Türkiye
Enerji işbirliğine Bağdat freni
Irak Merkezi Hükümeti'nin Ankara ile Erbil arasında yapılan anlaşmalara itirazı üzerine Türkiye üzerinden yapılması planlanan petrol ihracatı ile ilgili sorunları çözmek için üçlü bir komite kurulması kararlaştırıldı.
Haberin Öne Çıkanları
Üçlü komite kurulacak
İkinci ziyaret Erbil'e
Kriz nasıl çıktı?
irak kürdistan bölgesel yönetimi ile 'imzalamadık, sonraya bıraktık' denilen anlaşmaların imzalandığının ortaya çıkması üzerine ankara ile bağdat arasında bir kez daha 'enerji' krizi çıktı. enerji bakanı taner yıldız'ın apar topar gittiği bağdat’tan, “türkiye, yapılacak ihracat için merkezi hükümetin onayını almayı kabul etti” açıklaması geldi.
bağdat’ın bir gün önce kuzey irak hava sahasını türkiye’den gelen özel uçaklara kapatma kararı almasının ardından, bir süredir irak’ın başkentine gitme planları yapan enerji bakanı, ziyareti hızlandırma kararı aldı.
hafta sonunda bakan yıldız için bir dizi görüşme hazırlığı yapan bakanlık bürokratları, irak başbakan yardımcısı hüseyin şehristani ile bir randevu ayarladı. bakan yıldız’ın irak başbakanı maliki ile de görüşmesi hedefleniyordu, ancak maliki’den randevu alınamadı.
üçlü komite kurulacak
enerji bakanı, başbakan erdoğan’ın programına katılmak üzere gittiği muğla’dan başbakanlık uçağıyla bağdat’a hareket etti. taner yıldız, bağdat’ta şehristani ile yaptığı görüşmenin ardından, irak petrolünün türkiye üzerinden ihracatı ile ilgili sorunları çözmek için türkiye, irak ve kuzey irak yönetiminden oluşacak üçlü komite kurulacağını söyledi.
irak başbakan yardımcısı şehristani de irak petrolünün, irak hükümetinin onayı alınmadan türkiye üzerinden ihracatının yapılmaması konusunda anlaşmaya vardıklarını belirtti. taner yıldız şehristani ile görüşmesinin ardından erbil’e hareket etti.
'ilk toplantı ankara, erbil ya da bağdat'ta olabilir'
yıldız erbil'de petrol ve gaz konferansı'na katıldı. konferansın açılışında konuşan irak kürdistan bölgesel yönetimi (ikby) başbakanı neçirvan barzani, "bugün bizim türkiye ile yapmış olduğumuz enerji anlaşmaları, yeni irak'ın başlangıcı demektir ve hiç bir korkuya yer yoktur.yaptıklarımız tüm tartışmalar ve görüşmeler yasal zeminde gerçekleşmektedir"dedi.
konferansın ardından bölgesel yönetim enerji bakanı ashti hawrami ile ortak basın toplantısı düzenleyen enerji bakanı, bağdat'ta yapılan açıklamanın, neçirvan barzani'nin de katılımıyla üç tarafın üzerinde anlaştığı metin olduğunu söyledi.
kurulacak üçlü mekanizmanın ilk toplantısının erbil, ankara ya da bağdat'ta yapılabileceğini belirten yıldız, "kürdistan petrolü konusunda merkezi irak hükümetinin rızasını aldınız mı" sorusuna ise "bağdat'a gitmeden önce sayın şehristani ki son derece şeffaf ve samimi bir görüşme yaptık. biz kuzey irak ile yaptığımız mutabakatın tabi ki yanındayız ama bunun üçlü şekilde yürümesini azulamaktayız. bağdat'ta mı, erbil'de mi toplanacağız. buna iraklı kardeşlerimiz karar versinler. biz her ikisine de saygı duyuyoruz" cevabını verdi.
ikby doğal kaynaklar bakanı ashti hawrami ise "sevkiyat, irak uzmanları ve bağımsız gözetmenlerin kontrolünde olacaktır. burada kimseden hiç bir şeyi gizlemiyoruz'' diye konuştu.
enerji bakanı taner yıldız, konferansın ardından ikby başkanı mesut barzani ile de görüştü.
kriz nasıl çıktı?
kasım ayının son günlerinde irak kürdistan bölgesel yönetimi başbakanı neçirvan barzani kendi sözleriyle 'noelden önce' hayata geçirmek üzere türkiye’ye petrol ihracatını öngören anlaşmalar için ankara’ya geldi. barzani ile başbakan erdoğan’ın görüşmesinden sonra gazetecilere sürpriz bir açıklama yapıldı, enerji anlaşmasının irak merkezi hükümetinin hassasiyetleri nedeniyle sonraya bırakıldığı bilgisi verildi.
barzani’nin ankara’dan ayrılmasının ardından ntv’ye konuşan bakan yıldız, “muhattabımızın barzani olması, irak’ın tamamından soyutlandırılmasını gerektirmiyor. biz bu nezakette ve incelikte bakıyoruz. bağdat’ın iki önemli başlığı var. biri; hangi miktarda buradan petrol akacak. merkezi irak hükümetinin ortalama günlük 400 bin varil arzı var. bizim kuzey irak’tan gelebilecek, yine merkezi irak hükümetiyle beraber ceyhan’a uluslararası arenaya taşınması lazım” dedi.
ancak yıldız’ın bu sözlerinin ardından ertesi gün gazetelere anlaşmaların imzalandığı haberleri yansıdı.
anlaşmaların imzalanması öncesinde ankara, bağdat’ı ikna edebilmek için irak merkezi hükümeti'nin petrol ticaretinden kaynaklanan payının türk bankalarında bloke edilmesini önermiş, ancak irak hükümeti bu öneriyi kabul etmemişti. türkiye ile irak kürdistan bölgesel yönetimi arasında yeni bir petrol boru hattının inşası dahil, enerji anlaşmaları imzalanması bir süredir gündemde.
bağdat ile erbil arasında petrol gelirlerinin paylaşımı konusunda anlaşmaya varılamaması ve bir dizi siyasi sorun enerji krizini de beraberinde getiriyor. bağdat yönetimi “kürtlerin bağımsızlığına giden yolu açacağı” gerekçesiyle kuzey irak’tan türkiye’ye bağımsız petrol ihracatına sıcak bakmıyor. abd de merkezi hükümetin onayı alınmadan, erbil ile bağdat arasında uzlaşmaya varılmadan bu anlaşmaların hayata geçirilmesine karşı çıkıyor.
kaynak: aljazeera ve ajanslar
Yorumlar