bm genel kurulu’na hitap eden başbakan ahmet davutoğlu; mülteci krizi, terörizmle mücadele ve filistin sorunu başta olmak üzere pek çok konuyu kurulun gündemine taşıdı. başbakan davutoğlu, terörizmin meşruiyeti olmadığını ve ister pkk ister işid olsun kınanması gerektiğini ifade etti. işid'in suriye'deki krizden doğan boşluk nedeniyle ortaya çıktığını ifade eden davutoğlu, beşşar esed kaldığı müddetçe sorunun çözümünün zorlaştığını belirtti. filistin bayrağının bm'de dalgalanacak olmasının önemine de değinen davutoğlu'nun bm'nin yapısına da eleştirileri vardı.

"bm'nin insani yardım sistemi yetersiz kalıyor" diyen davutoğlu, insani kalkınmanın bütüncül bir şekilde ele alınması gerektiğinden bahsetti. gelecek sene 23-24 mayıs'ta ilk defa istanbul'da yapılacak "dünya insani zirvesi"nde herkesi görmek istediklerini söyledi.

"hepimizin vicdanı kıyıya vurdu"

"2. dünya savaşı'ndan bu yana ilk defa bu kadar büyük sayılarda mülteci ve yerlerinden edilmiş insanla karşı karşıya kalındığını" söyleyen başbakan'ın bm genel kurulu'ndaki konuşmasından satır başları şöyle:

"türk jandarma görevlisi aylan’ın cansız bedenini bulduğunda babası gibi hissetmişti. aylan'ın cansız bedeni kıyıya vurduğunda aslında hepimizin vicdanı kıyıya vurdu. çabalarımızı birleştirip bu sorunla baş etmeliyiz. türkiye kendi payına düşenden fazlasını yapmıştır. türkiye büyük bir yük üstlenmiştir. en çok mülteci barındıran ülkeyiz. 2 milyondan fazla suriyeli ve 200 bin iraklı ülkemizde ve kapılarımız da kalplerimiz de onlara açık kalmaya devam edecek. şu ana kadar 8 milyar dolardan fazla para harcadık. uluslararası toplumun katkısı ise 400 milyon dolarda kaldı. türkiye'de şu ana kadar 66 bin suriye'li bebek doğdu, bu insanlar için 9 milyon tıbbi muayene ve 280 bin ameliyat yapıldı. 230 bin okul çağındaki suriyeli çocuğa eğitim verildi, 460 bin çocuk daha bu yılın sonuna kadar eğitim sistemine entegre edilecek."

"esad’sız bir çözüm düşünülmeli"

"esad’ın ve deaş'ın saldırılarından kaçanların sayısı 5 milyonu aştı. yarısı çocuk 12 milyondan fazla yerlerinden edilmiş insan çok ciddi yardıma ihtiyaç duyuyor. bu trajedinin sona ermesi için suriye'de halkın meşru bir devlete, hükümete ihtiyacı var. onların iradesi, onların onayıyla kurulmuş bir hükümete ihtiyaçları var. uluslararası toplum artık hızlı bir şekilde harekete geçmeli ve güvenli bir bölge oluşturmalı. hem rejimin hava bombardımanından korunmalılar hem de deaş ve diğer terör örgütlerinin kara saldırılarından... suriye’de meşru bir hükümet yoktur. suriye krizine çözüm düşünenler esad’sız bir çözüm düşünmelidir. bir tiran olup, varil bombaları ve kimyasal silahlarla halkını öldürüyor. dünya artık şunun farkına varmalı, bu sorun siyasi değişimle gerçekleşen bir geçiş dönemiyle çözülmeli. türkiye de bu amaç için çalışmaya devam edecek."

edirne'deki mültecileri hatırlattı

"geçen hafta edirne’ye kilometrelerce yolu yürüyen mültecilerle konuşma fırsatı buldum. avrupa’ya gitmek istiyorlardı. onların isteğini iletiyorum. işte bu sorumluluk hissiyle bizler akdeniz’de mülteciler konusunda farkındalık yaratma konusunu g-20’ye ekledik. mültecilerin trajedisinde bu ülkeler arasında bir işbirliğini de beraberinde getirmek gerekiyor. bu tüm insanların gündeminde olmalı."

