anadolu ajansı editör masası'nda gündemi değerlendiren dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu, suriye savaşına çözüm için astana'da yapılması planlanan müzakerelerle ilgili konuştu. esed rejiminin ateşkes ihlâlleriyle ilgili bir soru üzerine bakan çavuşoğlu, "artan ihlâlleri durduramazsak astana süreci akamate uğrayabilir" dedi.

çavuşoğlu, "ateşkes anlaşmasından sonra ihlâlleri görüyoruz. bu ihlâlleri kimin yaptığına baktığımız zaman hizbullah, özellikle şii gruplar ve rejim yapıyor" ifadelerini kullandı. iran'ın, esed yönetimi ve hizbullah'a baskı uygulaması gerektiğini söyledi.

"iran'ın garantörlüğünün gereğini yapması lâzım. şii milisler ve rejim üzerinde ağırlığını koyması lâzım."

astana görüşmelerine kimin katılacağı da tartışma konusu. cumhurbaşkanı tayyip erdoğan daha önce, "terör örgütleri davet edilecek olursa, buna tabii ki biz sıcak bakmayız" demişti. dışişleri bakanı çavuşoğlu da pkk'nın suriye kolu pyd'nin astana'da olmaması gerektiğini rusya'yla konuştuklarını, rusya'nın da bunu anladığını söyledi.

dışişleri bakanı ayrıca, astana görüşmeleri için rusya'dan bir heyetin 9-10 ocak'ta türkiye'yi ziyaret edeceğini ifade etti.

29 aralık’ta türkiye ve rusya’nın garantörlüğünde muhaliflerle rejim arasında ateşkes anlaşması imzalanmıştı. anlaşmaya göre, taraflar ateşkes tarihinden itibaren bir ay içinde kazakistan’ın başkenti astana’da siyasi çözüm bulunması için görüşmelere katılma taahhüdünde bulunmuştu.

rejimin garantörü olan rusya’ya yapılan tüm çağrılara rağmen rejimin ihlâllerinin devam ettiğini söyleyen muhalifler ise, ateşkes anlaşması tamamen uygulanıncaya kadar astana müzakereleriyle ilgili tüm hazırlıkları askıya aldıklarını açıklamıştı.

açıklama 12 silahlı grubun imzasını taşıyor. şam’da etkili olan ceyşul islâm ve faylak-ur rahman, türkmenlerin yoğunlukta olduğu sultan murat tümeni, hama kentinde etkili olan izzet ordusu, halep’te etkili olan cephe şamiye bu grupların arasında.

muhalifler 31 aralık'ta da, esed rejiminin saldırılarının durmadığı takdirde, ateşkes anlaşmasına bağlı kalmayacaklarını açıklamıştı. o açıklamadan sonra rejim saldırılarını bir gün boyunca durdurmuş ancak daha sonra tekrar saldırıya kaldığı yerden devam etmişti.

"abd ile güven bunalımı var"

"abd bizim için çok önemli bir müttefik" diyen çavuşoğlu, "her alanda işbirliğimiz var ama bir gerçek var şu anda; güven bunalımı" diye ekledi. bakan çavuşoğlu değerlendirmeleri sırasında, cumhurbaşkanı erdoğan'ın salı akşamı abd başkanı barack obama'yla bir telefon görüşmesi yaptığını da açıkladı. çavuşoğlu: "pyd/ypg'li unsurların münbiç'te olduğunu biliyoruz. sayın cumhurbaşkanımızın da obama'ya söylediği gibi. obama, bu unsurların fırat'ın doğusuna gitmesi gerektiği konusunda bizimle hemfikir olduğunu söyledi" ifadelerini kullandı.

pkk/pyd'nin suriye'deki silahlı kanadı ypg'nin başında bulunduğu amerika destekli suriye demokratik güçleri (sdg) abd’nin hava operasyonları desteğiyle menbic'i aldıktan sonra ankara, ypg unsurlarının fırat’ın doğusuna geçmesini talep ediyor. cumhurbaşkanı erdoğan ve hükümet yetkilileri tarafından el bâb'ın ardından menbic ve rakka'ya yönelineceğine dâir açıklamalar yapılmıştı.

pkk’nın suriye’deki kolu pyd’nin silahlı kanadı olan ypg’ye verilen destek türkiye’nin tepkisine sebep olunca, abd bu desteği ekim 2015'ten itibaren yeni bir yapı oluşturarak devam ettirmeye başladı. bu tarihte sınırlı sayıda arap, süryani ve türkmen gücü de ypg’ye katarak suriye demokratik güçleri’ni kurdu. sdg’nin omurgasını ve komutasını yine ypg oluşturuyor.

abd dışişleri bakanlığı'ndan marie harf, ekim 2014’te pyd’yi terör örgütü olarak görmediklerini açıklamış, washington yönetimi eylül 2015’te pyd’nin silahlı kanadı ypg’yi de terör örgütü olarak görmediğini ilân etmişti. 

[Grafik: Al Jazeera]

kaynak: aa, al jazeera