12 eylül davası’nda sona gelindi. cumhuriyet savcısı selçuk kocaman, cuma günü yapılan duruşmada esas hakkındaki görüşünü açıkladı. savcı, 12 eylül  askeri darbesini yapan sanıklar kenan evren ve tahsin şahinkaya için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istedi. dayanak olarak, türk ceza kanunu’nun “devlet kuvvetleri aleyhine cürümler” başlıklı maddesini gösterdi. savcılık iddianemesinde de talep aynıydı.

savcı: 35. madde savunması kılıf

savcı kocaman değerlendirmesinde, “türk silahlı kuvvetleri (tsk) iç hizmetler kanunu’nun 35. maddesi’nin hiç kimseye demokratik düzeni ortadan kaldırarak, diktatörlük kurmaya yol açacak bir askeri darbe yapma yetkisi vermemektedir” dedi. sanıklar savunmalarında, askeri darbeyi 35. maddeye dayanarak yaptıklarını söylemişti. savcı, görüşünde bunu “hukuka aykırılığa kılıf bulma gayreti” olarak nitelendirdi. darbelere zemin hazırladığı belirtilen bu madde birkaç ay önce kaldırıldı.

değerlendirmede, 12 eylül 1980 öncesi terör olaylarının askeri darbeye zemin hazırlamak isteyen devlet içindeki derin yapılar tarafından kurgulandığı vurgulandı. şöyle denildi:

".... sanıkların darbe yapmaya yaklaşık bir yıl önceden karar verdikleri, her halükarda ülke yönetimini cebren ele geçirmek niyetinde oldukları, yapılacak askeri darbenin halkın gözünde meşru görülebilmesi için terör olaylarının üzerine bilerek gitmedikleri, müdahale etmedikleri veya tertiplenen olay amacına ulaştıktan sonra müdahale ettikleri, sanıkların darbe yapmak için bir yıl şartların olgunlaşmasını bekledikleri, darbe için fırsat kolladıkları anlaşılmıştır."

savcı, sanıkların 2 ocak 1980’de,   cumhurbaşkanı fahri korutürk’e  35. maddeyi ima ederek uyarı mektubu vermesini “tehdit” olarak değerlendirdi. ayrı ayrı cezalandırılmalarını istedi.

“karıştır – barıştır ve işkence sistematik uygulandı”

savcı değerlendirmesinde, askeri yönetimin gözaltına alınan sağ ve sol görüşlüleri,  “topluma zararlı, yola getirilmesi gereken kişiler” olarak gördüğünü belirtti. bu nedenle de “kişiliklerinin ezilip ortadan kaldırılarak toplumun tektipleştirilmek istendiğini” vurguladı. savcı kocaman karıştır – barıştır ve işkencenin bilinçli ve sistematik olarak uygulandığını söyledi.

suç tarihi 3 yıl

değerlendirmede, askeri darbe suçunun 12 eylül 1980’de işlenip bitmediği belirtildi. “sanıklar topluma büyük mağduriyetler yaşatan eylemlerine devam ettiler” denildi. suç tarihi olarak, 12 eylül 1980 ile tbmm başkanlık divanı’nın oluştuğu 6 aralık 1983 arası değerlendirildi.

gata’dan bağlandılar

kenan evren duruşmaya tedavi gördüğü ankara gülhane askeri tıp akademisi’nden (gata), tahsin şahinkaya da istanbul gata’dan sesli – görüntülü sistem üzerinden katıldı.

12 eylül davası

12 eylül 1980’deki askeri darbeyi yapan komuta kademesinin yargılandığı dava 4 nisan 2012’de başladı. sanıklardan emekli orgeneral kenan evren dönemin genelkurmay başkanı, tahsin şahinkaya ise dönemin hava kuvvetleri komutanı’ydı.  evren daha sonra türkiye cumhuriyeti’nin 7. cumhurbaşkanı oldu. “türkiye cumhuriyeti anayasası’nın tamamını veya bir kısmını değiştirmeye veya ortadan kaldırmaya ve tbmm’yi ortadan kaldırmaya çalışmak” suçlamasıyla yargılandılar.

sanıklar, duruşmalara tedavi gördükleri hastanelerden telekonferansla katıldılar.

evren savunmasında, “ihtilal yapmayı suç sayan bir kanun yok. tsk iktidar olma meraklısı değildir. ihtilallerin sebebi siyasilerin beceriksizliğidir. ülke o günkü olaylara layık değildi.bugün olsa yine aynı şeyi yapardık. pişman değilim” dedi.

tahsin şahinkaya ise, “anayasa ile kurulmuş milli güvenlik konseyi’nin kurucu iktidar üyesiyim. konseyin her kararı anayasa çerçevesinde verildi” savunması yaptı. mahkemenin yargılama yetkisi olmadığını söyledi.

meclis’in de aralarında bulunduğu çok sayıda kişi ve kurum “mağdur” oldukları gerekçesiyle müdahillik başvurusunda bulundu.