sovyetler birliği'ne ait tankların azerbaycan'ın başkenti bakü sokaklarında bağımsızlık için yürüyen kalabalığın üzerine ateş açmasının üzerinden tam 22  yıl geçti. 20 ocak 1990 tarihinde gerçekleşen saldırıda yaşamını yitirenler, ülkedeki pek çok kentte anıldı. başkent bakü’de yer alan şehitler geçidi’ndeki törene katılan azerbaycan devlet başkanı ilham aliyev, sonsuz ateş anıtı üzerine çelenk koydu.

törene başbakan artur rasizade de katıldı. alana gelen yüzlerce azeri, anıta kırmızı gül bırakarak şehitler için dua etti.

saldırının kurbanları, türkiye'nin doğusundaki kars’ta düzenlenen törenlerle de anıldı. azerbaycan kars başkonsolosluğu'nda düzenlenen anma programında, 20 ocak'ta hayatını kaybedenler için saygı duruşunda bulunuldu. yaşamını yitirenler için çin’in başkentindeki pekin'deki azerbaycan büyükelçiliği'nde de bir anma töreni gerçekleştirildi.

kalabalığa ateş açıldı

dönemin sovyetler birliği lideri mihail gorbaçov'un emriyle sovyet ordusunun tankları, 1990 yılının 19 ocak'ı 20 ocak'a bağlayan gecede, bakü sokaklarında bağımsızlık yürüyüşüne geçen azerileri hedef almıştı.

açılan ateş sonucu aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 137 kişi hayatını kaybederken, 700 den fazla kişi de yaralanmıştı. yüzlerce kişinin de tutuklandığı saldırıyla birlikte ülkede olağanüstü hal ilan edilmişti. halkın tepkisinin giderek artması üzerine sovyet ordusu, bakü'yü terk etmişti.

dönemin sovyetler birliği devlet başkanı mikail gorbaçov, azerbaycan'da olağanüstü hal ilan ederken, 30 bine yakın ermeni ve rus, bakü'yü terk etmişti.

sonunu getirdi

ancak saldırı, sovyetler birliği'nin azerbaycan'daki sonunu da hızlandırdı, cenaze törenleri sovyetlere karşı direniş gösterilerine dönüştü. azerbaycan, 18 ekim 1991'de bağımsızlığını ilan etti.

daha sonra yayınlanan uluslararası raporlarda da sovyetler ordusunun kullandığı orantısız güç teyit edildi. insan hakları izleme örgütü'nün raporunda "yapılanın azerileri toplu olarak cezalandırma olduğu" belirtildi.

dönemin sovyetler birliği başkanı mikail gorbaçov da pişmanlığını beş yıl sonra dile getirebildi. gorbaçov, 1995'te istanbul'da yaptığı konuşmada "orduyu bakü'ye yollamak siyasi hayatımın en büyük hatasıydı" dedi.

kaynak: ajanslar