iran parlamentosu, hükümetin p5+1 ülkeleri ile yaptığı nükleer anlaşmayı onayladı. iran resmi devlet ajansı irna, anlaşmaya 'evet' oyu veren parlamenter sayısının 161 olduğunu açıkladı. iran meclisinde 290 sandalye bulunuyor. irna haberinde, uluslararası gözlemcilerin iran'ın askeri tesislerine kısıtlı bir giriş hakkı olduğunu vurguladı. iran ve batı arasında geçen temmuz ayında varılan anlaşmaya göre birleşmiş milletler müfettişleri, haklı gerekçeler gösterme koşuluyla iran'da askeri tesislere girebilecek. bunun karşılığında iran'a uygulanan yaptırımlar kalkacak. iran anlaşma koşullarını 65 gün içinde yerine getirmezse, yaptırımlar yeniden yürürlüğe girecek.

anlaşmayla birlikte bmgk'nın uyguladığı ticari yaptırımlar ile nükleer enerji alanında faaliyet gösteren özel ve tüzel kişilerin seyahat yasağı kalkacak. abd ve ab'nin yaptırımlarının kaldırılmasının yolu, uluslararası atom enerjisi ajansı (uaea) olumlu raporundan sonra açılacak.

ortak kapsamlı eylem planı (jcpoa) olarak adlandırılan koşullara göre iran, gelecek 10 yıl boyunca nükleer ar-ge çalışmalarına devam edebilecek, ancak 15 yıl boyunca elindeki uranyumu kritik seviye olan yüzde 3,67'nin üzerinde zenginleştiremeyecek.

çalışır durumdaki santrifüj sayısı 10 yıllığına üçte iki oranında azalarak 6 bin civarına inecek, ancak bunların sadece 5 bini zenginleştirme işleminde kullanılabilecek.

zenginleştirme işleminde sadece düşük verimli eski nesil santrifüjleri kullanılacak. santrifüjlerle ilgili araştırmalar da denetime tabi tutulacak.

iran gelecek 15 yıl süresince yeni uranyum zenginleştirme tesisi ya da ağır su reaktörü inşa edemeyecek. süreci uaea denetleyecek.

iran 10 bin kilogram olan zenginleştirilmiş uranyum stokunu 300 kilograma indirerek 15 yıl süreyle bu miktarda tutacak.

fordo nükleer tesisinde 15 yıl süreyle santrifüj ve fisil madde bulunduramayacak olan iran bilimsel deney yapabilecek. arak ağır su reaktörü uaea denetçileri nezaretinde hafif su reaktörüne çevrilecek.

kaynak: al jazeera, reuters