new york merkezli insan hakları izleme örgütü (human rights watch) batılı hükümetlerin özbekistan’daki insan hakları ihlallerini görmezden geldiğini belirtti.

örgüt, yayınladığı 107 sayfalık raporda ülkedeki işkencelere dikkat çekti.. çok sayıda işkence vakasının ayrı ayrı ele alındığı raporda batılı hükümetlerin kuzey atlantik antlaşması  örgütü'nün (nato) afganistan’a ikmal yolu üzerindeki ülke ile ilişkileri iyi tutmak için işkenceye göz yumduğu belirtildi..

raporda özbekistan’ın dünyada insan hakları alanında sicili en kötü ülkelerden biri olduğu ifade edilirken, batılı ülkelerin özbekistan konusunda bu güne kadar kapattıkları gözlarini artık açmaları istendi.

raporda “afganistan’a yakın olması işkence ve baskıların özbekistan’ın yanına kar kalacağı anlamına gelmemeli” ifadesine yer verildi.

insan hakları izleme örgütü ayrıca özbek yetkililerin mart ayında ülkedeki ofislerini de kapattığını kaydetti. 

rapor, örgütün 2009-2011 yılları arasında yaptığı 100’den fazla röportaj ve görüşmeye dayanıyor.

gözaltına alınan ya da hapse giren çıkan kişilerin ifadelerine göre, işkence bu kişilere kendi istekleri dışında bazı ifadelerin imzalatılmasında ve kabul edilmesinde ya da bulundukları görevleri bırakmaları için kullanılıyor.

örneklere göre avukatlar 10 gün önce çok sağlıklı gördükleri müvekkillerini 10 gün sonra yürüyemez ya da sağır olmuş halde bulabiliyor.

özbek yetkililer ise raporla ilgili henüz yorum yapmadı.

afganistan için önemli

özbekistan’ın amerika birleşik devletleri (abd) ve avrupa ile ilişkileri ülkenin doğusundaki andican kentinde meydana gelen ayaklanmaların kanlı şekilde bastırıldığı 2005 yılında bozulmuştu. görgü tanıkları kentte yapılan gösterilere özbek güvenlik güçlerinin müdahalesi sırasında yüzlerce kişinin öldüğünü belirtiyor.

andican’daki olaylar yüzünden abd tarafından sert şekilde eleştirilen özbekistan, ülkedeki abd hava üssünün boşaltılması emrini vermişti.

ancak abd’nin nato birliklerinin taliban’la mücadelede en temel ikmal yollarından biri olan ülkeyle ilişkileri yeniden düzeldi

özbekistan devlet başkanı islam kerimov yaklaşık 20 yıldır ülkeyi adeta demir yumrukla yönetiyor. kerimov, amacının ülkede taliban gibi radikal unsurların barınmaması olduğunu söyleyerek otoriter yönetimini savunuyor.

abd dışişleri bakanı hilary clinton, ekim ayında özbekistan’a giderek kerimov’a teşekkür etmişti. zira abd ve pakistan arasındaki ilişkiler bozulkurken, abd’nin afganistan’daki nato askerlerine en önemli ikmal yolu özbekistan olmaya başladı.  

kaynak: al jazeera ve ajanslar