rusya dışişleri bakanı sergey lavrov ile türk mevkidaşı mevlüt çavuşoğlu’nun görüşmesi planlandığı gibi saat 16:30 sıralarında başladı ve yaklaşık 40 dk sürdü.

iki taraf perşembe günü başlayan avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı (agit) zirvesi için bulundukları sırbistan'ın başkenti belgrad'da bir araya geldi.

görüşme sonrası gazetecilere konuşan lavrov, "türk dışişleri bakanı'ndan yeni hiçbir şey duymadık" dedi. rusya ve türkiye halkları arasındaki ilişkinin zarar görmesini istemediklerini belirten lavrov, "türkiye'nin yaptıklarından sonra ilişkilerimiz aynı kalmayacak" diye de ekledi.

"ilk görüşmede sorunlar aşıldı demek gerçekçi olmaz"

rus uçağının düşürülmesinin ardında mevkidaşı lavrov'la görüşmek istediğini ancak teknik sebeplerle bunun mümkün olmadığını, ertesi gün; 25 kasım'da bir saati aşan bir telefon görüşmesi yaptıklarını belirten çavuşoğlu ise, o görüşmede belgrad'da agit toplantısı sırasında görüşme konusunda prensip anlaşmasına vardıklarını anlattı.

mevlüt çavuşoğlu, görüşmenin iki ülkeye yakışır bir olgunlukta geçtiğini, ilişkileri tekrar rayına sokabilmek için görüşmelerin devam etmesi gerektiğini söyledi; "ilk görüşmede sorunlar aşıldı demek gerçekçi olmaz" dedi. 

"ömür boyu böyle gitmez"

her iki tarafın da gerilimi tırmandırmayı istemediğini, farklılıkları gidererek ilişkileri düzeltme arzusunda olduğunu belirten çavuşoğlu, "eminim duygusallık geçtikten sonra aklıselim kazanır ve ilişkilerimizi eski günlerine götürürüz" ifadesini kullandı.

türk dışişleri bakanı, "rusya'nın mesnetsiz suçlamalarından vazgeçmesi ve sıcağı sıcağına alınmış kararları gözden geçirmesi temennisinde olduklarını" da belirterek, "şu anda rusya'ya karşı aldığımız ya da öngördüğümüz bir karar yok. sabırla ilişkilerin düzelmesini bekliyoruz ama ömür boyu da böyle gitmeyeceğini bilmemiz lâzım" diye konuştu.

rusya'nın gerilimi tırmandırmaya devam etmesi durumunda türkiye'nin ne tür tedbirler alacağının sorulması üzerine çavuşoğlu şu cevabı verdi:

"biz nato'nun aldığı kararlara ve batı'nın aldığı yaptırım kararlarına katılmayan tek nato üyesiyiz. bunu da zaten söyledik. bugüne kadar rusya'nın bize karşı aldığı kararlara da karşılık vermedik. tabii ki vatandaşlarımıza yönelik bazı olumsuz eylemler ya da adımlar oldu. bunları da söylüyoruz fakat sonsuza kadar böyle gitmez."

"şu anda istemediğimiz bir noktadayız"

çavuşoğlu'nun açıklamalarından diğer satır başları şöyle:

"elbette olayın sıcaklığı halen devam ediyor. her iki tarafı da üzen bu olaydan dolayı üzüntümüzü daha önce sayın cumhurbaşkanımız, sayın başbakanımız da dile getirmişti, tekrar dile getirdik. teslim ettiğimiz pilot için de başsağlığı diledik."

"tüm bunları samimi bir şekilde birbirimize aktardık. açıklıkla konuştuk. bugüne kadar ortaya atılan iddialar var. bu konulardaki karşılıklı cevaplarımız da vermiş olduk. netice itibariyle bugünkü toplantı bence diyalog kanallarının açık olması, farklı düşünsek de aramızdaki diyaloğun devam etmesi bakımından önemli bir toplantı oldu ve bundan sonra da bu diplomatik kanalların ve görüşmelerin devam etmesini şahsen ben arzu ederim. şu anda istemediğimiz bir noktadayız."

"görüşmenin gerçekleşmesi önemli" 

çavuşoğlu - lavrov görüşmesiyle ilgili bakü’de konuşan başbakan ahmet davutoğlu da, "bu görüşmenin gerçekleşmesi önemli" dedi. 

"daha önemli olan, sorunlar ne kadar büyük olursa olsun ve psikolojik boyutlu olan söylem tansiyonu ne kadar yükseltmiş olursa olsun, türkiye gibi, rusya gibi köklü devlet geleneğine sahip iki ülkenin yetkililerinin bu sorunları yüz yüze konuşarak çözecek iradeyi göstermeleri. türkiye-rusya ilişkileri hem iki ülke için önemlidir hem de balkanlar, kafkaslar, orta asya ve avrasya-avrupa bağlantıları itibariyle de ve bu çevre bölgenin barışı itibariyle büyük önem taşıyor. biz bütün dış politikamızı ilkelere oturtmuş bir iktidarız. sınır güvenliğimizi, hava sahamızı, kara sınırlarımızı, deniz sahamızı korumak konusundaki irademizden hiçbir şekilde taviz vermeyeceğimizi bir kez daha burada ifade etmek isterim."

ambargo mesajı

"hiç olmamış olayları, hiç olmamış bağlantıları hakaretamiz bir üslûpla türkiye'ye yakıştırarak konuşma yönteminin çözüm oluşturucu bir yöntem olmadığını" anlatan davutoğlu, şunları söyledi:

"rusya ile iletişim kanallarını açık tutmaya devam edeceğiz. kafkasya'da ve balkanlar'da, karadeniz ve orta asya'da kalıcı barış ve istikrarın olması için de rusya'nın yapacağı katkının önemine de inanarak, iletişim kanallarını daima açık tutacağız. ama şu da bilinmelidir ki; türkiye'ye dönük hangi ülke ekonomik ambargo uygularsa uygulasın, ekonomik ambargolar nihai kertede döner ve bu ambargoları uygulayanları, o ambargoların uygulandığı ülkeden daha fazla etkilemeye başlar. onun için şimdi rasyonel, soğukkanlı düşünme vaktidir. bu çerçevede de iş dünyamızın, rusya-türkiye ilişkilerinde ortaya çıkan gerilimden etkilenmemesi için her tedbiri alacağımızı bir kez daha ifade ediyorum. hiçbir ülkede bu anlamda iş adamlarımızın, bu ilişkilerin etkisinden tereddüt veya tedirginlik duymalarını gerektirecek bir durum söz konusu değildir. ümit ederiz ki bu ilişkiler tekrar doğru bir hat üzerinde ilerlemeye devam eder."

uçak krizinden sonraki ilk yüz yüze görüşme

lavrov, türkiye tarafı belgrad'da görüşme talebinde bulunursa reddetmeyeceklerini açıklamış, çavuşoğlu da bunun üzerine görüşme talebinde bulunmuştu.

bu, türk hava sahasını ihlâl eden rus savaş uçağının türk jetleri tarafından düşürülmesinden sonra iki ülke arasında yapılan ilk üst düzey temas. iki ülke arasında olayın gerçekleşmesinden hemen sonra telefon görüşmesi olmuştu. ancak lavrov, uçağın düşürülmesinin ertesi günü yapacağı türkiye ziyaretini iptal etmişti.

kaynak: al jazeera, aa