filistin, unesco genel konferansı'nın kararı ile kurumun 194'üncü üyesi oldu. filistin yönetimi lideri mahmud abbas, 23 eylül’de bağımsız bir devlet olarak birleşmiş milletlere (bm) üye olmaları için örgüte başvuruda bulunmuştu. unesco, filistinlilerin üyesi oldukları ilk bm kurumu.

paris’te yapılan oylamada filistin'in üyeliğine 107 'evet' ve 14 'hayır' oyu çıkarken, 52 ülke çekimser kaldı. oylamada brezilya, rusya, çin, hindistan, güney afrika ve fransa filistin’in unesco üyeliğine destek verdi. amerika birleşik devletleri (abd), kanada ve almanya filistin’in üyelik başvurusunuın aleyhinde oy kullandı. ingiltere ise çekimser kaldı.  

unesco yürütme kurulu, geçen ay yapılan toplantısında, filistin'in tam üyeliğinin genel konferansa tavsiye edilmesini kararlaştırmıştı. kurul ayrıca, filistin’deki eğitim ve kültür kurumlarının durumu ile başta kudüs olmak üzere ‘işgal altındaki topraklarda kültür mirasının durumu’ konusunda israil’i kınayan beş ayrı karar almıştı. unesco israil temsilcisi nimrod barkan ise alınan son kararın 'unesco mantığı' açısından trajik olduğunu belirtti. 

israil dışişleri bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, unesco kararının orta doğu barış görüşmelerine zarar vereceği belirtildi. açıklamada bu tek taraflı manevranın, filistin’i gerçek bir devlet yapmayacağı ifade edildi.

türkiye'den destek

türkiye, filistin'in unesco üyeliğini öneren karar tasarısının ortak sunucuları arasında yer alarak filistin'e aktif destek verdi.

geçen hafta türkiye adına genel konferansta yapılan konuşmada, filistin'in unesco'ya kabulünün barışa katkı teşkil edeceği ve unesco'nun itibarını ve kapsayıcılığını artıracağı ifade edilmişti.

abd tepki gösterdi

karara abd'den de tepki geldi. konuyla ilgili açıklama yapan beyaz saray sözcüsü jay carney, filistin'in unesco'ya kabul edilmesinin 'zamansız' bir hamle olduğunu söylerken, böyle bir kararın bölgedeki barış sürecine katkı yapmayacağını kaydetti.

obama yönetimi, olası bir üyelik kararı halinde unesco'ya yaptığı yardımları keseceğini duyurmuştu. abd'de 1990 yılında çıkan bir yasa ülke yönetiminin, 'filistin kurtuluş örgütü'nü diğer üye ülkelerle aynı konumda gören' bm kurumlarına yardımını yasaklıyor. buna rağmen abd başkanı'nın 'ulusal güvenlik' gerekçesiyle, kanunu uygulamama yetkisi bulunuyor.

washington, unesco'ya yılda  80 milyon dolar para yardımı sağlıyor. bu da unesco bütçesinin yaklaşık yüzde 22'sine tekabül ediyor. 

abd dışişleri bakanı hillary clinton daha önce unesco yürütme kurulu’nun kararını ‘kafa karıştırıcı’ olarak nitelendirmişti. hillary clinton, bm üyesi olmadan, alt örgütlerde bu tür girişimler yapılmasının ‘anlaşılmaz olduğunu’ söylemişti.

daha önce gözlemciydi

kuruluşa üyelik başvurusunun görüşülmesi 1989 yılından bu yana ertelenen filistin, unesco’da karar alınana dek gözlemci olarak bulunuyordu. filistin'in, tam üyelik kararının resmen açıklanmasının ardından düzenlenecek törenle unesco sözleşmelerine taraf olması bekleniyor.

kaynak: ajanslar