meclis başka'nının birinci yardımcısının şiilerden, ikinci yardımcısının kürtlerden seçileceğini ifade eden jano, "eğer ikinci başkan yardımcısı kdp'den olursa bizim adayımız xosro goran'dır. şiilerin başkan yardımcısı adayı ise himam himut'tur" dedi.

meclis başkanı seçiminin, irak'taki krizin çözümü için pozitif bir adım olacağını dile getiren jano, "eğer yarın başkan seçilirse tıkanan siyasi süreç yeniden başlar. taraflar, sonraki süreçte cumhurbaşkanı ve başbakanın seçilmesinde daha uzlaşmacı bir tavır alırlar" diye konuştu. renas, başkent bağdat'ta salı günü gerçekleşecek meclis genel kurulundaki toplantıda 62 kürt vekilin de hazır olacağını dile getirdi.

kürt bölgesinden milletvekilleri erbil'den bağdat'a yapılan uçak seferlerinde kum fırtınası sebebiyle yaşanan gecikmelerden dolayı parlamentonun pazar günkü oturumuna katılamamışlardı. 

'maliki de sıcak bakıyor'

irak türkmen cephesi eski milletvekili hasan özmen de ülkede 2003'te taraflar arasında varılan gayriresmi anlaşmaya göre, "cumhurbaşkanının kürtlerden, başbakanın şiilerden, meclis başkanının sünnilerden" seçildiğini hatırlatarak, "bu anlaşma devam ediyor. sünniler, meclis başkanlığı için selim cuburi'yi aday gösterdiler. bu onların tercihi. irak başbakanı nuri maliki de cuburi'nin adaylığına sıcak bakıyor" şeklinde konuştu.

şiiler ve kürtler tarafından meclis başkanı yardımcılarının belirlenmemesi nedeniyle dünkü toplantıda oylama yapılmadığını anlatan özmen, "başkan yardımcıları belirlenirse yarınki oturumda meclis başkanı seçilir" ifadesini kullandı.

kürdistan yurtseverler birliği (kyb) irak parlamentosu milletvekili şerko mengori ise salı günkü oturumda meclis başkanının seçilmesi durumunda bir sonraki toplantıda cumhurbaşkanının seçileceğini söyledi.

mengori, seçilen cumhurbaşkanının, 15 gün içerisinde başbakanı atayacağını, başbakanın ise 45 günde hükümeti kurmak zorunda olduğunu aktardı.

nuceyfi aday değil, maliki vazgeçmiyor

irak’ın en önemli sünni siyasetçilerinden usame nuceyfi, meclis başkanlığına yeniden aday olmayacağını açıklamış, “değişim diyorsak, fedakarlık etmek durumundayız” demişti.

iraklı şii lider ve din adamı mukteda sadr da, pazar günü başbakan nuri maliki liderliğindeki kanun devleti koalisyonu’na başbakanlık için maliki dışında 'uygun bir aday' gösterme çağrısı yapmıştı.

kürt yönetimi lideri mesut barzani de, irak başbakanı maliki'yi “irak'ın ve iraklıların geleceğini tehdit edenler, iraklıları yeni bir diktatörlük rejimine mahkum etmeye çalışanlardır" sözleriyle eleştirmiş, maliki’nin üçüncü dönemde de koltukta oturmasını kabul etmeyeceklerini belirtmişti.

iç karışıklığın arttığı irak'ta mezhepçi politikalarla ülkeyi bölmekle suçlanan başbakan nuri maliki ise üçüncü dönem başbakanlık iddiasından asla vazgeçmeyeceğini söylemişti.

hükümet hesapları

seçimlerde maliki’nin liderliğini yaptığı kanun devleti 92 milletvekili çıkardı. maliki’nin aday olduğu bağdat’ta aldığı kişisel oy sayısı da 721 bin. bu rakam irak’ta saddam hüseyin rejimi yıkıldıktan sonra yapılan seçimlerde herhangi bir politikacının bugüne kadar aldığı oylardan, hatta maliki’nin 2010 yılında aldığı 622 bin oydan daha fazla.

irak’ta hükümet kurmak için 328 sandalyeli mecliste en az 163 ‘evet’ oyu gerekiyor. irak anayasası'na göre, seçimlere itiraz sonuçları da açıklandıktan sonra -ki bu henüz yapılmadı- meclisin toplanarak üçte iki çoğunlukla önce cumhurbaşkanını seçmesi gerekiyor. seçilen cumhurbaşkanı da en çok oy olan parti liderini hükümeti kurmakla görevlendiriyor.

irak’ta abd işgalinden sonra 2005’te yapılan ilk genel seçimlerin ardından, hükümet 156 günde, 2010’daki seçimlerden sonra da 9 ayda kurulabilmişti.

irak’ta uzun süredir devam eden kaos, irak-şam islam devleti’nin (işid) 10 haziran salı günü ülkenin ikinci büyük kenti musul’u ele geçirmesi ve diğer bölgelere ilerlemesi sonrasında daha da şiddetlendi.

işid’in bölgeye düzenlediği saldırının ardından irak ordusunun askerleri bölgeden çekilmişti.

örgüt, güçlü bir direnişle karşılaşmadan kısa süre içinde ülkenin kuzeyinde geniş bir bölgeyi ele geçirmeyi başarmıştı.

işid 10 haziran’da musul’u ele geçirdikten sonra fırat ve dicle nehirleri çevresinde de etkinliğini büyük ölçüde artırdı ve suriye ile irak arasındaki sınırı fiilen ortadan kaldırdı.

kaynak: al jazeera ve anadolu ajansı