"filistin bir gün bağımsız olacak"

"suriye halkı sınırlarımız dışında acı çeken tek halk değildir. filistin sorunu da beklemektedir. filistinliler de benzer açılardan krizlerden mustarip. 29 kasım 2012'de burada yapmış olduğum konuşmada, uluslararası toplumun filistinlilerle birlikte hareket etmesi, onlarla dayanışma göstermesi gerektiğinden bahsetmiştim. filistinliler 60 yıldan fazla bir süredir kendi bağımsız devletlerini kurmak için uğraşıyorlar, bugün filistin bayrağının bm'de diğer devletlerin bayrağının yanında dalgalanacağı anı birilikte göreceğiz. bu an tarafların masada eşit bir şekilde temsil edilebilmeleri ve sonuçta hakkani ve sürdürülebilir bir barışa erişmek için sağlıklı bir müzakere süreci yönetebilmeleri için çok önemlidir. filistin bir gün bağımsız olacaktır, bugün veya yarın ve doğu kudüs de başkent olacaktır. sayın abbas'ın da söylediği gibi doğu kudüs'ün başkenti olduğu bir filistin devletini hep birlikte kutlayabileceğiz, en yakın zamanda. bütün müslümanlar, hrıstiyanlar ve bütün uluslar oraya herhangi bir kısıtlama olmaksızın gidebilecekler."

"gazze özgür olmalı"

"kudüs bütün insanlık için önemlidir. hem islam'ın hem hrıstiyanlığın kutsal saydığı bir şehirdir. yasa dışı yerleşimlerin ve ihlâllerin kutsal alanlara, özellikle harem-i şerif'e, mescid-i aksa'ya yönelik devam etmesi derhal ve koşulsuz şartsız durdurulmalıdır ki bir barış sürecinden bahsedebilelim. harem-i şerif'in zamansal ve mekansal olarak bütünlüğüne saygı göstermek gerekir. herhangi bir şekilde harem-i şerif'in zamansal ve mekansal olarak bölünmesine karşı bütün adımları kuvvetle reddediyor ve kınıyoruz. filistinlilerin bir bütün olarak birlikte yaşama haklarını teslim etmek gerekir. bu çerçevede filistin devletinin çok önemli bir parçası olarak gazze de özgür bırakılmalı ve 8 yıldır devam eden yasa dışı, insanlık dışı ambargo sona ermelidir. türkiye'nin filistinlilerin onurlu bir hayat sürdürebilmesi için sağlayacağı siyasi ve ekonomik destek de devam edecek."

"ister pkk ister deaş..."

"güneyimizdeki yönetim boşluğu türkiye’yi hedef alan örgütlerin çıkmasına neden olmuştur. bu tehdit bütün bölgeye ve onun ötesine yayılma potansiyeline sahiptir. terörizmin herhangi bir meşruiyeti olamaz ve koşulsuz şartsız kınanması gerekir. terörizmi herhangi bir din veya herhangi bir etnik grup ile bağlantılandırmak da çok açık bir hatadır, sadece terörist tehdidi kuvvetlendirmeye yarar. bugün geçmişte olduğu gibi türkiye her türlü terörle mücadele etmektedir. bunun içerisine deaş ve pkk ile olan mücadele dahildir. terörle mücadele faaliyetlerimiz ve bu amaçla uluslararası işbirliğine yönelik katkılarımız, partnerlerimiz tarafından çok iyi bilinmektedir. biz de bu çerçevede partnerlerimizden önemli destekler bekliyoruz. deaş suriye'deki krizden doğan boşluk nedeniyle ortaya çıktı. deaş ile mücadele etmek, deaş'ı ortaya çıkaran şartları yok etmekten geçer. onun için esad gidene kadar bu süreci devam ettireceğiz. demokratik, çok kültürlü, esad'sız ve deaş'sız bir suriye'nin oluşması için çalışmalarımızı devam ettireceğiz. o çerçevede müttefiklerimizin, ortaklarımızın, dostlarımızın türkiye ile birlikte her türlü terörle mücadele konusunda birlikte dayanışma göstermesini bekliyoruz."

yabancı savaşçı vurgusu

"bm rakamlarına göre yüzden fazla ülkeden 25 bin yabancı savaşçı bulunuyor. bu tehdidin de kaynağında çözülmesi gerekiyor. bu sorunun çözümü için bilgi alışverişi açısından uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi gerekiyor. bu konudaki eksiklik de mevcut sorunlardan biri. türkiye 2011'den bu yana 20 binden fazla kişiyi giriş yasağı listesine ekledi."

