başbakan erdoğan, 5 yıl aradan sonra avrupa birliği yetkilileriyle brüksel’de bir araya gelecek. erdoğan, brüksel'de avrupa birliği konseyi başkanı herman van rompoy'un yanısıra avrupa komisyonu başkanı jose manuel barasso ve avrupa parlamentosu başkanı martin schulz ile de görüşecek.  

'negatif bir dönem kapanıyor'

ab bakanlığı yetkililerine göre, rompoy’un daveti ve davetin kabul edilmesi bile süreci canlandırmaya yönelik önemli bir adım. yetkililer, beş yıldır davet gelmediğini hatırlatarak, ziyareti ‘negatif bir dönem kapanıyor’ diye nitelendiriyor. ancak ab ve türkiye arasındaki mevcut sorunların yanısıra, türkiye’deki 17 aralık yolsuzluk soruşturması süreci nedeniyle de ilişkiler gerildi. bu sebeple başbakan erdoğan’ın ziyaretinin kısa dönemde değilse de, orta ve uzun vaadede ilişkileri canlandırması bekleniyor.

türkiye, ab üyeleğine başvurduktan 18 yıl sonra 2005’de katılım müzakerelerine başlamış ancak kıbrıs sorununun yanısıra, almanya ve fransa’nın olumsuz tavrı nedeniyle müzakere süreci yavaşlamıştı.

ancak 16 aralık 2013’te başbakan tayyip erdoğan’ın ‘gerçek anlamda bir milat’ olarak tanımladığı türkiye ve ab arasında geri kabul ve vize serbestliği diyaloğu anlaşması imzalandı.

kasım 2013’te de üç yılı aşkın bir süreden sonra ilk kez yeni bir müzakere başlığı açılmıştı. böylece türkiye’nin üyelik müzakerelerinde ele alınması gereken 35 faslın 14’ü açılmış oldu. şimdiye kadar açılan başlıklardan sadece ‘bilim ve araştırma’ faslı geçici olarak kapatıldı.

brüksel ziyaretine gidilen süreçte bir olumlu gelişme de, türkiye’nin ekim 2013’te yayınlanan ve avrupa komisyonu tarafından hazırlanan ab ilerleme raporu oldu. haziran’daki gezi olayları sırasında polisin kullandığı orantısız şiddet ve yargı sistemindeki bazı sorunlara getirilen eleştiri dışında, genel anlamda olumlu sinyaller veren bir rapordu.

türkiye ile aynı anda müzakerelere başlayan hırvatistan ise 2013 yılında süreci tamamlayarak ab'ye üye oldu.

“demokrasi konusunda ortak anlayış geliştirmek en önemli amaç”

2006-2011 yılları arasında ab’nin türkiye büyükelçisi olan marc pierini, erdoğan’ın ziyaretinin üç amacı olduğunu söylüyor. birincisi ve en önemlisi; iki tarafın demokrasi ve hukukun üstünlüğü konusunda ortak bir anlayış geliştirmesi. ikincisi; üyelik sürecinin iki taraf için de yürümekte olduğunun karşı tarafa açıkça iletilmesi. son olarak da; ab-türkiye ilişkilerine, 50 yılın sonunda yeni bir boyut kazandırmak.

17 aralık gerginliği

erdoğan’ın brüksel ziyareti, türkiye’deki yolsuzluk ve rüşvet operasyonundan önce planlanmıştı ve ilişkileri canlandırmayı hedefliyordu. ancak operasyondan sonra hükümetin yargıda yaptığı ve yapmayı planladığı değişiklikler ab ile ilişkilerin yeniden gerilmesine neden oldu.

ab komisyonu’nun genişlemeden sorumlu komiseri stefan füle’nin sözcüsü peter stano, “gelişmelerin katılım sürecine uygun olup olmadığına bakıyoruz. hsyk ile ilgili teklifi de türkiye’de yargının bağımsız ve etkili kalmasını sağlama perspektifiyle inceliyoruz” dedi.

başbakan tayyip erdoğan, bu kaygıların ab tarafından birkaç kez dillendirilmesinin ardından yaptığı bir konuşmada “avrupa'da hsyk üzerinde oturmuş bir sistem yokken, türkiye'deki durumla ilgili konuşmaya kimsenin hakkı yoktur” diye konuştu. 

erdoğan’a brüksel'de dışişleri bakanı ahmet davutoğlu ve ab bakanı ve başmüzakereci mevlüt çavuşoğlu eşlik edecek. 

kaynak: al jazeera