iran destekli şii haşdi şâbi milisleri, musul'un 55 kilometre batısındaki türkmen kenti telafer'i işid'den almak için saldırıya geçtiklerini duyurdu.

örgütün internet sitesinden yapılan açıklamada "yaralı şehirler arasında olan telafer kurtarılmış olacak" denildi.

türkiye, türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı ilçeye ve bağlı olduğu musul vilayetine şii milislerin girmesine karşı çıkıyor. 

örgüt daha önce güneyi açık bırakacağını açıklamıştı

haşdi şâbi, daha önce "haşdi şâbi, güvenlik güçlerini batı cephesinde iki hattan destekleyecek. ilki telafer olacak, ikinci ise musul’un merkezine giden güçleri…” açıklaması ile destek gücü olacaklarını duyurmuştu. bu açıklamanın ardından telafer’e girmeyi planlayan haşdi şâbi güçlerinin komutanlığını yapan kasım muhammed şerif, al jazeera’ye konuşmuştu. şerif, çoğunluğu kendi aşiretinden olan yaklaşık 300 kişilik bir gücün komutanı olduğunu söylemişti:

“irak ordusuyla birlikte hareket edeceğiz. emrimde yaklaşık 300 kişilik bir güç var, irak ordusunun ardından bu güçlerle telafer’e gireceğiz. kuzeyde zaten peşmerge birlikleri de var. bu bölgelere gitmek istemeyen sivillerin kaçışı için ilçenin güneyi açık olacak. ilçede kalanlar sivillerin güvenliğini de biz sağlayacağız.”

şerif’in sözünü ettiği telafer’in güneyindeki bölge de işid kontrolünde.

telafer'de katliam korkusu

telafer’in alınması, musul’dan suriye’ya kaçmak isteyen işid’çilerin önünün kesilmesi için etkili bir önlem olarak görülse de, musul’dan sivillerin kaçmasına da engel olabilir. insan hakları grupları da haşdi şâbi’nin operasyona dahil olmasının mezhepsel şiddete yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.

salı günü rapor yayımlayan uluslararası af örgütü, şii milislerin işid kontrolündeki bölgelerden kaçan sivillere yönelik savaş suçlarına varan ciddi insan hakları ihlâllerinde bulunduğunu belirtmişti.

bağdat yönetimi ve haşdi şâbi ise bazı ihlâller olsa da bunların yaygın ve sistematik olmadığını iddia ediyor.

‘en büyük sorun da telafer’de olacak’

türkiye’nin, 2015 yılının başından bu yana musul yakınlarındaki başika kampında eğittiği musullu sünni güçlerden oluşan haşdi vatani’nin askeri sözcüsü haysem el enizi, al jazeera’ye verdiği röportajda, haşdi şâbi’nin telafer’e girmesi ihtimali hakkında konuşmuştu:

“haşdi şâbi ise çoğunluğu iran’da eğitim almış, (iran devrim muhafızları komutanı) kasım süleymani’nin adamlarıdır. bir kanuna, düzene dayanmazlar. irak savunma bakanlığı’na da bağlı olmadıkları için eylemlerinin cezalandırılması da söz konusu olmuyor. musul’a girmeleri çok büyük sorunlar doğurur.

en büyük sorun da telafer’de olacak. buradaki haşdi şâbi grupları telafer’den işid geldiğinde güneye kaçan şii aşiretlerden oluşuyor. burada bu güçlerin varlığı, işid’le işbirliği yaptığı gerekçesiyle sünni türkmenlere yönelik çok kötü sonuçlar doğurabilir. haşdi vatani’nin ise coğrafi ve fiziki olarak buraya girmesi mümkün değil. biz musul’a şu an peşmerge’nin hâkim olduğu kuzey ve doğu bölgelerinden gireceğiz.”

kürdistan demokratik partisi (kdp) dış ilişkiler sorumlusu hemin hawrami de ‘dini temizlik’ tehlikesini al jazeera’ye anlatmıştı:

“telafer’de şii türkmenler etnik-dini temizliğe mâruz kaldı. bu kesimin telafer’e geri dönüp sünni türkmenlere benzer eylemlerde bulunması sizce iyi bir fikir mi? bunun için çok dikkat etmek lâzım ve herkesin kolektif bir şekilde sorumluluk üstlenmesi gerekiyor.”

telafer’de savaştan önce 150 bin ile 200 bin arasında kişi yaşıyordu. telafer’in 2014’te işid kontrolüne geçmesinin ardından, şiiler büyük çoğunluğu sünni ve şii türkmenlerden oluşan kasabadan kaçmak zorunda kalmıştı.

kaynak: reuters, al jazeera