"yabancı düşmanlığına karşıyız"

"kültürel bölünmeler de eğer müsaade edersek geleceğimizi tehdit edebilirler. dünyada nefret, ayrımcılık ve aşırıcılığın yayılmasıyla ortaya çıkacak çatışmalar çok ciddi sorunlar, sonuçlar doğurabilir. insanların belli bir etnik ve dini bağlantıları nedeniyle birbirlerinden ayrı görülmeleri bize çok ciddi sorunlar getirebilir. bu çerçevede biz belli toplulukların veya dinlerin herhangi bir şekilde dışlanması, tecrit edilmesi ve kötü gösterilmesini gayet olumsuz bir şekilde karşılıyoruz, bundan kaçınılması gerektiğini düşünüyoruz. ancak bu şekilde birlikte hareket edebiliriz. o nedenle de ırkçılığa, islamofobi dahil olmak üzere yabancı düşmanlığına, hepsine karşıyız. aşırıcılık, radikalleşme ve terörizmle de efektif şekilde birlikte mücadele etmeliyiz. bunları yapabilmek için kapsayıcılığa, demokratik meşruiyete önem vermeli, halkın iradesine saygı göstermeliyiz. ancak bu şekilde hareket edebiliriz. yoksa baskıcı güvenlik anlayışıyla evrensel hak ve özgürlüklerimizi bertaraf edemeyiz. aramızda farklılıklar olabilir ancak ortak çabalarımızı bir araya getirmezsek bu farklılıklarımız daha güçlenir ve bizi daha da zor duruma sokar. o nedenle 10 yıl önce türkiye ile ispanya'nın başlattığı medeniyetler ittifakı gibi projeler, bu sorunlara kalıcı çözümler bulmak açısından çok önemlidir."

"türkiye avrupa'nın bir parçası"

"türkiye avrupa'nın bir parçasıdır. ortak paylaşılan evrensel değerler çerçevesinde avrupa birliği üyesi olmak konusundaki stratejik hedefimiz yolunda çalışmaya devam edeceğiz. bize göre bugün avrupa'nın türkiye'ye her zamankinden daha çok ihtiyacı var, özellikle güvenliği ve refahı açısından. afrika'yla ilişkilerimizi, iş birliğimizi geliştirmek de diğer taraftan türkiye'nin çok boyutla dış politikasının önemli bir parçası olmuştur. bu bağlamda insani diplomasiye de önem vermeye devam ediyoruz.”

bm’ye eleştiri

"bütün çabalarımıza rağmen özgür, barışçı, istikrarlı, müreffeh ve adil bir dünya için daha çok çalışmaya ihtiyacımız var. barış, güvenlik ve insan haklarına yönelik yol, iyi niyet taşlarıyla döşenecektir. ancak bu iyi niyetimiz büyük ihtimalle karşımızdaki zorlukların üstesinden gelmemiz için tek başına yeterli olmayacak. onun için bir paradigma değişikliğine ihtiyacımız var. bm çok önemli bir küresel ve barış vizyonunu temsil eden bir kurum olarak bütün bu zorlukların üstesinden gelebilmek için etkili şekilde çalışmaya devam etmelidir. bu zorluklar, bizim önümüze çok çeşitli yeni trajediler getirdi. son 70 yılda hem dünya hem de bm çok değişti, gelişti. ama bm şu ana kadar değişim, amaçlara hizmet etmek açısından henüz yeterince kapsamlı değil. bugünkü küresel gerçekliklere adapte olmak için bm reformlarının tamamlanması özellikle de güvenlik konseyi reformunun tamamlanması gerekiyor. aksi takdirde bu süreç eksik kalacaktır."

"bm sisteminin inandırıcılığı sorgulanır"

“70 yıl önce bu kurumu kuranlar kuruma insan onurunu, güvenliğini ve refahını koruma görevini verdi. bugün bu görevi yerine getirebilmek için dünyanın her yerinde saldırganlık gösteren ve saldırganların yürüttüğü zulme karşı, kararlı şekilde harekete geçmemiz gerekiyor. bunu yapamazsak o zaman devam eden krizlerden etkilenen milyonlarca insanın hayatı tehlikeye gereceği gibi bm sisteminin inandırıcılığı sorgulanacağı için bütün gelecek nesillerimiz tehdit altında olacaktır. güvenlik konseyinin daha demokratik, daha temsili kuvvetli, şeffaf, efektif daha hesap verebilir olmasını sağlamak için kapsamlı bir reform süreci yürütmek için ve bunun için mümkün olan en geniş konsensüsü oluşturma sorumluluğu hepimizin. biz bunu hem gelecek nesillere borçluyuz hem de bu kurumu kuran vizyonel kuruculara borçluyuz."

kaynak: al jazeera