dışişleri bakanlığı sözcüsü tanju bilgiç, rusya’nın açık semalar antlaşması (asa) kapsamında türkiye üzerinde gözlem uçuşu yapması için rota konusunda mutabakat sağlanamadığını söyledi.

bilgiç’in konuya ilişkin soruya verdiği yanıtta, antlaşmanın avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı (agit) coğrafyasında güvenlik artırıcı önlem olarak 1992’de imzalandığı anımsatıldı.

türkiye’nin imza atan 34 devletten biri olduğunu belirten bilgiç, “antlaşma kapsamında talep edilen uçuşlar, gözlem uçuşunun yapılacağı ülke ve uçuşu gerçekleştirecek ülke arasında, rota üzerinde mutabakata varılması halinde icra edilebilmektedir” ifadelerini kullandı.

rusya federasyonu'nun 2-5 şubat 2016 tarihleri için talep ettiği gözlem uçuşunun rotası üzerinde mutabakat sağlanamadığını belirten bilgiç, uçuşun bu nedenle gerçekleşemediğini açıkladı.

bilgiç ayrıca, rusya’nın kendi toprakları üzerindeki gözlem uçuşlarına çeşitli sınırlamalar getirdiğini tüm asa devletlerinin bildiğini söyledi. bilgiç, rusya’nın aralık 2015’teki gözlem uçuşunu ise türkiye’nin önerdiği rotaya uygun gerçekleştirdiğine dikkat çekti.

‘tepkisiz kalmayacağız’

rusya savunma bakanlığı'nın anlaşmaları kontrolden sorumlu yönetim başkanı sergey rızhkov, rusya'nın türkiye'nin açık hava sahası anlaşmasını ihlâl etmesine dikkatsiz ve tepkisiz kalmayacağını söylemişti.

rızkhov daha önce, rus uçağı an-30b’nin eskişehir havalimanından kalkacağını belirtmişti. kabinde bulunacak türk uzmanların da uçağın belirlenen rota üzerinde uçuş yapmasını sağlayacağını ve bu sayede türk yetkililerin de kullanılacak cihazları denetleyeceklerini söylemişti.

açık hava sahası anlaşması

açık hava sahası anlaşması, ilk etapta avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı'na üye 27 ülke tarafından 1992 yılında finlandiya'nın başkenti helsinki'de imzalandı. bu anlaşmanın amacı ülkeler arasındaki karşılıklı anlayışı ve güveni sağlamlaştırmaktı.

açık hava sahası anlaşması'na katılan devletler bir birlerinin hava sahasında gözlem uçuşları yapılmasına olanak sağlıyor. anlaşmaya toplamda 34 ülke imza attı. rusya, 2001’de dahil oldu.

lavrov'un sözlerine de tepki geldi

dışişleri bakanlığı sözcüsü tanju bilgiç rota açıklamasının hemen ardından, rus dışişleri bakanı lavrov’un salı günü yaptığı konuşmaya da tepki gösterdi.

bilgiç açıklamasında “rusya federasyonu dışişleri bakanı lavrov’a atfen sputnik ajansınca yayınlanan  ifadeler, rusya federasyonu'nun türk hava sahasını ihlal etmesiyle ortaya çıkan  sorunun çarpıtılması amacı taşımaktadır. mesele türk hava sahasının rusya federasyonu uçaklarınca ihlal edilmesinden ibarettir. bunun koalisyon’un suriye’deki harekatıyla hiçbir alakası yoktur” dedi.

lavrov, salı günü yaptığı açıklamada 29 ocak'ta türk hava sahasını ihlal ettiği yönündeki iddialara değinmiş; "abd öncülüğündeki koalisyonun üyesi olmasına karşın dönem dönem (rusya'ya karşı) dayanaksız suçlamalar ortaya atan türkiye de abd ile suriye hava sahasında uçaklarımızın karşı karşıya gelmemesi için imzaladığımız anlaşmaya uymalı" demişti.

bilgiç’in açıklaması şöyle devam etti:

“esasen rusya federasyonu, 24 kasım’da türk hava sahasını ihlal etmesi nedeniyle düşürülen rf savaş uçağı hadisesinden bu yana çelişkili ve tüm dünyanın bildiği gerçekleri inkar eden bir yaklaşım içindedir. nitekim, 24 kasım’da da hava sahası ihlali olmadığını iddia eden rusya federasyonu, ardından bunu kanıtlayamamış, uçağın kara kutusunun hasar gördüğü bahanesinin arkasına sığınmıştır. rusya federasyonu, 29 ocak’taki bu son ihlalden sonra da aynı taktiği izlemektedir.

bakan lavrov’un ifadelerindeki, türkiye’nin bilgi paylaşımı yapmadığı iddiası ise tamamen asılsızdır. hava sahamızın ihlali sonrasında rusya federasyonu’nun ankara’daki askeri ataşesi askeri makamlarımızca çağrılmış, ihlal konusunda bilgi verilmiş ve gerekli ikaz ve uyarılarda bulunulmuştur.”

açıklamada, gerginliğe diyalog yoluyla çözüm bulma çağrısı da yinelendi.
 

kaynak: dışişleri bakanlığı, al jazeera