avrupa birliği'nin yasama organı olan avrupa parlamentosu'nun 2013 ilerleme raporu'nda türkiye’nin kopenhag kriterlerine uyum sağlaması konusunda tavsiyeler yer aldı.

ap raportörü ria oomen-ruijten raporun onaylanmasının ardından şu açıklamayı yaptı:

“temel özgürlükler, yargının bağımsızlığı, ifade özgürlüğü ve bu gibi meselelerdeki son gelişmeler bizi ciddi anlamda endişelendirdi. türkiye ile bu konular üzerinde yapıcı ve ciddi bir diyalog kurmamız gerekiyor. türkiye’nin de avrupa hedefine ve ab’nin değerlerine olan gerçek bağlılığını göstermesi gerekiyor.”

hsyk ve internet yasalarına eleştiri

hsyk ve internet yasalarının temel hak ve özgürlükleri kısıtladığını, bu yasaların türkiye’yi kopenhag kriterlerinden uzaklaştırdığını belirten parlamenterler, avrupa konseyi’ne 23. ve 24. fasılların açılması çağrısı yaptı. müzakere sürecinde açılamayan 19 fasıldan ikisi olan 23. ve 24. fasıllar, ‘yargı ve temel haklar’, ‘adalet ve özgürlük’ konularını kapsıyor.   

salı günü rapor tartışılırken ab komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi stefan füle, “türkiye’de reformların önünü açmak için ab katılım müzakerelerinde 23. faslın açılması gerekiyor. bir ülkenin ab’ye üye olabilmesinin tek yolu müzakerelerde bütün fasılların açılarak gereğini yerine getirmesinden geçiyor” dedi.

türkiye ab bakanı ve başmüzakereci mevlüt çavuşoğlu, raporun ardından bir açıklama yaptı, 23. ve 24. fasılların açılması için yapılan çağrıyı ‘kayda değer’ olarak nitelendirdi. “ancak bu çağrıların vakit kaybetmeksizin hayata geçirilmesini bekliyoruz” dedi:

“ab sürecine bağlılıktan taviz verilmesi asla söz konusu değil, bu kararlılığın ab nezdinde de desteklenerek, müzakere sürecinin olması gerektiği gibi devam etmesi için halihazırda bazı üye ülkelerce siyasi blokaja tabi olan fasılların açılması elzemdir. bu fasıllar açılmadığı sürece, yapılan eleştirilerin samimiyeti ve objektifliği milletimiz nezdinde şüphe doğurmaya devam edecektir"

gülen’e soruşturma önergesi reddedildi

rapor türkiye raportörü hollandalı parlamenter ria oomen-ruijten tarafından hazırlandı. avrupa parlamentosu (ap) genel kurulu’nda tartışılmasının ardından raporun oylanmasına geçildi.

rapor oylanırken parlamenterler 24 değişiklik önergesi sundu. rapora sunulan değişiklik önergelerinden 6’sı kabul edildi. rapor 6 değişiklikle birlikte onaylandı.

reddedilen değişiklik önergeleri arasında “erdoğan ve gülen arasındaki ayrışmanın türkiye’de devleti istikrarsızlaştırdığı ve gülen’e yönelik tarafsız bir soruşturmanın açılması gerektiğine” yönelik önerge de var.

“türkiye başbakanı’nın internet yasası ile facebook ve youtube’un yasaklanabileceği yönündeki açıklamalarına yönelik endişeleri” dile getiren önerge de reddedilenler arasında.

kabul edilen 6 önergeden biri türkiye'de de çok tartışılan "kızlı-erkekli evler" konusunda. 

“türk yetkililerin kızlı-erkekli evler ve alkol satışı üzerine yaptığı açıklamaların hayat tarzı konusunda toplumda kültürel ayrışmaya sebep olmasından endişe edildiğini” belirten önerge kabul edildi.

'savcıların yerinin değiştirilmesi bağımsız yargıya ters düşüyor'

parlamenterler, türkiye’deki son yolsuzluk ve rüşvet iddiaları hakkında derin endişeleri olduğunu dile getirdi. “bağımsız yargı, gerçek bir demokrasi için hayati önemdedir” denilen raporda, yolsuzluk operasyonları çerçevesinde savcı ve emniyet müdürlerinin yerlerinin değişmesinin büyük üzüntü yarattığı ve bunun bağımsız yargının temel ilkelerine ters düştüğü belirtildi.

türkiye’de siyasi kutuplaşma

parlamenterler, türkiye’deki siyasi kutuplaşmaya da değindi. hükümetin ve muhalefetin bir araya gelerek yeni bir anayasa oluşturamadığını hatırlattı ve demokratikleşme ve modernizasyon için en önemli önceliğin anayasal reformlar olması gerektiğini, ab üyelik müzakerelerinin türkiye’deki reformlar için bir çerçeve oluşturması gerektiğini belirtti.

daha önce benzeri görülmemiş protesto dalgasının da türk vatandaşlarının daha fazla demokrasi için duyduğu özlemi gösterdiğini ve otoritelerin daha fazla özgürlüğü garantilemesi gerektiğini de söylediler.

türkiye dışişleri bakanlığı’ndan rapora yöneilk bir açıklama yapıldı. açıklamada “gezi olayları ve sonrasında yaşanan gelişmeler ile bu kapsamda güçler ayrılığı ve yargının bağımsızlığı için yapılmakta olan çalışmaların ab kurumları ve yetkililerince yeterince anlaşılamadığını hayalkırıklığıyla müşahade etmiş bulunmaktayız” denildi.

rapor, kürtlerin ekonomik, sosyal ve kültürel hakları için ve kadına yönelik şiddetin azaltılması için de daha fazla reform yapılması çağrısında bulunuyor.

kıbrıs müzakereleri

raporda, kıbrıs’ta yeniden başlayan müzakere sürecinde türkiye’nin önemli bir arabuluculuk örneği gösterdiği belirtildi. kıbrıs cumhuriyeti’nin ab üyesi olduğu ve ab kriterlerine bağlı kalınması gerektiği de belirtildi.

türkiye dışişleri bakanlığı’ndan raporla ilgili yapılan açıklamada ise, raporun ap’nin kıbrıs konusunda sürdürdüğü taraflı tutumundan vazgeçemediği belirtildi ve ‘ap’nin kıbrıs adası ve bölgede barış ve işbirliği ortamını hakim kılacak vizyonu kavramaktan ve buna yardımcı olmaktan uzak olduğunun göstergesi’ olduğu söylendi.

ap raporu

avrupa konseyi 2002 yılında, “türkiye’nin kopenhag kriterlerini yerine getirdiğine karar verildiği takdirde, ab türkiye ile üyelik müzekelerini başlatacaktır” kararı vermişti. türkiye’nin kopenhag kriterlerini yerine getirdiğine karar verilmesinin ardından, 3 ekim 2005’te de üyelik müzakereleri başlamıştı.

avrupa parlamentosu'nun 2013 türkiye ilerleme raporu 153’e karşı 475 oyla kabul edildi, 43 çekimser oy kullanıldı. parlamento'nun genel kurul toplantısı fransa'nın strazburg kentinde yapıldı.

avrupa parlamentosu'nun dış politika konusundaki görüşleri bağlayıcılık taşımıyor. ap, bu konuda danışma organı işlevi görüyor. 

kaynak: al jazeera