zonguldak'ta toplu açılış töreninde konuşan cumhurbaşkanı tayyip erdoğan, kerkük il meclisi'nde geçen hafta türkmen ve arapların boykot ettiği oturumda alınan, kentteki kamu binalarına irak bayrağının yanında irak kürt bölgesel yönetimi (ikby) bayrağının asılması kararına tepki gösterdi.

cumhurbaşkanı erdoğan, "kerkük'te milli bayrak dışında ikinci bir bayrağın asılmasını kesinlikle yanlış buluyorum. o bayrağın sahipleri şunu bilsinler ki bölücülük yapıyorlar. irak bölgesel kürt yönetimi'ne sesleniyorum: bu yanlıştan bir an önce dönün. irak merkezi yönetimi zaten doğru bulmadıklarını açıkladılar. bizler de aynı şekilde uyarıyoruz. kerkük kürtlerindir safsatasına asla inanmıyoruz. kerkük orada arap’ın, kürt’ün herkesindir. münasebetlerimiz şu anda iyi gidiyor, bozmayın. bayraklarınızı indirin" dedi.

kerkük il meclisi'nde geçen hafta türkmen ve arapların boykot ettiği oturumda kentteki kamu binalarına irak bayrağının yanında ikby bayrağının asılması kararı kabul edilmişti. buna karşılık irak meclisi ise cumartesi günü kerkük'teki kamu kurum ve kuruluşlarına yalnızca irak bayrağı asılması yönündeki kararı onaylamıştı.

son olarak da kerkük il meclisi, türkmen ve arapların boykot ettiği oturumda kentin irak kürt bölgesel yönetimi'ne bağlanması için referandum yapılması kararı almıştı.

kerkük il meclisi'nde kürtlerin 26, türkmenlerin 9, arapların ise 6 üyesi var.

il meclisinin tek taraflı kararına göre, anayasanın 140. maddesi gereği tartışmalı bölgeler arasında yer alan kerkük'ün kaderinin tayin edilmesi için düzenlenecek referandumda, kent sakinlerine irak merkezi hükümetine mi yoksa ikby'ye mi bağlanmak istedikleri sorulacak.

2008 yılında yürürlüğe giren iller yasası’nın 21. maddesi 2010 yılında değiştirildi. buna göre parlamentoya, bir federal bölgeye bağlı olmayan vilayetlerin il meclislerinin vereceği kararlara itiraz etme hakkını tanındı. ilgili il meclisi kararında ısrar ederse, parlamento bu kararı salt çoğunlukla iptal etmeye hatta ilgili il meclisini feshetme hakkına sahip.

kerkük'ün statüsü

abd'nin 2003'te irak'ı işgâli sırasında kürt güçleri kerkük'ü fiilen ele geçirmiş, kente yoğun bir kürt göçü yaşanmıştı. 2005 yılında yazılan irak anayasasının 140. maddesine göre, kerkük'ün statüsü devrik lider saddam hüseyin döneminde kerkük'ten zorla göç ettirilenlerin geri dönmesi, ardından kerkük'te nüfus sayımı yapılması ve kentin statüsü hakkında bir referanduma gidilerek nihâi durumun belirlenmesi olarak öngörülüyordu. ancak çeşitli nedenler ve anlaşmazlıklar sebebiyle bu madde henüz uygulanamadı.

bağdat, kerkük'ün idari olarak merkezi yönetime bağlı olduğunu belirtirken, kürtler ve özellikle kentte hâkimiyet süren kürdistan yurtseverler birliği (kyb), kerkük'ün ikby'ye ilhak edilmesini talep ediyor. türkmenler ise buna karşı çıkarak, kerkük'ün özel bir statüye sahip olmasını istiyor. kent nüfusu büyük ölçüde türkmen, kürt ve araplardan oluşuyor.

kaynak: al jazeera