nasıl savaşçı oldu?

irak’ın 2003’te işgalden sonra abd ordusunun güvenliği sağlayamadığı felluce’ye gitti ve burada irak ve abd ordusuna düzenlenen saldırılara katıldı. felluce’de savaşan saddam hüseyin’in eski komutanlarıyla temasa geçti. küçük gruplarla gerilla savaşı yürüttü. bu dönemde abd tarafından yakalandı ve cezaevine gönderildi.. hapishanede diğer radikal islamcı militanlarla irtibat kurduğu ve onlardan etkilendiği iddiasına abd yönetimi şimdiye kadar cevap vermedi.

[[Fotoğraf:AFP]]

örgütte nasıl yükseldi?

2004 yılında irak’ta kurulan tevhid ve cihat örgütü sonrasında el kaide lideri usame bin ladin’in emriyle kurulan mezapotamya’daki el kaide örgütüne katıldı. bağdadi bu örgütte düşük bir rütbeyle faaliyet göstermeye başladı. örgüt 2006 yılında adını “irak islam devleti” olarak değiştirdi. örgütün liderleri ve komutanları peşpeşe abd ordusunca öldürüldü. son olarak 2006 yılında ebu ömer el bağdadi ve ebu hamza el muhacir’in öldürülmesi ile ebu bekir el bağdadi liderlik koltuğuna oturdu.

[[Fotoğraf:Reuters]]

örgütünü nasıl güçlendirdi?

bağdadi, irak hapishanelerinden serbest bırakılan militanların çoğunu kendi saflarına katmayı başardı. gerilla savaşına ve bomba yapımına aşina bu adamları örgütüne kattı. abd ve irak ordusuna düzenlediği saldırılar örgütünü radikal savaşçılar tarafından çekim merkezi haline getirdi. yabancı savaşçıları saflarına kattı.

adının ne zaman duyurdu?

4 ekim 2011’de abd, bağdadi'yi "aranan teröristler" listesine aldı. yakalanmasına yardım edecek veya onu öldürecek kişiye 10 milyon dolar ödül verileceği açıklandı. bağdadi, yakalanması için 25 milyon dolar ödül konulan el kaide lideri eymen el zevahiri’den sonra başına en çok para ödülü konulan isim haline geldi. suriye iç savaşının başlamasından bir ay sonra nisan 2011’de suriye’de el kaide’nin irak şam islam devleti’ni kurdu. ve adamlarını bu ülkeye yönlendirdi. suriye’de faaliyet gösteren bir diğer el kaide bağlantılı örgüt olan nusra cephesi ile müttefik olduklarını açıkladı. temmuz 2013’te de irak’ta savaşçıların tutulduğu ebu garib hapisanhesi'ne saldırdı ve buradaki 500 ila 600 tecrübeli militanı serbest bıraktı ve kendi saflarına kattı. onları da suriye’deki savaşa yönlendirdi.

[[Fotoğraf:Reuters]]

el kaide’den neden koptu?

suriye’ye geçtikten kısa süre sonra nusra cephesi komutanlarını hain olmakla suçlamaya ve liderlerini suikastlerle öldürmeye başladı. nusra, bağdadi’yi el kaide lideri zevahiri’ye şikayet etti. zevahiri de bağdadi ve nusra lideri culani’yi kendi şeriat mahkemesine sorgulanmak için çağırdı. bağdadi bunu reddetti ve al jazeera’ye gönderdiği ses kaydında lider olarak kabul ettiği tek kişinin bin ladin olduğunu ve zevahiri'yi tanımadığını ilan etti. nusra’nın militanları, özellikle de dünyanın dört bir yanından gelen yabancı militanların büyük bölümü işid’e katıldı.

IŞİD'in en son Irak'ın Suriye'ye açılan sınır kapısı El Kaim'i ele geçirmişti.

[[Fotoğraf: AFP]]

askeri başarısının sebebi ne?

ebu bekir el bağdadi’nin örgütü işid, el kaide gibi selefi akımını kabul etse de savaş yöntemleriyle el kaide’den kısa sürede ayrıştı. işid, el kaide gibi sadece suikast ve gerilla savaşı yürütmüyor, alan hakimiyeti için de savaşıyor. bağdadi ele geçirmek istediği yere ve yakınlarına kılık değiştiren militanlarını gönderiyor ve militanlar buradaki güvenli evlerde bekliyor. daha sonra bu yerleşimin liderlerinden ve aşiret liderlerinden kendilerine biat etmelerini istiyor. kabul ederlerse yanlarına güvendiği adamlarını bırakarak eski yöneticiyi vali olarak atıyor. kabul etmeyen lidere yönelik hızla başlatılan saldırılar ise yapılan ön hazırlıklar sayesinde çoğunlukla işe yarıyor.

enerji kaynaklarını, özellikle de petrol kuyularını ele geçirmeye öncelik veriyor. bu sayede hem mali güç elde ediyor hem de karşı tarafa lojistik zarar veriyor.

bağdadi, saddam dönemi bass yöneticileri, irak ve suriye ordusundan kopan eski askerler; avrupa, çeçenistan, bosna, doğu türkistan, libya ve afganistan dahil birçok ülkeden gelen gönüllü militanlar ve yerel aşiretlerden aldığı destekle güçleniyor.

IŞİD güçleri Musul'dan sonra Tİkrit'i de ele geçirmişti.

[[Fotoğraf:Reuters]]

ne istiyor?

önceleri sadece irak için savaşan bağdadi yönetimindeki örgüt, suriye’de çıkan iç savaşla amacını da tıpkı ismi gibi 'irak şam islam devleti' olarak değiştirdi. amaç bugünkü irak, suriye, lübnan, ürdün, filistin ve israil’in toprakları üzerinde şeriatla yönetilen bir ülke kurmak.

örgüt suriye’de rakka, haseke ve deyr ez zor vilayetleri ile irak’ta musul, tikrit hattını elinde tutuyor. işid buralarda kendince şeriat rejimi kurdu ve halkan vergi adı altında para topluyor. ayrıca ele geçirdiği bu bölgelerdeki petrol kuyularına hükmediyor. yani bağdadi hızla  büyüyen bir mali güce sahip.

kendi hegemonyasını kabul etmeyen tüm grupları, kişileri ve aşiretleri düşman kabul ediyor. sünni militanlar islam’ın diğer mezheplerini de kafir olarak tanımlıyor. işid tutsak aldığı askerleri ya da hain olduğuna karar verdiği sivilleri sembolik yargılamaların ardından acımasızca öldürmesiyle biliniyor.

işid’ın göstermekten çekinmediği bu acımasızlığının insanlar üzerinde yarattığı korku, bağdadi’nin en büyük silahı. sanılanın aksine bağdadi ve örgütü, bazı bölgelerde yerel aşiretler ve halk tabanından da destekleniyor. işid ele geçirdiği yerlerde fırınları açık tutarak, halkın gündelik yaşamını sürdürmesine engel olmayan adımlar atarak taban bulmaya da çalışıyor. özellikle suriye'de bu tavırla destek buldu.

kaynak: al jazeera