bilgi teknolojileri ve iletişim kurumu (btk) tarafından hazırlanan ‘güvenli internet’ düzenlemesiyle ilgili 22 ağustos’ta başlayan üç aylık test dönemi sona erdi.

salı günü itibariyle ‘güvenli internet’ hizmeti isteğe bağlı ve ücretsiz olarak kullanılmaya başlandı. 'güvenli internet' hizmetinden şu ana kadar yararlananların sayısı 22 bine ulaştı. 

hizmetten faydalanmak isteyenler, 'aile' ve 'çocuk' profillerinden birini seçebiliyor. bu yönde talebi olan kullanıcılar isteklerini internet servis sağlayıcılarına bildirecek ve tamamen ücretsiz olarak iki profilden birini seçebilecek. herhangi bir başvuru yapmayanlar ise 'standart kullanıcı' olarak kabul edilecek. ancak standart kullanıcıların da telekomünikasyon iletişim başkanlığı (tib) tarafından engellenen sitelere erişimi olmayacak. 

ayrıca, aile profilini seçenler, sunulan alt profil kapsamında sosyal medya, forum, paylaşım siteleri ve kişisel sitelerin de filtrelenmesini talep edebilecek. 

aile profili kapsamında; dolandırıcılık,uyuşturucu, kumar, fuhuş, müstehcenlik, şiddet ve terörle ilişki kurulan siteler ile 'zararlı içerik' barındıran sitelere erişim gerçekleşmeyecek. 

btk başkanı tayfun acarer yaptığı açıklamada, güvenli internet hizmetinin, çocukların ve gençlerin internet üzerindeki bilgi kirliliğinden ve zararlı içeriklerden korunmaları amacıyla ortaya çıkmış bir proje olduğunu söylemişti.

'hangi sitelerin sakıncalı olacağına sadece devletin karar vermesinin sansür uygulaması' olduğunu savunanlar ise uygulamayı eleştiriyor. düzenlemeye karşı çıkanlar, ayrıca ağustos düzenlemesinde belirtilen 'güvenli internet hizmeti çalışma kurulu'nun henüz faaliyete geçmemesine de tepki gösteriyor. 

'kurul çoktan oluşturulmalıydı'

4 ağustos tarihinde yayınlanan 'güvenli internet hizmetine ilişkin usul ve esaslar'ın 10'uncu maddesinde yapısı ve görevleri belirlenen güvenli internet hizmeti çalışma kurulu’'nun kimlerden oluştuğu btk tarafından henüz açıklanmış değil.  cuma günü al jazeera'nın irtibata geçtiği,  btk'nın basın bölümü sorumlusu murat aydın, kurul üyelerinin salı günü düzenlenecek bir basın toplantısıyla açıklanacağını söylemişti. aydın, kendisiyle salı günü yeniden irtibata geçilmesi üzerine basın toplantısının iptal edildiğini açıkladı. 

al jazeera'ya konuşan istanbul bilgi üniversitesi rektör yardımcısı ve hukuk fakültesi öğretim üyesi yaman akdeniz, ağustos ayındaki düzenlemenin   usul ve esaslarında kurul oluşturulacağının belirtildiğini söyleyerek "kurul çoktan oluşturulmalıydı. yalnızca şikayetleri yumuşatmak için kurulan bu kurulun şimdiye kadar aktif olması gerekiyordu" dedi. kurulun 'yandaş' olacağını ve filtre kriterlerine kurulun karar vereceği söylenmesine rağmen bunun gerçekleşmediğini söyleyen akdeniz, "aile profilinde eşcinsel sitelerinin veya diğer yasaklanmasının gerekçesi nedir? buna kim karar veriyor?" diye konuştu.

alternatif bilişim derneği ise kurulu ‘yurttaşların hangi içeriklere erişip erişmeyeceğine karar verecek yeterlilikte olmadığı’ gerekçesiyle eleştiriyor. dernek, ayrıca kurulda uzman görüşünün yediye karşı dört kişiden oluşmasına ve uzmanların da btk tarafından seçilmesine de itiraz ediyor.  

filtrelenecek sitelerin listesini oluşturacak kurulun  üçü aile ve sosyal politikalar bakanlığı’ndan, ikisi internet kurulu’ndan, ikisi btk’dan oluşacağı açıklanmıştı. 11 kişilik kurulun kalan dört üyesi ise, aile ve sosyal politikalar bakanlığı’nın önerdiği sekiz kişi arasından btk tarafından seçilecek.

'zorunluluk' tepki üzerine kalkmıştı

btk, ilk olarak 22 şubat’ta yapılan düzenleme ile internet hizmetinden yararlanan tüm aboneleri kapsayacak şekilde düzenleme yapılacağını duyurmuştu. düzenleme kapsamında, içlerinden birinin seçilmesi zorunlu ‘aile’ , ‘çocuk’ ‘yurtiçi’ ve ‘standart’ paket olmak üzere dört paket sunulmuştu. 

birçok akademisyen ve sivil toplum örgütü üyesi, uygulamanın ‘keyfi’ olduğunu ve ‘sansür’ olarak niteleneceğini öne sürmüştü. 17 mayıs’ta ise türkiye’nin 31 şehrinde eş zamanlı olarak onbinlerce kişi ‘internetime dokunma’ sloganlarıyla ‘sansüre karşı’ yürümüştü. 

tepkilerin üzerine, paket yeniden düzenlenmiş, yürürlüğe geçiş ise üç aylık deneme sürecinin ardından 22 kasım’a ertelenmişti.

ağustos'ta neler değişti?

şubat ayı kararında, birinci madde ‘internetin güvenli kullanımını’ düzenlerken, ağustos ayı düzenlemesinde, bu maddeye ‘tercihe dayalı’ eklemesi yapılmıştı. buna bağlı olarak, düzenlemenin kapsamı ‘internet hizmetinden yararlanan bireysel aboneleri’ değil ‘ güvenli internet hizmetini talep edenleri’ kapsayacak şekilde değiştirilmiş oldu. 

şubat düzenlemesine göre, ‘aile’ , ‘çocuk’ , ‘yurtiçi’ ve ‘standart’ olmak üzere dört paket var. yeni düzenleme ise paket sayısını ‘aile’ ve ‘çocuk’ olmak üzere ikiye indirdi ve herhangi bir talepte bulunmayan üyeleri ‘standart’ kategorisi altında topladı. 

ilk düzenlemede, hizmet bireysel abonelere ücretsiz olarak sunulurken, yeni düzenlemeye göre tüm aboneler ‘güvenli internet’ten ücretsiz olarak faydalanabilecek. ayrıca, daha önce güvenli internet hizmetli almayan aboneleri bilgilendirmekle yükümlü olan işletmelerin bu yükümlülüğü kalkmış durumda.

daha önce filtrelenen sitelerin oluşturduğu ‘kara listeleri genişletme’ yetkisine sahip olan işletmelerin bu yetkisi de ağustos düzenlemesinde geçersiz kılındı. işletmeler ayrıca ‘filtreyi aşma konusunda tedbir almaktan’ da sorumlu olmayacak.

kaynak: al jazeera