Türkiye-ABD ilişkileri

İlk ziyaret Türkiye’ye

CIA’in yeni başkanı Mike Pompeo, ilk yurt dışı ziyaretini Türkiye’ye yapıyor. Türkiye ziyareti, Washington-Ankara ilişkilerinin Fethullah Gülen ve PYD’ye verilen destek sebebiyle gerildiği bir dönemde yapıldığı için kritik önemde.

Pompeo, 23 Ocak'ta yemin ederek göreve başladı. [Fotoğraf: Reuters]

20 ocak’ta göreve başlayan abd başkanı donald trump’ın atadığı yeni cia başkanı, 23 ocak’ta göreve başlamıştı. göreve gelmesinin üzerinden henüz 20 gün bile geçmeden, 9 şubat’ta türkiye’ye geliyor. ankara-washington ilişkileri tarihinin en kötü dönemlerinden birini yaşarken yapılan bu ziyaret büyük önem taşıyor.

ankara’nın abd ile ilişkilerinin gerilmesine yol açan, washington’ın bugüne kadar bir adım atmadığı gülen’in iadesi ve pyd’ye verilen desteğin kesilmesi talepleri pompeo’nun gündeminde olacak.

gülen’in iadesi görüşülecek

ankara, trump’ın gülen’in iadesi konusunda adım atmasını bekliyor. gülen’in abd’de ikamet etmesi konusunda destekçilerinden olan cia’in liderinin türkiye’ye yapacağı ziyaret, bu açıdan çok büyük önem taşıyor.

türk yetkililerin cia başkanı’yla yapacağı görüşmelerde önceliği bu konu olacak. trump’ın 7 şubat gecesi erdoğan’la yaptığı ilk telefon görüşmesinde de bu konuşuldu. erdoğan, “fetö’yle mücadelede abd’nin desteğini beklediklerini” trump’a iletti.

erdoğan, son yıllarda obama’yla her görüşmesinde fethullah gülen’in iadesini gündeme getirdi. 15 temmuz darbe girişiminden sonra resmi iade talebi yapıldı, gülen’le ve örgütle ilgili soruşturma dosyaları abd adalet bakanlığı’na gönderildi. adalet bakanı bekir bozdağ, washington’a giderek iade talebini görüştü, birlikte çalışmak için iki ülkeden teknik heyetler oluşturuldu.

ancak henüz abd adalet bakanlığı incelemelerini bitirmedi, yani obama yönetimi ne gülen’in yargılanmasına, ne de iadeye yanaştı.

milli güvenlik kurulu mayıs 2016’da gülen örgütü’nü ‘terör örgütü’ olarak nitelendirmiş ancak 2 haziran tarihinde amerikan yönetiminden "gülen hareketini terör örgütü olarak görmüyoruz" açıklaması gelmişti.

suriye’de daha yakın işbirliği

trump göreve geldikten sonra pentagon’a, işid’le mücadele stratejisi geliştirmek için bir ay süre verdi. cia başkanı pompeo’nun gündeminde, bu strateji oluşturulurken ankara’yla koordinasyon geliştirmek var.

trump’la erdoğan’ın telefon görüşmesinde bu konu da gündemdeydi. cumhurbaşkanlığı kaynaklarına göre iki lider, el bab ve rakka’da birlikte hareket edilmesi konusunda mutabık kaldı.

bu konu, obama döneminde ankara-washington ilişkilerinde neredeyse krize yol açmıştı. abd’nin suriye’de türkiye ile yakın işbirliğine gitmek yerine, pkk’nın suriye kolu pyd/ypg’yi ‘sahadaki partneri’ olarak seçti. türkiye sınırının büyük bölümünü kontrol eden pyd’nin sınırda daha fazla toprak elde etmesi, abd’nin verdiği yoğun hava desteğiyle oldu. türkiye’nin kırmızı çizgisi olan menbic de abd’nin desteğiyle pyd’nin kontrolüne geçti.

ankara, pyd’nin menbic’den çekilmesini talep ediyor. obama döneminde bu talebi destekler nitelikte açıklamalar sıklıkla gelse de herhangi bir somut adım atılmadı.

abd’nin, pyd’nin kontrolündeki bölgede bir üssü, havalimanı ve askeri de bulunuyor. cia’e bağlı çalışan amerikan istihbarat elemanları da suriye’nin kuzeyinde görev yapıyor. ypg’lilere silah, mühimmat ve eğitim desteği veren abd, trump dönemi geldikten sonra ypg’ye zırhlı araç desteği de verdi.

pentagon, bu desteğin rakka’da işid’e yönelik mücadelede kullanılmak üzere verildiğini, yetkinin de obama döneminde verildiğini açıkladı. obama yönetiminin önceliği, rakka operasyonunda da doğrudan ypg ile işbirliği yapmaktı.

türkiye’nin 24 ağustos’ta başlattığı fırat kalkanı harekâtı’na da obama döneminde çok kısıtlı destek verildi. menbic’deki ypg ile tsk’nın karşı karşıya gelmemesi, o dönemde pentagon’un önceliği oldu.

türkiye için suriye’de öncelik, pyd’nin tek taraflı ilan ettiği kantonların ortadan kalkması ve ülkenin toprak bütünlüğünün korunması. moskova da suriye’nin toprak bütünlüğü konusunda ankara’yla hemfikir olunca, türkiye, rusya’yla daha yakın işbirliğine yöneldi. cenevre görüşmelerine ek olarak rusya, türkiye ve iran öncülüğünde astana toplantıları yapılmaya başladı.

savaşın başından bu yana esed rejiminin en büyük destekçisi olan rusya ve iran’la suriye üzerinden gerilim yaşayan türkiye’nin bu ülkelerle işbirliğine gitmesi, iran’a karşı obama’dan farklı olarak çok sert söylemlerde bulunan trump yönetimi tarafından yakından izleniyor.

trump, böyle bir dönemde yeni ekibiyle yeni bir strateji geliştirirken pompeo, ankara’nın fikrini almak üzere türkiye’de olacak.

kaynak: al jazeera

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;