ama o insanların hepsi şu anda türkiye'de, biz besliyoruz. bütün bedeli, faturası her şeyi bizim üzerimizde. daiş oradan çekilmiş, çekildi de ne oldu? çekilmekle iş bitiyor mu?" diye konuştu.

kobani'nin, ayn el-arap'ın son halinin görüldüğünü belirten ve buraları kimin inşa edeceğini soran erdoğan, "nerede bombalayanlar? acaba o bombalayanlar şimdi gelip inşa edecek mi?" dedi.

erdoğan, "bu iş türkiye'ye mi kalacak?" sorusu üzerine, böyle bir şeyi kabul edemeyeceklerini söyledi.

"silah verilmesi doğru değildi"

obama'ya da pyd'nin pkk'nın benzeri olduğunu söylediğini, silahların verilmesinin doğru olmadığını kaydeden erdoğan şunları söyledi:

"şimdi soruyorum, verdiğiniz bu silahlar, içinde ağır silahlar da var. bu silahlar nerede, kime kalacak, kime karşı kullanılacak? çünkü örgütün hali ortada. şu ana kadar verilmiş bir cevap, açıklama yok. biz de takibini yapacağız. halep bizim için büyük önem arz ediyor. türkiye'ye sığınmış 200 bin civarındaki insanın da durumu, kobani inşa edilmeden olmaz. fakat birileri de çıkıyor, 'toki gitsin orayı inşa etsin.' adama şunu söylerler, ben bu makamdayım, kusura bakmayın belki argo olacak ama alışsınlar bu işlere, 'sevsinler seni' derler. bu kadar sahipleniyorsunuz, hadi gidin inşa edin. toki ülkemdeki bütün fakir fukaraya bunu veriyor. saldırı neticesinde bu adımları atmıyor. insani yardım noktasında desteği yine veririz ama tamamen orayı inşa etmek gibi bir çalışmanın içine giremeyiz."

"paralel yapı milli güvenlik siyaset belgesi'nde"

"paralel yapı" olarak ifade ettiği gülen cemaati ile ilgili de konuşan erdoğan, "mgk'da, 'legal görünüm altındaki illegal faaliyetleri yürüten örgütler' diyerek, biz paralel devlet yapılanmasını kayda girdik. bunu tavsiye kararı olarak hükümete gönderdik. hükümet de buna uyarak, burayla ilgili bakanlar kurulu kararını çıkardı. bu, şu demektir: 2015 milli güvenlik siyaset belgesi'nin içinde pdy veya py olarak yerini almıştır. nedir? legal görünüm altında bir illegal örgüt" dedi.

çözüm süreci

"çözüm süreci konusunda nasıl bir yol haritası olacak? pkk'nın silah bırakacağına dair birtakım şeyler vardı; kandil farklı, imralı farklı. türkiye'nin en büyük projesi belki. nasıl bir altı ay bekliyor bizi bu çerçevede?" sorusunu yanıtlayan erdoğan, "bu konuda bunların bir defa istikametini belirleyecek emir meselesinde nereden, kimin emriyle, neyi, nasıl yapacağız gibi belirlenmiş bir yolları yok" ifadesini kullandı.

cumhurbaşkanı erdoğan sözlerini şöyle sürdürdü:

"bakıyorsunuz ada bir talimat veriyor, dağ bir talimat veriyor ve bu talimatlar zaman zaman tabii kesişmiyor. kesişmeyince farklı adımlar atılıyor ve bakıyorsunuz hemen bilgiler geliyor. 'bizi dinlemeyen bazı grupların uygulamasıdır' diyor. burada tabii siz neticeye varabilir misiniz, varamazsınız. sık sık da biliyorsunuz yeni yeni örgüt isimleri çıkıyor ortaya. alıştıklarınızın dışında da örgüt isimleri çıkıyor. niye, hedef saptırmak için. şimdi mesela iç güvenlik yargı paketi şu anda çıkıyor. iç güvenlik yargı paketiyle birlikte ben doğrusu çözüm sürecinde önemli mesafe alınacağına inanıyorum. silah bırakmaydı, molotof kullanılmaması olayıydı, maske olayıydı vesaire buna benzer her şey. çünkü halk huzur istiyor. benim kürt vatandaşım da huzur istiyor ama tehditler neticesinde huzura kavuşamıyor ki. burada hukuktan taviz vermeksizin bu adımların atılmasıyla birlikte ben inanıyorum ki bir defa benim kürt vatandaşım, kürt kardeşim burada ortaya çok daha farklı bir direnç koyacaktır. bunu birçok bu noktada görüştüğümüz stk'lar olsun, mesela muhtarlar olsun, hepsi bakıyorum aynı noktadalar. fakat onların bu zeminini bizim ne yapmamız lazım, güçlendirmemiz lazım. devletin de yanında, arkasında olduğunu hissetmesi lazım."

kaynak: al jazeera, aa