israil başbakanı binyamin netanyahu iran ile ilgili yoğun lobi başlattı. netanyahu gelecek hafta cenevre’de yapılacak müzakereler öncesinde fransa, rusya ve abd’yi tahran yönetimine karşı daha keskin bir üsluba zorlayacak.

netanyahu ilk olarak pazar akşamı fransa cumhurbaşkanı françois hollande’ı ağırladı. hollande tel aviv ziyaretine ibranice, “israil ile her zaman dost kalacağım” diyerek başladı. hollande, netanyahu ile görüşmelerinden sonra düzenlenen ortak basın toplantısında, tahran ile anlaşma yapılana kadar bu ülkeye uygulanan yaptırımların sürdürülmesi gerektiğini söyledi.

iran ile sonuç verecek anlamlı ve ciddi bir anlaşma istediklerini ifade eden fransa cumhurbaşkanı, iran'dan taleplerini şöyle sıraladı: nükleer tesislerini uluslararası kontole açması, yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum çalışmalarını durdurması, var olan stoklarını azaltması ve arak reaktöründeki faaliyeti durdurması. hollande, bütün bu taleplerin anlaşmanın temelini oluşturmasını istediklerini belirtti.

israil başbakanı binyamin netanyahu ise, cenevre için üzerinde tartışılan anlaşmayı "tehlikeli" ve "kötü" olarak nitelendirdi. fransa’nın anlaşmaya karşı duruşundan övgüyle bahseden netanyahu, “fransa doğru olanı yaptı, kendilerine minnetarız” dedi. iyi bir anlaşmanın iran’ın nükleer bomba yapabilme kabiliyetini sona erdirecek materyallerin tamamen sökülüp dağıtılması ile gerçekleşeceğini belirtti.

paris, iran konusunda israil'e en yakın duran ülkelerden biri. cenevre’de geçen hafta yapılan ilk tur görüşmelerde fransa iran’a yönelik bazı yaptırımların kaldırılmasına karşı çıkmıştı. fransa cumhurbaşkanı iran nükleer silah üretmeyeceği konusunda kesin garanti verene kadar yaptırımların kaldırılmasına karşı çıkacağını söylüyor. iran ise fransa’nın olası bir anlaşmayı bloke ettiği görüşünde.

rusya ve abd’den destek arayışı

israil başbakanı binyamin netanyahu çarşamba günü rusya’ya giderek burada rusya devlet başkanı vladimir putin ile görüşecek. netanyahu moskova ziyaretinde putin’den iran ile ilgili destek isteyecek.

israil başbakanı’nın üçüncü görüşmesi ise abd dışişleri bakanı john kerry ile. kerry cuma günü israil’e gelecek.

netanyahu’nun iran ile ilgili pozisyonu abd kongresi'nde destek bulmuş durumda. kongre önümüzdeki hafta iran’a yönelik yaptırımları daha da artıracak yasa tasarısını görüşecek.

kerry’nin duruşu ise farklı. abd dışişleri bakanı israil’in geçen haftaki cenevre görüşmelerinde sunulan anlaşma metnine aşırı tepki gösterdiğini düşünüyor. washington -tel aviv ilişkileri filistin ile barış görüşmelerinin yürümemesinden dolayı da sıcak değil.

uranyum zenginleştirme hakkı

nükleer programının barışçıl amaçlı olduğunu savunan iran ise uranyum zenginleştirme “hakkına” sahip olduğu konusunda ısrarcı. iran dışişleri bakanı ve baş müzakerecisi muhammed cevat zarif bu hakkın pazarlığa açık olmadığını ancak bunun bir diğer ülkeler tarafından bir “hak” olarak tanınması konusunda ısrarcı olmadıklarını söyledi.

iran’ın iddia ettiği “hak” meselesi 7-8 kasım’da cenevre’de yapılan görüşmeler sırasında da gündeme gelmiş, iran ile abd görüş ayrılığı yaşamıştı. iran bu hakkın egemenlik haklarından geldiğini savunuyor. abd ise nükleer silahların yayılımını önleme anlaşması  kapsamında iran’ın böylesi bir doğal hakka sahip olmayacağı görüşünde.

kaynak: ajanslar